Lilpopowie
Lilpopowie – mieszczańska rodzina zegarmistrzów, przemysłowców, handlowców, artystów związanych szczególnie z Warszawą.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początek rodowi w Polsce dał Antoni Augustyn Lilpop (1742–1815) pochodzący z Grazu w Austrii, który osiedlił się w Warszawie w ostatnich latach panowania króla Augusta III i założył w 1789 r. zakład produkujący zegarki. Firma zegarmistrzowska Lilpopów istniała do 1939 r. Ostatni Zakład zegarmistrzowski Lilpopów przy ul. Wierzbowej w Warszawie zniszczyły niemieckie bomby we wrześniu 1939 r. Jego pracownicy opiekowali się czasomierzem z Zamku Królewskiego[1].
Najbardziej znaną firmą Lilpopów była fabryka przemysłu maszynowego „Lilpop, Rau i Loewenstein", Towarzystwo Przemysłowe Zakładów Mechanicznych w Warszawie S.A., jedne z największych zakładów przemysłowych Królestwa Polskiego i międzywojennej Warszawy. W 1944 majątek przedsiębiorstwa został prawie całkowicie zniszczony.
Znani Lilpopowie[edytuj | edytuj kod]
- Karol Jerzy Lilpop (1781–1833) – warszawski złotnik.
- Stanisław Lilpop (1817–1866) – inżynier mechanik, wynalazca, założyciel zakładów Lilpop, Rau i Loewenstein.
- Stanisław Wilhelm Lilpop (1864–1930) – syn Stanisława, przemysłowiec, podróżnik, założyciel miasta-ogrodu Podkowa Leśna. Wybudował willę "Stawisko" dla swojej córki Anny, która zamieszkała tam z mężem, pisarzem Jarosławem Iwaszkiewiczem. Oboje otrzymali pośmiertnie medal Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata[2].
- Ludwik Maurycy Lilpop (1845–1905) – producent zegarków, filantrop związany z warszawskim kościołem luterańskim.
- Edward August Lilpop (1844–1911) – budowniczy, projektant m.in. wolskiego browaru Junga, praskiej fabryki "Wulkan", farmaceutycznego zakładu Spiessów na Tarchominie oraz przędzalni bawełny Briggsów w Markach[2].
- Franciszek Lilpop (1870–1937) – warszawski architekt. Jego dziełem są m.in. Dom Towarowy Braci Jabłkowskich, budynek Klasztoru Nazaretanek przy ulicy Czerniakowskiej siedziba gazowni przy ulicy Kredytowej oraz kompleks zabudowań Zakładów Mechanicznych "Ursus"[2].
- Wacław Lilpop (1887–1949) – lekarz urolog, założyciel i pierwszy prezes Polskiego Towarzystwa Urologicznego, długoletni ordynator stołecznych szpitali[1].
- Stefan Ludwik Lilpop (1872–1923) – producent zegarków, kolekcjoner, mecenas sztuki.
- Jerzy Lilpop (1888–1945) – botanik (jeden z pierwszych paleobotaników w RP), kustosz działu botanicznego Muzeum Przyrody PAU w Krakowie[3].
- Jan Lilpop - aktywny w Narodowych Siłach Zbrojnych, podharcmistrz, twórca hasła "PPR- Płatne Pachołki Rosji", zginął podczas II Wojny Światowej[1].
- Zbigniew Lilpop (1917–2007) – inżynier elektryk, specjalista w zakresie komunikacji miejskiej.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- 27 sierpnia 2009 r. skwerowi w rejonie ulic Grenady i Żytniej na warszawskiej Woli nadano nazwę Rodziny Lilpopów[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Kordian Kuczma, Niezwykli patroni ulic Warszawy, Wydanie pierwsze, Warszawa: Skarpa Warszawska, 2017, Strona 128, ISBN 978-83-63842-28-4 [dostęp 2023-09-26].
- ↑ a b c Kordian Kuczma, Niezwykli patroni ulic Warszawy, Wydanie pierwsze, Warszawa: Skarpa Warszawska, 2017, Strona 127, ISBN 978-83-63842-28-4 [dostęp 2023-09-26].
- ↑ Kordian Kuczma, Niezwykli patroni ulic Warszawy, Wydanie pierwsze, Warszawa: Skarpa Warszawska, 2017, s. 128, ISBN 978-83-63842-28-4 [dostęp 2023-09-26].
- ↑ Uchwała Nr LX/1877/2009 Rady Miasta stołecznego Warszawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. w sprawie nadania nazwy skwerowi w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. edziennik.mazowieckie.pl, Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego nr 143 poz. 4369. s. 28056. [dostęp 2014-04-29].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Łoza Rodziny polskie obcego pochodzenia osiadłe w Warszawie i okolicach, I - III, Warszawa 1932-35
- Wielka Encyklopedia Powszechna, PWN Warszawa 1963
- Polski Słownik Biograficzny PAN 1972
- Wiesław Głębocki Zegarmistrzowie warszawscy XIX wieku, PWN Warszawa 1992
- Tadeusz W. Świątek Rody starej Warszawy, Bis-Press Warszawa 2000