Kozłowa Góra (Piekary Śląskie)
| Dzielnica Piekar Śląskich | |||
 Winna Góra, pod nią Kozłowa Góra w 2018 roku | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Miasto | |||
| Data założenia | |||
| W granicach Piekar Śląskich | 1 stycznia 1973[1] | ||
| Powierzchnia | 4,73 km² | ||
| Populacja (2007) • liczba ludności |
| ||
| • gęstość | 636 os./km² | ||
Położenie na mapie Piekar Śląskich | |||
_COA.svg)
Kozłowa Góra (niem. Koslowagora[2]) – dzielnica Piekar Śląskich, najbardziej na północ położona część tego miasta.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Heinrich Adamy (1888) zalicza nazwę miejscowości "Koslowagura" do grupy pochodzących od polskiej nazwy zwierzęcia domowego – kozła ("von koza = Ziege und koziel = Ziegenbock"), podając jej dawną, słowiańską formę „Koźlowa góra" wraz ze znaczeniem w języku niemieckim "Ziegenberg"[3] (co oznacza po polsku 'góra kozła'). Niemcy oddawali nazwę miejscowości w swoim języku początkowo identycznie jak miejscowa ludność, jako Koslowagura (np. Knie w 1830 roku[4] i Adamy w 1888 roku[3]; czytaj: kozlowagóra), a ostatecznie, jako nazwa urzędowa, Koslowagora[2] (czytaj: kozlowagora).
Historia[edytuj | edytuj kod]
W drugiej połowie XV wieku była wsią czynszową. Wzmiankowana jako wieś w roku 1532. W latach 1825–1830 była tu czynna kopalnia węgla kamiennego „Carlsgück” należąca do rodu Donnersmarcków. Na terenie Kozłowej Góry, w lesie Dioblina, hrabiowska rodzina organizowała dla miejscowej ludności festyny. W roku 1911 zostało założone we wsi Towarzystwo Śpiewacze „Halka”. W latach trzydziestych XX wieku powstała we wsi cegielnia, a w latach 1935–1939 na Brynicy utworzono Zbiornik Kozłowa Góra do celów strategicznych. Na terenie miejscowości w czasie II wojny światowej działała Polska Organizacja Obywatelska, której członkowie po aresztowaniach w sierpniu 1942 roku zginęli. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kozłowa Góra. W obrębie Piekar Śląskich od 1973 roku.
W Kozłowej Górze mieszkała z rodziną Gutów Irena Gut-Opdyke[5], odznaczona medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” za uratowanie kilkunastu Żydów w czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej w Polsce[5][6].
Interesujące obiekty[edytuj | edytuj kod]
_p.jpg)
W Kozłowej Górze znajduje się rzymskokatolicki kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy oraz kaplica (niegdyś kościół) pod tym samym wezwaniem ukończona w 1907 roku; jest jedynym zabytkiem nieruchomym Kozłowej Góry wpisanym do rejestru[7]. Po dawnym zespole pałacowym von Donnersmarcków, spalonym w styczniu 1945 r. podczas ofensywy Armii Czerwonej, pozostały jedynie resztki zabudowań gospodarczych i park pałacowy ze starymi drzewami.
Na terenie Kozłowej Góry leży najwyższe naturalne wzniesienie Piekar Śląskich: Winna Góra.
Sport[edytuj | edytuj kod]
Działa klub piłki nożnej DKS Czarni Kozłowa Góra założony w 1952 roku. Na początku klub nazywał się Ludowy Klub Sportowy Czarni Kozłowa Góra, a od 2001 Dzielnicowy Klub Sportowy Czarni Kozłowa Góra, który gra do dziś i w sezonie 2019/2020 występuje w lidze okręgowej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327.
- ↑ a b Konstanty Prus, Spis miejscowości polskiego Śląska Górnego. Nazwy wszystkich gmin, obszarów dworskich osad i kolonji znaczniejszych, Bytom: Nakładem Polskiego Komisarjatu Plebiscytowego dla Górnego Śląska, 1920, s. 39, 95 [dostęp 2024-04-01], (Pomorska Biblioteka Cyfrowa).
- ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 58, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Knie 1830 ↓, s. 360.
- ↑ a b Zofia Brzezińska, Irena Gut-Opdyke: Ta druga Irena [online], rp.pl, 14 stycznia 2021 [dostęp 2023-04-27].
- ↑ Historia Ireny Gut-Opdyke [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2023-04-27].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 90 [dostęp 2018-09-20].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dariusz Gacek, Dariusz Pietrucha, Piekary Śląskie i okolice. Przewodnik historyczno-krajoznawczy, Piekary Śląskie: Wyd. Miejskie Centrum Informacji i Turystyki w Piekarach Śląskich, 2007, ISBN 978-83-926448-0-4, OCLC 831234172.
- Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
