Logistyka wojskowa
.jpg)
Logistyka wojskowa (ang. military logistics) – część logistyki obronnej[1], służba powołana do organizowania i realizacji dostaw zaopatrzenia[2] i świadczenia usług związkom operacyjnym, związkom taktycznym oraz pozostałym jednostkom i instytucjom sił zbrojnych[3].
To dział sztuki wojennej o planowaniu i realizacji dostaw zaopatrzenia i świadczenia usług[4].
Każde państwo ponosi z zasady odpowiedzialność za zabezpieczenie logistyczne swoich sił zbrojnych, a także wraz z właściwym dowództwem NATO odpowiada wspólnie za wielonarodowe operacje NATO. Ułatwia to standaryzacja oraz zamienność sprzętu (zamienność części i podzespołów, uzbrojenia i sprzętu wojskowego, paliwa oraz głównych środków bojowych), a także zastosowanie odpowiednich procedur. Jednak wykonywanie wspólnych zadań, jak również sytuacje nadzwyczajne, mogą wymusić wzajemną pomoc logistyczną – w tym także w zakresie uzupełnienia środków bojowych i materiałowych.
Logistyka wojskowa w ujęciu historycznym[edytuj | edytuj kod]
Militarny aspekt postrzegania logistyki wywodzi się z języka francuskiego, w którym logistique odnosi się do spraw zakwaterowania, zaopatrzenia i przemieszczania wojsk. W taki właśnie sposób po raz pierwszy logistykę zdefiniował w swojej książce Zarys sztuki wojennej Antoine-Henri Jomini[5]. Wykazał, że klęska wojsk napoleońskich pod Moskwą w dużej mierze spowodowana była słabością systemu zaopatrywania. Nie potwierdziło się powiedzenie, że „Teren żywi armię”, a strategia wojsk rosyjskich polegająca na „wciąganiu” wojsk w głąb nieprzyjaznego terytorium oraz taktyka „spalonej ziemi” załamała ofensywę francuską. W swoich pracach podkreślał, że problematykę zaopatrywania wojsk walczących należy rozpatrywać w ścisłym powiązaniu z zapleczem krajowym[6].
Nieco później teorię i praktykę logistyki wojskowej (militarnej) rozwijali przedstawiciele amerykańskich sił morskich. Do prekursorów współczesnej logistyki obronności należy zaliczyć admirała A.T. Mahana. Utożsamiał on logistykę z całokształtem procesów gospodarczych niezbędnych do zabezpieczenia sprawnego funkcjonowania sił morskich, a problematykę analiz i przygotowań wojennych rozszerzył o procesy związane z mobilizacją i gotowością gospodarki narodowej do wsparcia sił zbrojnych[7].
Kolejnym prekursorem logistyki był komandor G.C. Thorpe. W swojej książce Logistyka czysta, nauka o przygotowaniu wojny z 1917, przedstawił naukowe podstawy funkcjonowania wojskowego systemu logistycznego. Według niego logistyka obok strategii decyduje o sukcesie militarnym. W strukturze logistyki wyróżniał logistykę teoretyczną, która określa cel, zakres i metody funkcjonowania oraz logistykę praktyczną w skład której wchodzi zaopatrywanie, transport, finanse oraz produkcja na potrzeby sił zbrojnych i zamówienia wojskowe. Opowiadał się za wprowadzeniem do sił zbrojnych logistycznych organów kierowania i powoływania funkcjonalnych pionów logistyki pod kierownictwem szefa sztabu[8].
Po II wojnie światowej globalny zakres działań wojennych narzucił logistyce bardzo szeroki zakres zadań związanych z zabezpieczeniem logistycznym walczących wojsk. Postrzegano go w wymiarze obejmującym gospodarkę i siły zbrojne. Do upowszechnienia teorii nowoczesnej logistyki szczególnie zasługi położył kontradmirał H.E. Eccles. W swoich publikacjach postrzegał logistykę jako ogniwo spinające gospodarkę narodową z siłami zbrojnymi. Klasyfikując sztukę wojenną podzielił ją na trzy dyscypliny: strategię, taktykę i logistykę[9].
Zabezpieczenie logistyczne wojsk[edytuj | edytuj kod]
Proces dostaw zaopatrzenia oraz świadczenia usług specjalistycznych i gospodarczo-bytowych niezbędnych wojskom do szkolenia i walki to zabezpieczenie logistyczne wojsk[10].
Celem zabezpieczenia logistycznego jest utrzymanie wysokiej zdolności bojowej wojsk, w określonym czasie, pozwalającym na osiągnięcie zamierzonych celów. Nakierowane ono jest na zaspokojenie potrzeb wojsk w zakresie uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz środków bojowych i materiałowych niezbędnych do szkolenia i walki, utrzymanie w sprawności technicznej uzbrojenia i sprzętu wojskowego w okresie pokoju oraz zachowanie zdolności stanów osobowych sprawności technicznej uzbrojenia i sprzętu wojskowego do prowadzenia działań bojowych[11]
Zabezpieczenie logistyczne obejmuje:
- Przedsięwzięcia logistyczne
- zabezpieczenie materiałowe[12]
- gromadzenie, przechowywanie, wydawanie i dostarczanie środków bojowych i materiałowych
- wykorzystanie zasobów miejscowych i zdobyczy wojennej
- świadczenie usług gospodarczo-bytowych
- zabezpieczenie transportu i ruchu wojsk
- przedsięwzięcia organizacyjno-techniczne związane z realizacją przewozów wojskowych oraz towarzyszących im prac przeładunkowych
- przedsięwzięcia przygotowania utrzymania sieci transportowej znaczenia obronnego
- kierowanie ruchem wojsk
- zabezpieczenie techniczne[12]
- obsługiwanie techniczne (w tym usługi metrologiczne i specjalne urządzeń poddozorowych)
- rozpoznanie techniczne:
prowadzi się je we wszystkich rodzajach działań taktycznych poprzez: patrol rozpoznania i pomocy technicznej, patrol rozpoznania technicznego, grupę ewakuacyjno-remontową, posterunek obserwacji technicznej oraz czynią to wszyscy użytkownicy uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Informacje zebrane z rozpoznania technicznego są przeznaczone w szczególności do podejmowania decyzji w zakresie ewakuacji i remontu[13]; - ewakuację techniczną;
- remont uzbrojenia i sprzętu wojskowego;
- zaopatrywanie w techniczne środki materiałowe.
- infrastruktura
- inne
- zaspokojenie potrzeb bytowych jeńców wojennych – polega na zapewnieniu im wyżywienia i pomocy medycznej do czasu ewakuacji do obozów dla jeńców wojennych
- zabezpieczenie techniczno-lotniskowe
- grzebanie poległych i zmarłych – organizuje szef logistyki zgodnie z wytycznymi dowódcy związku taktycznego (oddziału). Uroczystościom pogrzebowym nadaje się oprawę zgodną z ceremoniałem wojskowym. Miejsca pochówku powinny odpowiadać wymaganiom sanitarnym i przeciwepidemicznym. Ewidencję poległych i zmarłych żołnierzy, ze wskazaniem miejsc pochowania, prowadzi sztab związku taktycznego (oddziału)
- zabezpieczenie materiałowe[12]
- Zabezpieczenie medyczne[12]
- przedsięwzięcia profilaktyki zdrowotnej
- przedsięwzięcia leczniczo-ewakuacyjne
- przedsięwzięcia sanitarno-higieniczne i przeciwepidemiczne
- ochronę sanitarną żołnierzy przed skutkami użycia broni masowego rażenia
- zaopatrywanie w sprzęt i materiały medyczne
- Przedsięwzięcia personalno-administracyjne
System logistyczny[edytuj | edytuj kod]
System logistyczny tworzą logistyczne organy kierowania oraz jednostki logistyczne dysponujące potencjałem: materiałowym, technicznym, medycznym i transportowym. Ponadto w procesie dostaw zaopatrzenia i świadczenia usług walczącym wojskom wykorzystywany jest również terenowy potencjał logistyczny.
Logistyczne organy kierowania pod względem kompetencyjnym dzielą się na koncepcyjno-planistyczne oraz organizacyjno-wykonawcze.
Terenowy potencjał logistyczny – to zakłady, urządzenia i instalacje świadczące usługi specjalistyczne i gospodarczo-bytowe oraz sprzęt techniczny i środki materiałowe znajdujące się na obszarze prowadzonych działań, które w ramach współdziałania wojskowo-cywilnego mogą być wykorzystane w zabezpieczeniu logistycznym walczących wojsk.
Mobilne jednostki logistyczne to pułki, bataliony i kompanie logistyczne posiadające w swojej strukturze organizacyjnej pododdziały zaopatrzenia, remontowe lub medyczne, a także samodzielne oddziały i pododdziały: zaopatrzenia, transportowe, remontowe, ewakuacji sprzętu, wzmocnienia medycznego, samochodów sanitarnych, masowego tankowania, rurociągów dalekosiężnych oraz rurociągów przeprawowych.
Stacjonarne jednostki logistyczne to rejonowe bazy materiałowe, okręgowe warsztaty techniczne i rejonowe warsztaty techniczne oraz wojskowe rejony lecznicze, samodzielne bazy amunicji, stacjonarne kompanie remontowe i wojskowe komendy transportu.
Współczesne jednostki logistyczne WP[edytuj | edytuj kod]
.png){kind=small}
.gif){kind=small}
.gif){kind=small}
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego [online], Akademia Obrony Narodowej, 2008, s. 68 [dostęp 2023-02-22].
- ↑ Jacek Solarz: Doktryny militarne XX wieku. s. 508.
- ↑ Regulamin działań 1999 ↓, s. 15.
- ↑ Regulamin działań 1999 ↓, s. 268.
- ↑ Nowak 2015 ↓, s. 57.
- ↑ Nowak 2015 ↓, s. 58.
- ↑ Nowak 2015 ↓, s. 58–59.
- ↑ Nowak 2015 ↓, s. 59.
- ↑ Nowak 2015 ↓, s. 60.
- ↑ Ściborek (red.) 1995 ↓, s. 23.
- ↑ Regulamin działań 1999 ↓, s. 73.
- ↑ a b c Dakudowicz (przew.) 2000 ↓, s. 155.
- ↑ Dakudowicz (przew.) 2000 ↓, s. 173.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Dakudowicz (przew.): Podręcznik walki pododdziałów wojsk zmechanizowanych. Warszawa: Dowództwo Wojsk Lądowych. Wyższa Szkoła Oficerska im. Tadeusza Kościuszki, 2000.
- Eugeniusz Nowak: Logistyka i obronność, czyli od logistyki wojskowej do logistyki obronności. W: Andrzej Polak, Krzysztof Krakowski: Obronność jako dyscyplina naukowa. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2015. ISBN 978-83-7523-369-8.
- Regulamin działań wojsk lądowych. Warszawa: Dowództwo Wojsk Lądowych, DWLąd16/99.
- Jacek Solarz: Doktryny militarne XX wieku. Kraków: Avalon, 2009. ISBN 978-83-60448-78-6.