Leon Ulatowski
 major administracji | |
| Data i miejsce urodzenia | 20 marca 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 10 listopada 1973 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | 1 Pułk Piechoty |
| Stanowiska | komendant kwatery głównej |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
          | |
.png){kind=small}
Leon Franciszek Ulatowski[a] (ur. 20 marca 1889 w Ciężkowicach, zm. 10 listopada 1973 w Jabłonnie) – major administracji (piechoty) Wojska Polskiego, jeden z bohaterów bitwy pod Kostiuchnówką, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Leon Franciszek Ulatowski urodził się 20 marca 1889 w Ciężkowicach, w ówczesnym powiecie grybowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Jana (1843–1920) i Marii z Sokołowskich. Miał ośmioro rodzeństwa, którymi byli: Maria, Stanisław, Anna, Jan, Józef Kazimierz, Emilia, Józefa, Jan. Po ukończeniu seminarium nauczycielskiego, a następnie Akademii Handlowej w Krakowie, studiował na wydziale rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz SGGW w Warszawie. W latach młodzieńczych aktywnie uczestniczył w działalności Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.
W lipcu 1914 wstąpił do Związku Strzeleckiego w Nowym Sączu, gdzie ukończył szkołę podoficerską. 6 sierpnia 1914 został przyjęty do jednej z pierwszych jednostek Legionów Polskich. Do 30 stycznia 1915 pełnił funkcję szefa oddziału szkolnego karabinów maszynowych w Brucku (Austria), po czym został szefem 6 kompanii karabinów maszynowych 1 pułku piechoty. Szczególnym męstwem odznaczył się w bitwie pod Kostiuchnówką – podczas pierwszego i drugiego dnia odwrotu z reduty Piłsudskiego jako dowódca oddziału karabinów maszynowych VI batalionu 5 pułku piechoty (pod bezpośrednim dowództwem mjr Albina Fleszara) skutecznie udaremniał ataki oskrzydlające przeważających sił nieprzyjaciela[2], za co otrzymał Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari. 1 stycznia 1917 awansował na chorążego[3].
Po rozwiązaniu Legionów został komendantem Polskiej Organizacji Wojskowej na okręg borysławski. 1 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego, by w roku 1919 w randze kapitana objąć referat karabinów maszynowych przy 1 pułkiem piechoty Legionów oraz dowództwo 4 kompanii karabinów maszynowych. Z 1 pp uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej czterokrotnie otrzymując Krzyż Walecznych.
3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 226. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W lipcu 1922 został zatwierdzony na stanowisku pełniącego obowiązki komendanta kadry batalionu zapasowego 1 pułku piechoty Legionów w Jabłonnie[4]. 31 marca 1924 awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 87. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W listopadzie 1924 został przydzielony Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie do macierzystego 1 pp Leg. w Wilnie[5]. Następnie został dowódcą I batalionu 1 pp Leg. w Wilnie[6]. W styczniu 1926 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza[7]. W grudniu 1927 został przeniesiony na stanowisko komendanta Kwatery Głównej Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[8][9]. W marcu 1929 został przeniesiony do 36 pułku piechoty Legii Akademickiej w Warszawie, na stanowisko zastępcy dowódcy pułku, którym był wówczas płk dypl. piech. Juliusz Ulrych[10]. W grudniu 1929 został przeniesiony do 4 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Łodzi na stanowisko kierownika[11]. Z dniem 1 lutego 1932 został przeniesiony do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi na okres pięciu i pół miesiąca[12][b]. W czerwcu 1932 został przydzielony do składu osobowego I wiceministra spraw wojskowych na stanowisko oficera sztabowego do zleceń[15][16]. W marcu 1939 był delegatem Ministra Spraw Wojskowych do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego[17].
We wrześniu 1939 pełnił funkcję zastępcy szefa eksploatacji, ppłk dypl. Władysława Winiarskiego w Sztabie Obrony Warszawy. Po kapitulacji trafił do oflagu w Eichstätt, a następnie – Oflagu VII A Murnau.
1 września 1945 powrócił do kraju i od razu zgłosił się do służby wojskowej. 23 stycznia 1946 szef Departamentu Personalnego WP odmówił przyjęcia majora Ulatowskiego do wojska ze względu na brak etatów. Od 12 września 1945 do 30 listopada 1947 był zarejestrowany w RKU Warszawa-Praga i urlopowany do czasu powołania do czynnej służby wojskowej. Dnia 1 grudnia 1947 przeniesiony został przez RKU Warszawa-Praga i ostatecznie zwolniony z czynnej służby wojskowej. Rozpoczął pracę w spółdzielczości mleczarskiej, dużo czasu poświęcając pracy społecznej w Kółkach Rolniczych. Pracował w Spółdzielni Mleczarsko-Jajczarskiej w Jabłonnie k. Warszawy (1948–1950), a następnie w Miejskim Zakładzie Mleczarskim w Warszawie. Do 1959 udzielał się społecznie także w Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Warszawie jako członek komitetu rodzicielskiego. Zmarł 10 listopada 1973 w Jabłonnie k. Warszawy. Spoczywa obok żony na miejscowym cmentarzu parafialnym.
Od 1922 był żonaty z Apolonią Wójcicką (zm. 1977), lekarką dentystką. Miał czterech synów: Stanisława (ur. 1923), Jacka (ur. 1926), Andrzeja (ur. 1929) i Krzysztofa (ur. 1938).
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7128 (17 maja 1922)[18]
- Krzyż Niepodległości (4 lutego 1932)[19]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz pierwszy w 1922)[20]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[21]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaka „Za wierną służbę”
- Odznaka Honorowa „Orlęta”
- Odznaka 4 pułku piechoty Legionów
- Odznaka pamiątkowa „Krzyż za zdobycie Wilna 1919”
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 1 czerwca 1935 roku ogłoszono sprostowanie imienia z „Leon” na „Leon Franciszek”[1].
- ↑ W marcu 1932 roku ogłoszono przeniesienie mjr. Leona Ulatowskiego z dniem 15 lipca 1932 na stanowisko komendanta Szkoły Podoficerów Piechoty dla Małoletnich Nr 1 w Koninie[13]. W grudniu 1932 roku ogłoszono anulację tego przeniesienia[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 56.
- ↑ Centralne Archiwum Wojskowe – uzasadnienie wniosku o nadanie odznaczenia
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 32.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 125, 406.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924 roku, s. 689.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 121, 349.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 140 z 31 grudnia 1925 roku, s. 763.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 29 listopada 1927 roku, s. 346.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 121, 172.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 89.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 385.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 259.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 230.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 452.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 414.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. XI, 26, 811.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 430.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 4 stycznia 1923 roku, s. 8.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 29, poz. 35 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, s. 389.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Adam Józef Borkiewicz: Dzieje 1-go Pułku Piechoty Legionów. Warszawa: „Wojskowe Biuro Historyczne”, 1929, s. 57, 66, 1044.
- Franciszek Kusiak: Życie codzienne oficerów Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: „Państwowy Instytut Wydawniczy”, 1992, s. 210. ISBN 83-06-02202-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Wiktor Krzysztof Cygan: Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik Biograficzny. Tom V. Ś–Ż. Warszawa: „Wydawnictwo Barwa i Broń”, 2007, s. 76. ISBN 83-923074-1-5.
- Piotr Rafalski, Kpt. Leon F. Ulatowski, cz. I, „Wieści z Naszej Gminy” Informator Urzędu i Gminy Jabłonna Nr 3 (19), lipiec 2011, ISSN 1898-6145.
- Piotr Rafalski, Kpt. Leon F. Ulatowski, cz. II, Odradzająca się Niepodległość i Wojsko Polskie 1917–1919, „Wieści z Naszej Gminy” Informator Urzędu i Gminy Jabłonna Nr 4 (20), wrzesień 2011, ISSN 1898-6145.