Madeleine Béjart
 Madeleine Béjart w roli Magdelony w Pociesznych wykwintnisiach | |
| Data urodzenia | 8 stycznia 1618 |
|---|---|
| Data śmierci | 17 lutego 1672 |
| Zawód, zajęcie | aktorka, dyrektorka teatru |
 | |
Madeleine Béjart (ur. 8 stycznia 1618, zm. 18 lutego 1672) – francuska aktorka i dyrektorka teatru; jedna z najbardziej znanych aktorek scenicznych XVII wieku; współzałożycielka Illustre Théâtre.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Madeleine pochodziła z teatralnej rodziny Béjart. Jej rodzicami byli Joseph Béjart i Marie-Herve Béjart[1]. Rodzeństwo Madeleine: Joseph (ok. 1616–59), Louis (1630–78) i Genévieve (1624–75) także było aktorami, podobnie jak jej córka lub siostra Armande (1642?–1700)[2].
Madeleine debiutowała (wraz ze swoim starszym bratem Josephem) w Théâtre du Marais pod koniec lat 30. XVII wieku. Grała tam na pewno w latach 40. i tam poznała Molière’a[3], który według niektórych źródeł stał się jej kochankiem[4].
W 1643, wraz z Molièrem, założyła Illustre Théâtre. Po dwóch latach zadłużony zespół teatralny musiał opuścić stolicę i stał się wędrowną trupą[3]. Madeleine była postrzegana jako osoba potrafiąca podnieść morale zespołu[5], sprawna administratorka[6] oraz przede wszystkim jako utalentowana aktorka[2]. Według Georges’a de Scudery była dobrą tancerką, grała też na instrumentach muzycznych. Cechował ją dowcip, potrafiła prowadzić zajmującą rozmowę oraz sprawnie posługiwała się piórem[6]. Béjart występowała w rolach soubrettes, czyli zalotnych, frywolnych młodych służących, z których część Molière napisał specjalnie dla niej[5]. Były to m.in. Maryśka w Pociesznych wykwintnisiach, Liseta w Szkole mężów oraz Doryna w Świętoszku[2][a].
Madeleine miała córkę, Armande Béjart, także aktorkę. Jej ojcem mógł być Esprit-Raymond de Mormoiron, hrabia Modène[7], niektóre źródła podają jednak, że Madeleine i Armande były siostrami[1][2]. Armande w 1653 została żoną Molière’a[2].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Imiona i tytuły w przekładzie Tadeusza Boya-Żeleńskiego
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Bejart, Madeleine and Armande. [w:] Women in World History: A Biographical Encyclopedia [on-line]. Encyclopedia.com. [dostęp 2021-10-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e Béjart family, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-10-20] (ang.).
- ↑ a b Agnieszka Kumor, RFI – Życie pana Molière’a [online], Radio France Internationale, 4 sierpnia 2008 [dostęp 2021-10-20].
- ↑ Béjart family [online], The Columbia Electronic Encyclopedia, 2013 [dostęp 2021-10-20].
- ↑ a b Madeleine Béjart, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
- ↑ a b Virginia Scott, La Virtu et la volupté: Models for the Actress in Early Modern Italy and France, [w:] Robert Henke, European Theatre Performance Practice, 1580-1750, Routledge, 5 grudnia 2016, ISBN 978-1-351-93832-7 [dostęp 2021-10-26] (ang.).
- ↑ Benjamin Pifteau, Les maitresses de Moliere; amour du grand comique, leur influence sur son caractere et son oeuvre, Paris L. Willem, 1879, s. 18 [dostęp 2021-11-05].