Marcin Kruszyński

Ten artykuł od 2020-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Marcin Kruszyński (ur. 7 października 1980 w Lublinie) – polski historyk specjalizujący się w historii XX w., dr. hab., profesor uczelni w Instytucie Historii Uniwersytetu w Siedlcach^[1] i Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie^[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 2004 ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie. W 2008 na Wydziale Humanistycznym tegoż uniwersytetu uzyskał stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie historii na podstawie pracy Ambasada RP w Moskwie w latach 1921–1939 (promotor: Marek Mądzik). W 2016 uzyskał habilitację w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk na podstawie monografii Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w latach 1944–1989. Zarys dziejów uczelni w warunkach PRL^[2].

W latach 2008–2010 pracownik Biblioteki Głównej UMCS w Lublinie. Od 2008 do 2017 był nauczycielem w XXIII Liceum Ogólnokształcącym im. Nauczycieli Tajnego Nauczania w Lublinie. W 2010 podjął równocześnie pracę w Oddziale IPN w Lublinie, od 5 grudnia 2016 do 29 lutego 2020 naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Lublinie. Do 2023 w Centrali IPN^[3].

Od 1 października 2017 zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie, od 1 października 2018 Lotniczej Akademii Wojskowej. W latach 2018–2019 kierownik Zakładu Historii i Wychowania Patriotycznego, a później Zakładu Kształcenia Ogólnego (2019^{[potrzebny przypis]}–2021^[4]). Od 2022 kierownik Pracowni Historii Polski i Historii Powszechnej^[5]. Członek Senatu WSOSP/LAW (2018–2020). Od 17 października 2022 r. jest zatrudniony na stanowisku profesora uczelni w Instytucie Historii Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach.

Zajmuje się dziejami dyplomacji II Rzeczypospolitej, lotnictwem, życiem codziennym w XX w. oraz bada losy szkolnictwa wyższego i inteligencji po 1944. Jest autorem/współautorem ośmiu książek oraz ponad stu artykułów naukowych, współredaktor kilku prac zbiorowych.

Od 2017 do 2023 redaktor naczelny rocznika Komunizm: system – ludzie – dokumentacja^[6]. W tym samym roku wszedł w skład redakcji czasopisma Pamięć i Sprawiedliwość^[7] (redaktor tematyczny nr 31 Pamięci i Sprawiedliwości, poświęconego setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości^[8]; nr 38 dotyczącego walk o granice i kształtowania się II RP^[9]). Od 2023 redaktor naczelny półrocznika "Tempus"^[10].

W okresie od 2007 do 2008 kierownik projektu badawczego finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego pt. Ambasada polska w Moskwie w latach 1921–1939 (nr projektu N108 057 32/2861).

Brał udział w pracach nad Interaktywnym Atlasem Historycznym Szlakami Polski Niepodległej 1914–1922, przygotowywanym przez zespół naukowy pod kierownictwem prof. Jana Pomorskiego, UMCS (projekt finansowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą Szlakami Polski Niepodległej w latach 2018–2019)^[11].

W latach 2018–2020 kierownik grantu badawczego Ministerstwa Obrony Narodowej pt. Społeczeństwo i wojsko. Relacje i procesy w perspektywie historycznej (XIX–XX w.): Dęblin i Lubelszczyzna na tle ogólnopolskim (nr projektu GB/5/2018/209/2018/DA). Od 2021 do 2023 kierował zespołem w ramach grantu badawczego Narodowego Centrum Nauki pt. 95 wykładów na 95–lecie Szkoły Orląt.

Przewodził projektowi badawczo–wydawniczemu IPN „Polacy w walkach o niepodległość i granice państwa polskiego 1914–1922” (2021–2022).^[12].

Od grudnia 2022 prezes Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Siedlcach^[13] i członek Towarzystwa Nauki i Kultury „Libra” (wybrany do zarządu na kadencję 2019–2023^[14]).

Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]

Prace własne

• Ambasada RP w Moskwie 1921–1939, Warszawa 2010.
• Uniwersytet Marii Curie–Skłodowskiej w latach 1944–1989. Zarys dziejów uczelni w warunkach PRL, Lublin 2015.
• Generał Gustaw Orlicz–Dreszer 1889–1936, Warszawa 2018 (razem z Piotr Kardela).
• Szczepan Ścibior, Warszawa 2019.
• Pułkownik Pilot Szczepan Ścibior, komendant dęblińskiej Szkoły Orląt w latach 1947–1951. Biblioteczka podchorążego, Dęblin 2019 (razem z Tomasz Osiński, Marek Szczodrak, Monika Gąszczyk, Emilia Ryczkowska).
• Dzieje Lubelszczyzny 1918–1939. Album, Lublin–Warszawa 2020 (razem z Justyna Dudek, Agnieszka Skura, Tomasz Osiński).
• Szkoła Orląt. Spełnione marzenia, Dęblin 2020 (razem z Anna Borysewicz, Marta Serafin).
• Szkice o codzienności uchodźców z Królestwa Polskiego w Rosji (1915–1918), Siedlce 2023 ISBN 978-83-67162-97-5
• Zamek Lubelski 1939–1944. Przypomnienie w 80. rocznicę likwidacji niemieckiego więzienia, Lublin 2024 ISBN 978-83-66925-61-8
• Tadeusz Skowroński. O polskim dyplomacie w Brazylii (1938–1945), Warszawa 2024.

Edycje źródłowe

• Pułkownik pilot Szczepan Ścibior, przedstawiciel pokolenia II Rzeczypospolitej. Wybór materiałów źródłowych: rozpracowanie, śledztwo i proces przed Najwyższym Sądem Wojskowym (1950–1952). Wybór, wstęp i opracowanie: Marcin Kruszyński, Tomasz Osiński, Dęblin 2019.

Książki pod redakcją

• Klio na wolności. Historiografia dziejów najnowszych w Polsce po 1989 r., red. Marcin Kruszyński, Sławomir Łukasiewicz, Mariusz Mazur, Sławomir Poleszak, Piotr Witek, Lublin 2016.
• Szkice o codzienności PRL, red. Marcin Kruszyński, Tomasz Osiński, Lublin 2016.
• „Ojczyzna obrońcy swemu”. Weterani i kombatanci jako problem polityczny i społeczny w Polsce w XX wieku, red. Marek Kornat, Marcin Kruszyński, Tomasz Osiński, Lublin–Warszawa 2017.
• 100 lat polskiego lotnictwa wojskowego, red. Marcin Kruszyński, Marcin Paluch, Adam Radomyski, Dęblin 2018.
• Życie codzienne w PRL, red. Małgorzata Choma–Jusińska, Marcin Kruszyński, Tomasz Osiński, Warszawa–Lublin 2019.
• Dzieje biurokracji. Ziemiaństwo i biurokracja, tom XI (2020), red. Marcin Kruszyński, Tomasz Osiński, Lublin 2020.
• 95 lat Szkoły Orląt na tle rozwoju lotnictwa polskiego, red. Marcin Kruszyński, Tomasz Osiński, Marcin Paluch, Dęblin 2020.
• Społeczeństwo i wojsko. Relacje i procesy w perspektywie historycznej: XIX–XX w., red. Marcin Kruszyński, Tomasz Osiński, Marek Kornat, Dęblin 2020.
• Dzieje Lubelszczyzny 1918 – 1939. Aspekty polityczne, red. Marcin Kruszyński, Robert Litwiński, Waldemar Kozyra, Dariusz Magier, Tomasz Osiński, Lublin–Warszawa 2020^[15].
• Sojusz Piłsudski–Petlura w kontekście politycznej i militarnej walki o kształt Europy Środkowej i Wschodniej, red. Tomasz Stępniewski, Artur Górak, Marcin Kruszyński, Warszawa 2020^[16]
• Ziemianie w walce i pracy na rzecz polskości i niepodległości w XIX i XX w. Materiały VII sesji naukowej „Historia pisana życiorysami. Ziemiaństwo w walce o Niepodległą” zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce w dniach 11–13 października 2018 r., red. Tomasz Osiński, Marcin Kruszyński, Sławomir Grzechnik, Katarzyna Kot, IPN, Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, Lublin–Warszawa 2021^[17]
• Edukacja patriotyczna młodzieży. Społeczna świadomość obronna – diagnoza, red. Marcin Kruszyński, Remigiusz Wiśniewski, Dęblin 2022^[18] ISBN 978-83-665144-3-0
• Społeczeństwo w wojsku, wojsko w społeczeństwie w XIX i XX wieku. Relacje i procesy w ujęciu interdyscyplinarnym T. 2, red. Tomasz Osiński, Paweł Orłowski, Marcin Kruszyński, Dariusz Bogusz, Dęblin 2022 ISBN 978-83-665145-6-0
• Traktat ryski – konteksty, red. Artur Górak, Marcin Kruszyński, Warszawa 2022 (tom wydany jako nr 1 czasopisma „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, 2022)^[19]
• Z dziejów emigracji polskiej w XX wieku, red. Marcin Kruszyński, Agata Fijuth–Dudek, Siedlce 2023 ISBN 978-83-67922-21-0
• Dzieje Lubelszczyzny 1918 – 1939. Aspekty społeczne, gospodarcze, oświatowe i kulturalne, red. Marcin Kruszyński, Tomasz Osiński, Robert Litwiński, Waldemar Kozyra, Dariusz Magier, Lublin–Warszawa 2023 ISBN 978-83-8229-897-0

Nagrody i nominacje[edytuj | edytuj kod]

• 2009 – Nagroda główna w konkursie Najlepszy Debiut Historyczny Roku 2008 im. Władysława Pobóg–Malinowskiego w kategorii prac doktorskich za pracę Ambasada RP w Moskwie w latach 1921–1939^[20].
• 2016 – Wawrzyn Pawła Konrada, pierwszego drukarza lubelskiego, w konkursie Książka Roku 2015, Lublin – Lubelszczyzna, w kategorii: Lublin – wydawnictwo monograficzne za książkę Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w latach 1944–1989. Zarys dziejów uczelni w warunkach PRL^[21].
• 2016 – nominacja do tytułu Książki Historycznej Roku, Nagrody im. Oskara Haleckiego w kategorii najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku za książkę Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w latach 1944–1989. Zarys dziejów uczelni w warunkach PRL^[22].
• 2021 – Wawrzyn Pawła Konrada, pierwszego drukarza lubelskiego, w konkursie Książka Roku 2020, Lublin – Lubelszczyzna, w kategorii: Lubelszczyzna – wydawnictwo albumowe za książkę Dzieje Lubelszczyzny 1918–1939. Album^[23].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• „Pamięć i Sprawiedliwość” nr 1 (31) 2018. ipn.gov.pl. [dostęp 2018-07-02]. (pol.).