Lucyna Żukowska
 Lucyna Żukowska w mundurze porucznika Wojska Polskiego (przed 1939) | |
 porucznik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | partia M. Langiewicza, partia J. Czerwińskiego |
| Główne wojny i bitwy | powstanie styczniowe: |
| Późniejsza praca | sanitariuszka |
| Odznaczenia | |
   | |
Lucyna Żukowska z domu Skrzyńska (ur. 18 lutego 1844 w Ostrowcu Świętokrzyskim, zm. 5 lutego 1944) – uczestniczka powstania styczniowego[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Lucyna Żukowska urodziła się 18 lutego 1844 roku w Ostrowcu Świętokrzyskim, w rodzinie ziemiańskiej posiadającej majątek w Czajęcicach. Była córką Antoniego Skrzyńskiego i Zofii z Narzuchowskich. Jej ojciec walczył w powstaniu listopadowym jako ochotnik, po upadku powstania jego majątek został skonfiskowany. Żukowska uczyła się w szkole wizytek w Lublinie, w wieku 16 lat rozpoczęła naukę walki bronią białą i palną u sąsiada, późniejszego powstańca styczniowego. W 1858 roku przysięgła ojcu pomścić krzywdy wyrządzone rodzinie przez carat[1].
Wkrótce potem wstąpiła do organizacji konspiracyjnych, służyła w nich jako kurierka. Po wybuchu powstania wstąpiła do oddziału gen. Mariana Langiewicza, walczyła pod Bodzentynem i Kunowem[2]. Następnie była kurierem w oddziale Jana Czerwińskiego, również w składzie tego oddziału walczyła jako żołnierz liniowy. Pod Tyszowcami (maj 1863) została ranna w prawą łopatkę i trafiła do niewoli. Początkowo przebywała w szpitalu w Zamościu, a po czterech miesiącach trafiła na 7 miesięcy do więzienia w tamtejszej twierdzy[2]. Dzięki staraniom rodziny została zwolniona za poręczeniem, uniknąwszy zesłania na Syberię[1].
Część źródeł wymienia jej udział w bitwach pod Żyrzynem (8 sierpnia 1863), Fajsławicami (24 sierpnia 1863) i Batorzem (6 września 1863), co stoi w sprzeczności z informacjami o pobycie w szpitalu i w więzieniu od maja 1863 roku[1].
Po wyjściu na wolność osiadła w Lublinie. Według części źródeł związała się wówczas z księdzem i urodziła mu córkę, którą rzekomo była Franciszka Paulina ze Skrzyńskich Falińska. Kilka lat później wyszła za mąż za urzędnika Henryka Żukowskiego[1].
Podczas I wojny światowej pracowała w szpitalu okręgowym w Lublinie, a po odzyskaniu niepodległości otrzymała honorowy stopień podporucznika i została wprowadzona do „Imiennego wykazu weteranów powstań narodowych 1831, 1848 i 1863 roku”. Na liście znalazła się w 1924 jako jedna z 5 wówczas wpisanych kobiet (inne to Nicefora Kalicka, Gryzelda Malinowska, Wanda Umińska i Michalina Kwiatkowska)[3]. Brała udział w zjazdach weteranów powstania styczniowego w Poznaniu i Warszawie. W 1938 roku została odznaczona przez prezydenta RP Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, który nadano wszystkim 53 żyjącym weteranom powstania[1]. Mieszkała przy ul. Niecałej 8 w Lublinie[2]. Na początku 1939 była w stopniu porucznika i pozostawała w gronie 36 ostatnich weteranów powstania styczniowego[4].
Zmarła 5 lutego 1944 roku i została pochowana na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie[1].
Odznaczenia[1][edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Niepodległości (MP 260/1930)[5]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (MP nr 17/1938)[6]
- Krzyż Siedemdziesięciolecia Powstania Styczniowego (1933)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI. [w:] MIEJSCA PAMIĘCI WOJEWÓDZTWO KRAKOWSKIE I SANDOMIERSKIE [on-line]. Muzeum Historii Kielc. [dostęp 2013-01-22]. (pol.).
- ↑ a b c Żywe Pomniki Bohaterstwa ostatni weterani 1863 roku. W: Rok 1863 za naszą wolność i waszą w 75-lecie Powstania Styczniowego. Warszawa: Oddział im. Romualda Traugutta Polskiego Towarzystwa Kultury i Oświaty Robotniczej "Pochodnia" w Warszawie, 1938, s. 25-32.
- ↑ Jolanta Załęczny, Weteranki Powstania Styczniowego wobec rzeczywistości odradzającej się Rzeczypospolitej, „Niepodległość i Pamięć”, 21 (3–4 (47–48)), 2014, s. 49–64.
- ↑ Ostatni z 1863 roku. „Światowid”. Nr 4, s. 11, 22 stycznia 1939.
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z Mieczami, Krzyża Niepodległości i Medalu Niepodległości. Monitor Polski 1930 nr 260 poz. 4350. [dostęp 2014-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-23)]. (pol.).
- ↑ Krzyż oficerski Orderu Polski Odrodzonej na piersiach weteranów z 1863 r.. „Ilustrowany Kurier Codzienny”. XIX, s. 1, 13, 24 stycznia 1938. Kraków.