Kopyś
.jpg) Kopyś przed 1914 rokiem | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Wysokość | 154 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2016) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy | +375 216 | ||||
| Kod pocztowy | 211038 | ||||
| Tablice rejestracyjne | 2 | ||||
Położenie na mapie obwodu witebskiego  | |||||
Położenie na mapie Białorusi  | |||||
 54°19′28″N 30°17′30″E/54,324444 30,291667 | |||||
Kopyś (biał. Копысь) – osiedle typu miejskiego na Białorusi, w obwodzie witebskim w rejonie orszańskim, nad Dnieprem, zamieszkane przez 850 mieszkańców (2016).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki w 1059. Od XIV wieku w Wielkim Księstwie Litewskim. W XVI wieku miasto zostało lokowane na prawie magdeburskim i nadano mu herb. Należało do rodu książąt Ostrogskich. Wojewoda wileński i hetman wielki litewski Krzysztof Radziwiłł Piorun w 1594 roku włączył Kopyś, wraz z miasteczkiem Romanowo (dziś Lenino), do dóbr Radziwiłłów dzięki małżeństwu z Katarzyną Ostrogską[2]. On też założył tu zbór kalwiński. Miasto posiadało zamek wzmocniony przez Krzysztofa Radziwiłła w latach 1597–1599, który zabezpieczał wschodnią granicę Rzeczypospolitej od strony państwa moskiewskiego. W czasie wojny z Moskwą, w 1611 roku hetman Jan Karol Chodkiewicz przyjął na tutejszym zamku pułkownika Aleksandra Lisowskiego (twórcę oddziałów Lisowczyków) i darował mu dawne przewinienia.
W czasie wojny polsko-rosyjskiej 1654–1667 (tzw. potopu rosyjskiego) miasto znalazło się w centrum wydarzeń. Niebronione zostało zajęte 11 sierpnia 1654 roku przez moskiewskie oddziały Jakowa Czerkaskiego. Zostało odzyskane 23 stycznia 1655 roku po ucieczce żołnierzy moskiewskich i otworzeniu przed wojskami polskimi bram przez mieszczan, którzy wydali także pozostawionego w mieście przez swoich żołnierzy moskiewskiego wojewodę Fedora Małygina. Rosjanie ponownie okupowali Kopyś od połowy 1655 roku do 1659 roku. W 1660 roku do Kopysi przybyło ze Słucka na rozkaz hetmana Pawła Sapiehy 100 ludzi z chorągwi piechoty węgierskiej pod rotmistrzem Stanisławem Skarbkiem[3][4].
W 1707 roku podczas III wojny północnej miasto zostało spalone przez wojska rosyjskie[5].
W 1772 roku w związku z Rozbiorami Polski zostało zagarnięte przez Rosję. W 1812 roku zajęte przez wojska francuskie. Od XIX wieku stało się znane z wyrabianych tu ceramicznych kafli. W XVIII i XIX wieku centrum chasydyzmu oraz siedziba parafii ewangelicko-reformowanej. W 2 poł. XIX wieku liczyła 3132 mieszkańców. Od lipca 1941 do czerwca 1944 pod okupacją niemiecką.
Podczas okupacji hitlerowskiej, w październiku 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 400 osób. 14 stycznia 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali w pobliskim wąwozie[6].
Od 1991 w Republice Białorusi.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Zamczysko z widocznymi ziemnymi wałami. Według lustracji z 1726 roku zamek miał 4 bastiony i basztę wjazdową. Obecnie miejsce to jest zwane „Piotrowy Wał”.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość jest miejscem urodzenia prezydenta Białorusi Alaksandra Łukaszenki i z tego powodu przeżywa ostatnio turystyczny boom[7]. W programach wycieczek jest nie tylko zwiedzanie szkoły, miejsca urodzin, ale i wsi Aleksandria po przeciwnej stronie rzeki, gdzie wychował się przyszły prezydent.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-30)]. (ros.).
- ↑ Karl Friedrich Eichhorn, Stosunek xiążęgo domu Radziwiłłow do domów xiążęcych w Niemczech uważany ze stanowiska historycznego i pod względem praw niemieckich poltycznych i xiążęcych, Warszawa 1843, s. 95.
- ↑ Russko-belorusskie svjazi, Sbornik dokumentov (1570-1667), wyd. L. S. Abecedarskij, Mińsk 1963, nr 279.
- ↑ M. A. Tkaćou, Zamki i ljudi, Mińsk 1991.
- ↑ Копысь // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2: Кадэцкі корпус – Яцкевіч. – Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. С. 134.
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1686.
- ↑ На родину первого президента Interfax, Białoruś.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kopyś w radzima.org
- Kopyś, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 388.
- Kopyś, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 121.
