Madera (wino)
Madera (port. vinho da Madeira) – wzmacniane wino portugalskie (od 17 do 22% alkoholu etylowego), słodkie lub wytrawne (od 0 do 150 g cukru na litr), produkowane na atlantyckiej wyspie Madera.
Historia i proces produkcji[edytuj | edytuj kod]
Madera produkowana jest od przeszło 300 lat. Wulkaniczne gleby wyspy dają wysokie plony winogron, mimo dość niewielkiej powierzchni plantacji. Trunek uważany za najtrwalszy na świecie (w obiegu nawet roczniki z czasów napoleońskich), z uwagi na wczesną porę zbioru (drugi tydzień sierpnia) oraz dojrzewanie w stosunkowo wysokiej temperaturze 40-50 °C, przyspieszającej fermentację[1]. Proces ten nazywany jest „maderyzacją” albo „estufagem” (od estufa – cieplarnia, czyli specjalne pomieszczenie, w którym się odbywa). Powodem przetrzymywania madery w podobnych warunkach było znaczne oddalenie wyspy od Europy – przepłynięcie tysiąca kilometrów dzielących ją od brzegów kontynentalnej Portugalii trwało miesiące, podczas których zwykłe wino ulegało zepsuciu.
Znany na całym świecie trunek miał swoje okresy świetności i upadku, związane z pojawieniem się chorób winnic (oídio w 1852 oraz filoksera w 1872), jak również obniżenie jakości spowodowane pojawieniem się cieplarni oraz niekontrolowanej konkurencji nieuprawnionych producentów niezależnych. Obecnie, dzięki nowoczesnej technice uprawy winorośli, transportu, reklamy, a także profesjonalizmowi handlowców odzyskuje dobre imię i zaufanie konsumentów na świecie.
Aktualnie wyspa produkuje i eksportuje około 4 milionów litrów szlachetnego wina rocznie. W roku 1999 produkcja i sprzedaż trunku stanowiła 43% całego dochodu z eksportu. Jest to produkt rolniczo-przemysłowy o największym znaczeniu dla gospodarki lokalnej.
Producenci i dystrybutorzy[edytuj | edytuj kod]
- Madeira Wine Company, S.A.
- Vinhos Justino Henriques, Filhos, Lda.
- H. M. Borges, Sucrs, Lda.
- Henriques & Henriques, Vinhos, S.A.
- Artur de Barros & Sousa, Lda.
- Pereira d’Oliveira (Vinhos), Lda.
- Vinhos Barbeito (Madeira), Lda.
- Blandy’s Madeira.
Przeznaczenie i rodzaje[edytuj | edytuj kod]
Madera jest winem na każdą okazję, w tym do podawania jako aperitif (na pobudzenie apetytu) lub jako wino deserowe. Wyróżnia się następujące rodzaje tego wina:
- Zwykłe,
- Reserva,
- Stare albo 5-letnie (5 anos),
- Stara rezerwa (Reserva Velha),
- Bardzo stare albo 10-letnie (10 anos),
- Do najbardziej cenionych zalicza się 15-, 20- i 40-letnie. Wartościowe są także rodzaje posiadające oznaczony rocznik – im starszy, tym wino szlachetniejsze (choć niekiedy występują odstępstwa od tej zasady).
Stosowane odmiany winogron[edytuj | edytuj kod]
Odmiana winorośli odpowiada także typowi wina:
- Malmsey (Malvasia) – ciemne, najszlachetniejsze, słodkie,
- Bual (Boal) – ciężkie o orzechowym posmaku, półsłodkie,
- Verdelho – półwytrawne,
- Sercial – wytrawne,
- Tinta Negra – sprowadzony stosunkowo niedawno na wyspę szczep czerwonych winogron, który w zależności od wysokości, na jakiej jest posadzony, daje winogrona o różnej słodkości; produkuje się z niego wszystkie cztery typy wina.
Starsze, rzadkie dziś odmiany:
- Bastardo,
- Terrantez – półwytrawne.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- André Domine: Wino. Ożarów Mazowiecki: Firma Księgarska Jacek i Krzysztof Olesiejuk, Ożarów, 2008, ISBN 978-83-7588-275-9.
- James Halliday, Hugh Johnson, Wino, sztuka i nauka, Robert Piwowarski (tłum.), Marek Kondrat, Piotr Pabiański (oprac.), Warszawa: Iskry, 2008, ISBN 978-83-244-0078-2, OCLC 751409012.
- Marek Bieńczyk i Wojciech Bońkowski: Wina Europy. Warszawa: Hachette, 2009, ISBN 978-83-7575-720-0.