Maciej Urbaniec

Maciej Urbaniec, właśc. Maciej Jerzy Zdzieblan-Urbaniec^[1] (ur. 1 września 1925 w Zwierzyńcu, zm. 19 maja 2004 w Nowym Sączu)^[2] – polski artysta grafik, jeden z współtwórców polskiej szkoły plakatu.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jego ojciec, Jan Zdzieblan-Urbaniec, był dyplomatą. Zmarł w Libanie w 1949. Matka zaś, Zofia Jadwiga Buttowt Andrzeykowicz^[3], związana (podobnie jak dzieci) z konspiracją, umarła w 1943, w niemieckim obozie zagłady Auschwitz^[2].

W 1935 wraz z rodzicami i rodzeństwem przyjechał do Warszawy, gdzie uczęszczał do gimnazjum. Do małej matury przygotowywał się podczas okupacji. Kiedy wybuchło powstanie warszawskie, wziął w nim czynny udział. Był członkiem Armii Krajowej i nosił pseudonim „Bartek”^[3]. Po wojnie skończył liceum i zdał maturę w 1951.

Pierwsze kroki na drodze artystycznej stawiał pod okiem rzeźbiarza Alfonsa Karnego. Rysunku uczył go Zygmunt Kamiński. W 1954 ukończył Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Studiował też w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, będąc jednym z pierwszych uczniów Henryka Tomaszewskiego^[2]. W 1958 ukończył tę uczelnię, otrzymując dyplom z wyróżnieniem. Później został dyrektorem artystycznym w Wydawnictwach CRS (Centrala Rolnicza Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”), gdzie projektował opracowania graficzne folderów, katalogów i książek, które następnie kierował do druku. Współpracował także z takimi wydawnictwami jak Czytelnik, Iskry i PIW. W latach 70. podjął współpracę z warszawskimi teatrami: Wielkim, Narodowym, Małym, Ateneum i Na Woli.

Od 1970 do 1975 był wykładowcą we wrocławskiej PWSSP. Następnie powrócił do Warszawy, by podjąć obowiązki nauczyciela akademickiego w ASP, w której pełnił funkcję m.in. kierownika Katedry Projektowania. Ponadto uzyskał tytuł profesora.

Tworzył grafikę użytkową, przede wszystkim plakaty oraz grafikę książkową. Debiutował w 1957 plakatem Nie moje, wydanym i nagrodzonym przez WAG (Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW „Prasa-Książka-Ruch”)^[2]. Miał kilka wystaw indywidualnych (Warszawa 1968 i 1977, Szczecin 1969, Poznań 1976, Radom 1977), brał także udział w licznych wystawach zbiorowych – krajowych i międzynarodowych. Był laureatem wyróżnień na wystawach i konkursach. Od 1974 należał do Alliance Graphique Internationale. Ponadto projektował znaczki dla Poczty Polskiej.

Małżeństwo[edytuj | edytuj kod]

W 1952 poślubił Marię Kotarbińską, ówczesną wykładowczynię w Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie^[2].

Ostatni spoczynek[edytuj | edytuj kod]

Ostatnie lata życia spędził w Łącku na południu Polski. Zmarł w Nowym Sączu, lecz został pochowany w Warszawie w grobowcu na Cmentarzu Prawosławnym na Woli.

Wybrana twórczość[edytuj | edytuj kod]

Plakaty[edytuj | edytuj kod]

• Nie moje, 1957
• PZPR–KPP • 40 lat walki i zwycięstw, 1958 – Nagroda im. Tadeusza Trepkowskiego
• Nie hałasuj niepotrzebnie, 1961
• Cyrk – Mężczyzna ponad koniem, 1962
• Uważaj! Głowa nie z gumy, 1963
• Cyrk – Niedźwiedź w kapeluszu na piłce, 1963
• Cyrk – Akrobatka, 1964
• Słoń na piłce, 1964
• Cyrk – Trzy postacie pod kopułą, 1965
• Człowiek kulturalny nie upija się, 1965
• XVII Międzynarodowy Kolarski Wyścig Pokoju, 1965
• Choroby weneryczne grożą, 1966
• Cyrk radziecki – Kozak na koniu, 1966
• Cyrk – Para szympansów, 1966
• Cyrk – Gimnastyczka, 1968
• Cyrk – Żonglerka, 1968
• Finał I Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży • Poznań 1969 , 1969
• Finał I Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży • Wrocław 1969, 1969
• 50 lat Polskiego Związku Piłki Nożnej 1919–1969, 1969
• Polski Związek Motorowy, 1969
• Cyrk – Mona Lisa, 1970
• Un caprice • Alfred de Musset, 1971
• Cyrk – Akrobatka na monocyklu, 1972
• ABC abc, 1972
• Międzynarodowy Dzień Dziecka, 1973
• Cyrk – Żongler, 1973
• Wieczór Trzech Króli, 1973
• 5 Międzynarodowe Biennale Plakatu • Warszawa 1974, 1974
• Iredyński • Teatr Mały, 1975
• Cyrk – Koń z kokardami, 1975
• Auschwitz 1945-1965, 1976
• Pamięci ludzkiej tragedii, 1976
• Mutter Courage und ihre Kinder, 1978
• Cyrk – Koń cyrkowy, 1978
• 12 Międzynarodowe Biennale Plakatu • Warszawa 1988, 1988

Znaczki pocztowe[edytuj | edytuj kod]

• VII Zimowe Igrzyska Olimpijskie • Lillehammer ’94 (seria), 1994

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

W 2006 nakładem wydawnictwa Rytm ukazał się album monograficzny Maciej Urbaniec. Publikacja zawiera esej artysty, kalendarium oraz zestawienie jego wybranych plakatów.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Maciej Urbaniec, culture.pl
• Maciej Urbaniec na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego
• Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja trzecia, Warszawa 1993

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Contemporary Posters: Maciej Urbaniec.. contemporaryposters.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-14)]. (ang.)
• kzp – Katalog Znaków Pocztowych