Kwas jodowy
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny | HIO3 | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Inne wzory | HOIO2 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Masa molowa | 175,91 g/mol | ||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd | białe kryształy[1] | ||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||
| Inne aniony | |||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||
| Pochodne sole | jodany, np. jodan potasu, jodan sodu | ||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||||||||||||||
Kwas jodowy, HIO3 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenowych kwasów jodu. Atomem centralnym kwasu jodowego jest jod na V stopniu utlenienia.
Otrzymywanie[edytuj | edytuj kod]
Metody otrzymywania kwasu jodowego:
- rozpuszczenie pięciotlenku jodu w wodzie[3]:
- I
2O
5 + H
2O ⇄ 2HIO
3
- I
- reakcja jodanu baru z kwasem siarkowym[1]:
- Ba(IO
3)
2 + H
2SO
4 → 2HIO
3 + BaSO
4↓
- Ba(IO
- utlenianie jodu, np.[1]:
Utlenianie można przeprowadzić też metodą elektrolityczną[3].
Właściwości[edytuj | edytuj kod]
Czysty kwas jodowy tworzy białe rombowe kryształy[1], dobrze rozpuszczalne w wodzie[2] i w 87%-owym etanolu, słabo rozpuszczalne w kwasie azotowym[4]. Jest stosunkowo słabym kwasem o pKa = 0,8[1]. Jest silnym utleniaczem w kwasowym środowisku, przy czym redukuje się on do jodu (I
2), np.[3][1]:
lub jodków (I−
), np.[3]:
- IO−
3 + 3SO2−
3 → I−
+ 3SO2−
4
W specjalnych warunkach (bardzo niskie pH i wysokie stężenie jonu chlorkowego, np. w stężonym kwasie chlorowodorowym), kwas jodowy zostaje zredukowany do trichlorku jodu, ICl
3.
Jest to jeden z najbardziej stabilnych termicznie kwasów spośród oksokwasów fluorowców. Po podgrzaniu do 75 °C odwadnia się do kwasu pirojodowego, HI
3O
8 (HIO
3·I
2O
5), a w 200 °C do pięciotlenku jodu I
2O
5[3], który przy dalszym ogrzewaniu (300 °C) rozkłada się do jodu i tlenu[3]:
- 12HIO
3 → 4HI
3O
8 → 6I
2O
5 → 6I
2 + 15O
2
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Kwas jodowy jest używany jako silny utleniacz, np. w miareczkowaniu redox, m.in. w jodometrii, gdzie wykorzystuje się go do generowania jodu z jodków[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Pradyot Patnaik, Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 395–397, ISBN 0-07-049439-8 (ang.).
- ↑ a b c David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-67, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ a b c d e f Norman N. Greenwood, Alan Earnshaw, Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, s. 852, 863, ISBN 0-7506-3365-4 (ang.).
- ↑ Janusz Supniewski, Preparatyka nieorganiczna, Wydawnictwa Naukowe PWN, 1958.