Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Nowej Zelandii
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Nowej Zelandii – lista miejsc w Nowej Zelandii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Nową Zelandię 22 listopada 1984 roku[2].
Obecnie (stan na 2022 rok) na liście znajdują się trzy obiekty: dwa o charakterze przyrodniczym i jeden o charakterze przyrodniczo-kulturowym[2].
Na nowozelandzkiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Nowa Zelandia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się 8 obiektów (stan na 2022 rok)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO[edytuj | edytuj kod]
Poniższa tabela przedstawia nowozelandzkie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[3] wraz z jej angielskim oryginałem[2]
- Położenie – region, wyspa; współrzędne geograficzne
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
- kulturowe (K)
- przyrodnicze (P)
- kulturowo-przyrodnicze (K,P)
- Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
| Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 877 | Wyspy subantarktyczne Nowej Zelandii New Zealand Sub–Antarctic Islands |  | Subantarktyka 50°45′00″S 166°06′14″E/-50,750000 166,103889 | P (ix)(x) | 1998 | Grupa pięciu wysepek położonych na Oceanie Południowym, na południowy wschód od Nowej Zelandii. Charakteryzuje je duża bioróżnorodność. Zidentyfikowano tutaj 126 gatunków ptaków[5]. |
| 551 | Rezerwat przyrody Te Wahiponamu Te Wahipounamu – South West New Zealand |  | West Coast, Wyspa Południowa 44°00′50,0″S 169°00′03,3″E/-44,013881 169,000911 | P (vii)(viii)(ix)(x) | 1990 | Rezerwat przyrody, na który składają się 4 parki narodowe: Fiordland National Park, Park Narodowy Góry Cooka, Mount Aspiring National Park oraz Westland Tai Poutini National Park. Zajmują powierzchnię 1 725 437 ha. Występuje tutaj 15 fiordów, szereg jezior polodowcowych oraz moreny[6]. |
| 421 | Park Narodowy Tongariro Tongariro National Park |  | Waikato, Wyspa Północna 39°12′00,0″S 175°35′00,0″E/-39,200000 175,583330 | K, P (vi)(vii)(viii) | 1990 1993 | Najstarszy park narodowy Nowej Zelandii utworzony w 1887 roku. Jego powierzchnia wynosi 795,98 km². Na terenie parku znajdują się zarówno aktywne, jak i wygasłe wulkany oraz różnorodne ekosystemy[7]. |
Obiekty na nowozelandzkiej liście informacyjnej UNESCO[edytuj | edytuj kod]
Poniższa tabela przedstawia obiekty na nowozelandzkiej liście informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO
- Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na nowozelandzkiej liście informacyjnej[2]
- Położenie – region, wyspa; współrzędne geograficzne
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
- kulturowe (K)
- przyrodnicze (P)
- kulturowo-przyrodnicze (K,P)
- Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
| Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 5120 | Pola wulkaniczne wyspy Auckland Auckland Volcanic Fields |  | Subantarktyka 50°41′24″S 166°04′48″E/-50,690000 166,080000 | K, P (ii)(iii)(iv)(v)(viii) | 2007 | Wpis obejmuje pozostałości wulkaniczne na wyspie Auckland. Ostatnia erupcja wulkanu w tym rejonie miała miejsce 600 lat temu. Wyspa jest niezamieszkana[8]. |
| 5121 | Wody i dno morskie Fiordlandu Waters and seabed of Fiordland (Te Moana O Atawhenua) |  | Southland, Wyspa Południowa 45°25′42,0″S 167°21′44,2″E/-45,428331 167,362289 | P (vii)(viii)(ix)(x) | 2007 | Największy park narodowy w Nowej Zelandii. Znajduje się tutaj 15 fiord. Większość z nich ma głębokość 200–300 metrów. Najdłuższy z nich mierzy 19 km długości[9]. |
| 5122 | Kahurangi National Park, Farewell Spit oraz Kanaański system krasowy Kahurangi National Park, Farewell Spit and Canaan karst system | .jpg) | West Coat, Tasman, Wyspa Południowa 41°15′00″S 172°07′00″E/-41,250000 172,116667 40°31′00″S 172°52′00″E/-40,516667 172,866667 | P (vii)(viii)(ix)(x) | 2007 | Park narodowy został utworzony w 1996 roku. Jego powierzchnia wynosi 4520 km². Na terenie parku narodowego kręcono sceny trylogii filmowej Władca Pierścieni[10]. |
| 5123 | Historyczna dzielnica Kerikeri Kerikeri Basin historic precinct |  | Northland, Wyspa Północna 35°13′12″S 173°58′12″E/-35,220000 173,970000 | K (ii)(iii)(iv)(v)(vi) | 2007 | Miasto zostało założone w 1819 roku i jest najstarszą zachowaną osadą założoną przez Europejczyków w Nowej Zelandii. W 1836 roku wybudowano tutaj kamienny klasztor, który jest najstarszym budynkiem wybudowanym z kamienia w całym kraju[11]. |
| 5124 | Wyspy Kermadec i rezerwat morski Kermadec Islands and Marine reserve |  | Wyspy Kermadec 29°16′37″S 177°55′24″W/-29,276944 -177,923333 | P (vii)(viii)(ix)(x) | 2007 | Grupa wysp wulkanicznych położonych na północny wschód od Nowej Zelandii. W 1788 roku przypłynęli tutaj Europejczycy. W 1886 roku wyspy zostały anektowane przez Wielką Brytanię oraz włączone w granice Nowej Zelandii[12]. |
| 5125 | Zabytkowa dzielnica Napier Art Deco Napier Art Deco historic precinct |  | Hawke’s Bay, Wyspa Północna 39°29′26″S 176°55′16″E/-39,490556 176,921111 | K (ii)(iv)(vi) | 2007 | Miasto portowe na wschodnim wybrzeżu Wyspy Północnej. 3 lutego 1931 roku miało tutaj miejsce trzęsienie ziemi o sile 7,8 stopni w skali Richtera, w wyniku którego zginęło 162 mieszkańców. Jedna z dzielnic miasta jest wybudowana w stylu Art déco[13]. |
| 5126 | Wyspy północno-wschodnie Whakarua Moutere (North East Islands) |  | Northland, Wyspa Północna 37°40′00″S 177°00′00″E/-37,666667 177,000000 | P (vii)(viii)(ix)(x) | 2007 | Grupa 8 wysp położonych na północno-wschodnim wybrzeżu Wyspy Północnej. Wszystkie są niezamieszkane[14]. |
| 5127 | Historyczny obszar Traktatu Waitangi Waitangi Treaty Grounds historic precinct | .jpg) | Northland, Wyspa Północna 35°15′58″S 174°04′48″E/-35,266111 174,080000 | K (i)(ii)(iii)(iv)(vi) | 2007 | Miasto Waitangi jest znane jako miejsce podpisania traktatu Waitangi. Historyczny obszar ma powierzchnię 4,8 ha[15]. |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Na mapie nie zaznaczono Nowozelandzkch Wysp Subantarktycznych.
- ↑ Na mapie nie zaznaczono Wysp Auckland oraz Kermadec.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO World Heritage Centre, New Zealand – UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).
- ↑ l (red.), Polski Komitet ds Unesco: Nowa Zelandia [online], www.unesco.pl [dostęp 2023-02-13] (ang.).
- ↑ a b UNESCO World Heritage Centre, The Criteria for Selection [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, New Zealand Sub-Antarctic Islands [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Te Wahipounamu – South West New Zealand [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Tongariro National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Auckland Volcanic Fields [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Waters and seabed of Fiordland (Te Moana O Atawhenua) [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Kahurangi National Park, Farewell Spit and Canaan karst system [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Kerikeri Basin historic precinct [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Kermadec Islands and Marine reserve [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Napier Art Deco historic precinct [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Whakarua Moutere (North East Islands) [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Waitangi Treaty Grounds historic precinct [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-21] (ang.).