Kupryt
 | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny | Cu2O – tlenek miedzi(I) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | 3,5-4 |
| Przełam | nierówny, muszlowy |
| Łupliwość | niewyraźna |
| Układ krystalograficzny | regularny |
| Gęstość minerału | 6,14 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa | czerwona w odcieniach do czarnej |
| Rysa | brunatnoczerwona |
| Połysk | półmetaliczny, diamentowy |
Kupryt – minerał z gromady tlenków. Należy do grupy minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych regionach Ziemi.
Nazwa pochodzi od składu chemicznego minerału, którego głównym składnikiem jest miedź (łac. cuprum = miedź).
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Właściwości[edytuj | edytuj kod]
Tworzy kryształy izometryczne, o pokroju igiełkowym, włóknistym (chalkotrychit) o postaci ośmio-, dwunastościanu, rzadziej sześcianu. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, ziemistych, pręcikowych. Tworzy też naskorupienia. Jest kruchy, półprzezroczysty (cienkie okruchy przeświecają), często zawiera domieszki miedzi lub żelaza. Tworzy paragenezy z miedzią. Reaguje z kwasami i amoniakiem (rozpuszcza się).
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Pospolity minerał strefy utleniania złóż kruszców miedzi, zwłaszcza chalkozynu i bornitu. Jest także produktem redukcji chalkantytu. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: azuryt, malachit, tenoryt, miedź rodzima.
Miejsca występowania:
- W Polsce: występuje w okolicach Kielc i Chęcin oraz na Dolnym Śląsku i koło Jeleniej Góry.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- lokalne źródło otrzymywania miedzi (88,8% Cu),
- cenny dla kolekcjonerów,
- czasami kryształy wykorzystują jubilerzy (okazy gemmologiczne występują w Namibii),
- największy okaz znaleziony został w 1974 r., miał średnicę 15 cm, ważył 2100 gramów.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
azuryt, malachit, tenoryt, miedź rodzima.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- J. Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004, TG ”Spirifer” W-wa 2005
- A. Bolewski: Mineralogia szczegółowa, Wyd. Geologiczne W-wa 1965
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. ”Alma – Press” 2003