Marian Pokropek
| Data i miejsce urodzenia | 7 września 1932 r. |
|---|---|
| Data śmierci | 13 stycznia 2023 r. |
| Zawód, zajęcie | etnograf, muzealnik |
| Tytuł naukowy | prof. dr hab. |
| Odznaczenia | |
     | |
Marian Pokropek (ur. 7 września 1932 w Mariance, w gminie Brwinów, zm. 13 stycznia 2023[1] w Otrębusach[2]) – polski etnograf, profesor dr hab., długoletni pracownik Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego, założyciel Muzeum Polskiej Sztuki Ludowej w Otrębusach.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Ignacego i Anieli[2]. Jest absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego[3][4]. Studiował w Instytucie Historii Kultury Materialnej (kier. prof. Witold Dynowski). Tytuł magistra uzyskał w 1956 roku. Po studiach podjął pracę nauczyciela akademickiego, uzyskując stopnie doktora, następnie doktora habilitowanego oraz profesora. Był długoletnim kierownikiem Zakładu Etnografii Polskiej i Słowiańszczyzny w Katedrze Etnologii i Antropologii Kulturowej UW[4].
Zainteresowania badawcze Mariana Pokropka dotyczyły początkowo budownictwa i osadnictwa na Mazowszu oraz Podlasiu. Był współtwórcą „Polskiego Atlasu Etnograficznego”. Prowadził również badania na Białorusi, Litwie, Ukrainie, w Macedonii i Bułgarii[4].
W czasie badań terenowych zgromadził ogromną kolekcję polskiej sztuki ludowej (rzeźba, płaskorzeźba, snycerka, intarsje, rzeźba ceramiczna, malarstwo ścienne i dekoracyjne, obrazy, drewniane gwizdawki, palemki, pisanki, wiklinowe koszyki, wycinanki i wyroby ze słomy), które umieścił stworzonym przez siebie prywatnym Muzeum Polskiej Sztuki Ludowej w Otrębusach (działa od 1996 roku)[5].
Jego bogate zbiory fotografii, dokumentujących tradycyjną współczesną kulturę i sztukę ludową Polski oraz Litwy, Białorusi, Ukrainy, Rosji, Rumunii, Czech i Słowacji i słowiańskich krajów bałkańskich, zostały umieszczone w archiwum muzeum w Otrębusach[6].
Obszar zainteresowań i badań[edytuj | edytuj kod]
Etnografia Polski i Słowiańszczyzny (Polska, Białoruś, Litwa, Macedonia, Bułgaria), zwłaszcza ludowa architektura i sztuka[4].
Książki i publikacje (wybór)[edytuj | edytuj kod]
- Budownictwo wiejskie na Mazowszu. Rok zabytków architektury ludowej, Warszawa 1966 (folder harmonijkowy)
- Jarmark płocki. Katalog twórców ludowych biorących udział w kiermaszu sztuki ludowej w Płocku w latach 1968–1973, Płock 1974
- Jarmark płocki. Cz. 2, Katalog twórców ludowych biorących po raz pierwszy udział w kiermaszu sztuki ludowej w Płocku w roku 1974, Płock 1975
- Jarmark płocki. Cz. 3, Katalog twórców ludowych biorących po raz pierwszy udział w kiermaszu sztuki ludowej w Płocku w roku 1975, Płock 1976
- Jarmark płocki. Cz. 4, Katalog twórców ludowych biorących po raz pierwszy udział w kiermaszu sztuki ludowej w Płocku w roku 1976, Płock 1977
- Jarmark płocki. Cz. 5, Katalog twórców ludowych biorących po raz pierwszy udział w kiermaszach sztuki ludowej w Płocku w 1977 i 1978 r., Płock 1979
- Budownictwo ludowe w Polsce, Warszawa 1976
- Atlas sztuki ludowej i folkloru w Polsce, Warszawa 1978
wydania obcojęzyczne:- Guide to folk art and folklore in Poland, Warszawa 1980
- Atlas de l’art populaire et du folklore en Pologne, Warszawa 1980
- Atlas der Volkskunst und Folklore in Polen, Warszawa 1980
- Przewodnik po izbach regionalnych w Polsce, Warszawa 1980
- Sztuka ludowa w Polsce, wyd. I Warszawa 1988, wyd. II Warszawa 1991 (współautorki: Ewa Fryś-Pietraszkowa, Anna Kunczyńska-Iracka)
wydania obcojęzyczne: - Sporedbena monografija na makedonskoto selo Jablanica i polskite sela Pjentki i Tvarogi. T. 2, Narodna architektura (maced.), Skopje 1992 (współautor: Tomasz Strączek)
- Budownictwo ludowe. Chałupy i ich regionalne zróżnicowanie, Warszawa 1995 (współautor: Wojciech Pokropek)
- Kurban. Szkice z obrzędowości ofiarnej w kulturze ludowej Macedonii. Festiwal Nauki, Warszawa, wrzesień 1997, Otrębusy 1997 (współautor: Tomasz Strączek)
- Męka i Zmartwychwstanie Pańskie. Informator wystawy, Płock 2000
- Wycinanki Susan Throckmorton (USA) inspirowane polską wycinanką ludową. Papercuttings Susan Throckmorton (USA) inspired by Polish folk papercuttings. Katalog wystawy. Kwiecień – maj, Otrębusy 2001 (współautorki: Susan Throckmorton, Maria Dąbrowska)
- Boże Narodzenie w tradycji i sztuce ludowej. Wystawa ze zbiorów Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach, Sierpc 2003 (współautorka: Agnieszka Pokropek)
- Koń jaki jest każdy widzi, czyli wizerunek konia w sztuce ludowej i w malarstwie nieprofesjonalnym. Wystawa ze zbiorów Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach oraz Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, Sierpc 2003
- Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach. Katalog wystaw 1989–2004, Otrębusy 2004 (współautorka: Agnieszka Pokropek)
- Polskie wycinanki ludowe = pol’s’ki narodni vitinanki (ukr.), Otrębusy 2004 (współautorka: Agnieszka Pokropek)
- Bug – rzeka, która łączy. Dzieje rolnictwa Pobuża, Chełm 2005 (współautor: Andrzej Kokowski)
- Rudolf Riedel. Grafika – malarstwo. Katalog, Otrębusy 2007 (red.)
- Ludowe tradycje Suwalszczyzny, Suwałki 2010
- Wędrówki po Puszczy Białej, Pułtusk 2014 (redakcja naukowa i zdjęcia)[7]
- Etnografia. Materialna kultura ludowa Polski na tle porównawczym, Warszawa 2019[3].
Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Złoty Krzyż Zasługi (1977)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2003)
- Medal Zasłużony dla Kultury Polskiej
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1998)
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
- Nagroda im. Oskara Kolberga (1993)[8]
- Honorowy Obywatel Gminy Kadzidło (2013)[9]
- Medal im. Adama Chętnika
- Medal im. Krzysztofa Kluka
- Medal UW z okazji jubileuszu 50-lecia pracy naukowej
- Nagroda CLIO Wydziału Historycznego UW (1996, 1997)
- Nagroda Rektora UW
- Nagroda Sekretarza Naukowego PAN
- Nagroda Wydawców[4]
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2022)[3]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Żegnamy prof. dr hab. Mariana Pokropka : Muzeum [online], ethnomuseum.pl [dostęp 2023-01-13].
- ↑ a b Pokropek Marian [online], rejestry-notarialne.pl, 5 kwietnia 2023 [dostęp 2024-03-17].
- ↑ a b c Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej i działalności kulturalnej wręczone [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2022-12-12] (pol.).
- ↑ a b c d e Marian Pokropek [online], Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW, 1 listopada 2011 [dostęp 2022-12-12] (pol.).
- ↑ Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach - O Muzeum [online], www.muzeumsztukiludowej.otrebusy.pl [dostęp 2023-01-14].
- ↑ Właściciel Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach [online], Muzeum Sztuki Ludowej [dostęp 2023-01-15].
- ↑ Wydawnictwa – Muzeum Regionalne w Pułtusku [online] [dostęp 2022-12-12] (pol.).
- ↑ prof. Marian Pokropek - laureat Nagrody Kolberga 1993 [online], www.nagrodakolberg.pl [dostęp 2023-01-15].
- ↑ Oficjalna strona Urzędu Gminy w Kadzidle [online], www.kadzidlo.pl [dostęp 2023-01-15].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Pajka, Słownik Biograficzny Kurpiowszczyzny XX wieku, Kadzidło: Niezależne Obywatelskie Stowarzyszenie „Kurpik”, 2008, s. 821–822, ISBN 83-916349-2-2, OCLC 711874552.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wywiad z prof. Marianem Pokropkiem. otrebusy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-14)].
- Oficjalna strona Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach