Kopciuszek (film 1950)
 | |
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | 1950 |
| Data premiery | 15 lutego 1950 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania | 74 minuty[1] |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | Bill Peet[1], Erdman Penner[1], Harry Reeves[1], Homer Brightman[1], Joe Rinaldi[1], Ken Anderson[1], Ted Sears[1], Winston Hibler[1] |
| Główne role | |
| Muzyka | |
| Scenografia | |
| Montaż | Donald Halliday |
| Produkcja | |
| Wytwórnia | |
| Dystrybucja | |
| Budżet | |
| Przychody brutto | |
| Kontynuacja | |
| Strona internetowa | |
Kopciuszek (ang. Cinderella) – amerykański film animowany produkcji Walta Disneya z 1950 na podst. baśni o tym samym tytule w opracowaniu Charlesa Perraulta.
Został bardzo dobrze przyjęty przez publiczność i krytyków, a serwis Rotten Tomatoes przyznał mu wynik 97%[3].
Film doczekał się dwóch kontynuacji: Kopciuszek II: Spełnione marzenia (2002) i Kopciuszek III: Co by było, gdyby... (2007). W 2015 premierę miał film aktorski Kopciuszek, w którym tytułową rolę zagrała Lily James.
Film w pierwszej wersji dubbingu wyświetlany w kinach w 1961 roku i wydany na VHS i DVD (w wydaniu specjalnym). CD Projekt wydał film na Blu-Ray z drugą wersją dubbingu (wykonaną w 2012 roku). Film w tej wersji wyemitowany na kanałach: Telewizja Polsat, Puls 2, i HBO Polska.
Fabuła[edytuj | edytuj kod]
W późnym XIX wieku[4] w pewnym królestwie żyje Cinderella zwana Kopciuszkiem, małoletnia córka bogatego wdowca, który po śmierci żony żeni się z owdowiałą hrabiną Tremaine mającą własne córki w wieku Cinderelli, Anastazję i Gryzeldę[5]. Gdy bogacz umiera, jego córka jest chowana na bycie służącą[5], która spełnia wszelkie zachcianki macochy i przyrodnich sióstr[6], a także dba o ich leniwego kota, Lucyfera[7]. Dorosłej Cinderelli[a] nie podoba się ta sytuacja[9], ale pomimo tego wierzy w spełnienie marzeń o lepszym losie[10]. Szybko zaskarbia sobie sympatię domowych zwierząt, w tym myszy Jacka i Kajtka, psa Bingo i konia Majora[5].
Tymczasem król złości się na syna, że ten jeszcze się nie ożenił. Wraz ze starym księciem organizuje bal, na który zaproszone zostają wszystkie panny z królestwa[6], spośród których królewicz ma wybrać przyszłą żonę[5]. Cinderella chce pójść na bal, by oderwać się od szarej rzeczywistości, na co macocha zaskakująco daje jej zgodę, pod warunkiem wykonania obowiązków domowych i znalezienia odpowiedniej sukni. Dziewczyna znajduje na strychu starą suknię swojej matki, ale przez nadmiar obowiązków domowych, celowo dodanych przez macochę i przyrodnie siostry, nie ma czasu jej przerobić, w czym wyręczają ją zaprzyjaźnione myszki i ptaki. Dzięki temu Cinderella jest gotowa na wyjście, co nie podoba Anastazji i Gryzeldzie. Hrabina Tremaine, chcąc dopiąć swego, a jednocześnie dotrzymać danej obietnicy przed wyjściem na bal, manipuluje swymi córkami, by te porwały suknię Cinderelli na strzępy[3]. Zrozpaczona dziewczyna wybiega do ogródka, gdzie spotyka Dobrą Wróżkę, będącą jej matką chrzestną, która przy pomocy magii zamienia dynię w karetę, myszki w konie, Majora w stangreta, Bingo w lokaja, a podartą sukienkę Cinderelli w cudną balową suknię, wyposażoną w szklane pantofelki[10][11][5]. Przed odjazdem na bal przestrzega Cinderellę, że czary tracą moc po wybiciu północy[10].
Po dotarciu na bal królewicz zakochuje się w Cinderelli[5]. Para spędza cały wieczór razem, aż do czasu, gdy wybija północ. Cinderella nieświadoma, że jej partner to królewicz, ucieka z zamku, gubiąc na schodach jeden ze szklanych pantofelków[10]. Stary książę znajduje but, po czym – na zlecenie króla – przeczesuje królestwo w poszukiwaniu nieznajomej. Gdy do Cinderelli docierają wieści o królewskim dekrecie, rozanielona zaczyna nucić melodię z balu. Hrabina Tremaine wówczas uświadamia sobie, że to Cinderella była nieznajomą z balu, dlatego zamyka ją na klucz w sypialni[5]. Cinderella robi wszystko, by się uwolnić i gdy zdaje sprawę, że sama nie da rady, prosi o pomoc zaprzyjaźnione zwierzęta[9]. W czasie, gdy pantofelek bezskutecznie przymierzają Gryzelda i Anastazja, Jacek i Kajtek wykradają klucz z kieszeni macochy i uwalniają Cinderellę[5]. Hrabina Tremaine próbuje powstrzymać księcia przed przymiarką Cinderelli i gdy to się nie udaje, podstawia nogę gońcowi, który tłucze pantofelek. Książę jest w rozpaczy, ale Cinderella pociesza go, wyjmując drugi szklany pantofelek. Dziewczyna przymierza pantofelek, a następnie bierze ślub z królewiczem[5].
Produkcja[edytuj | edytuj kod]
Walt Disney zdecydował się na ekranizację baśni w opracowaniu Charlesa Perraulta[2]. Przed rozpoczęciem prac nad filmem wytwórnia była zadłużona na ponad 4 mln dolarów[2][7]. By oszczędzić na produkcji, studio najpierw nakręciło roboczy film z udziałem aktorów-modeli, by na jego podstawie animatorzy narysowali poszczególne sceny[7]. Podczas nagrań Kopciuszka i księcia zagrali Helene Stanley i Jeffrey Stone[2]. Do stworzenia postaci Lucyfera zainspirował Walta Disneya kot jednego z animatorów, Warda Kimballa[7].
W 1948 na prośbę znajomych Ilene Woods nagrała partie wokalne do piosenek „A Dream Is a Wish Your Heart Makes”, „Bibbidi-Bobbidi-Boo” i „So This Is Love”[12][13], a następnie przyjęła ofertę Walta Disneya do użyczenia głosu tytułowej bohaterce filmu[14][13]. Jak przyznawała w wywiadach, podczas rozmów z Disneyem nie wiedziała, że bierze udział w przesłuchaniach do roli Kopciuszka[13]. W trakcie powstawania ścieżki dźwiękowej Walt Disney zdecydował się na pionierskie zastosowanie efektu śpiewania harmonicznego, dlatego zlecił Woods nagranie kilku ścieżek wokalnych do „Sing, Sweet Nightingale”, które następnie nałożono na siebie[2]. Głosu pozostałym postaciom użyczyli m.in. William Philips (jako książę)[2], Eleanor Audley (macocha)[2], Verna Felton (Dobra Wróżka)[2] czy Jimmy MacDonald (Jacek i Kajtek)[2].
Scena, w której Dobra Wróżka przemienia Kopciuszka w piękną księżniczkę, należała do jednej z ulubionych scen Walta Disneya w całym jego dorobku artystycznym[7].
Przed premierą z filmu usunięto kilka scen, w tym pościg księcia za jeleniem[2][7] czy przyjazd Kopciuszka i starego księcia do pałacu, gdzie królewicz widzi przyszłą żonę w łachmanach[2], a także scenę, w której Kopciuszek podsłuchuje macochę i przyrodnie siostry plotkujące o nieznajomej dziewczynie z balu[2]. Z filmu została wycięta też piosenka „Cinderella Work Song”, którą dziewczyna śpiewa, wypełniając kolejne obowiązki nałożone przez macochę i siostry przed balem[2].
Prace nad animacją kosztowały wytwórnię 3 mln dol.[2]. Film był sześciokrotnie wznawiany na potrzeby kin: w 1957, 1965, 1973, 1981, 1987 i 2013[2]. Do 2015 zapewnił twórcom 85 mln dol. przychodu ze sprzedaży[2].
Obsada[edytuj | edytuj kod]
| Postać | Model | Głos | Śpiew |
|---|---|---|---|
| Kopciuszek | Helene Stanley | Ilene Woods | |
| hrabina Tremaine | Eleanor Audley | ||
| Jacek | – | James MacDonald | |
| Kajtek | |||
| Anastazja | Helene Stanley | Lucille Bliss | |
| Gryzelda | Rhoda Williams | ||
| król | Luis Van Rooten | – | |
| stary książę | |||
| Lucyfer | – | June Foray | |
| Bingo | Pinto Colvig | ||
| Dobra Wróżka | Claire Du Brey | Verna Felton | |
| królewicz | Jeffrey Stone | William Phipps | Mike Douglas |
| odźwierny | Don Barclay | – | |
| Narratorka | – | Betty Lou Gerson | |
Wersja polska[edytuj | edytuj kod]
Polska wersja językowa filmu miała premierę w 1961 z poprzedzającym dodatkiem w postaci „Naszej Kroniki” PKF nr 7/60[15]. Za kinową dystrybucję filmu odpowiadała Centrala Wynajmu Filmów, a w 1991 – ITI Cinema.
Pierwsza wersja dubbingu (1961)[edytuj | edytuj kod]
Wersja polska: Studio Opracowań Dialogowych w Warszawie
Reżyseria: Seweryn Nowicki[15]
Operator dźwięku: Mariusz Kuczyński
Asystent operatora dźwięku: Jerzy Januszewski
Udział wzięli:
- Maria Ciesielska –
- Cinderella (dialogi),
- Narratorka
- Irena Santor – Cinderella (śpiew)
- Zofia Grabowska –
- hrabina Tremaine
- Dobra Wróżka
- Alina Janowska – Gryzelda
- Alicja Barska – Anastazja
- Czesław Byszewski –
- Jacek,
- odźwierny
- Stanisław Łapiński – Kajtek
- Janina Traczykówna – Suzy
- Bronisław Dardziński – król
- Kazimierz Brusikiewicz – stary książę
i inni
Piosenki śpiewali:
- „Cinderello”: Irena Santor
- „Ja znam takie sny cudowne”: Irena Santor
- „Słowiczy trel”: Irena Santor, Alina Janowska, Zofia Grabowska
Druga wersja dubbingu (2012)[edytuj | edytuj kod]
Wersja polska: SDI Media Polska
Reżyseria: Joanna Węgrzynowska-Cybińska
Dialogi: Joanna Serafińska
Kierownictwo muzyczne: Agnieszka Tomicka
Teksty piosenek: Michał Wojnarowski
Realizator dźwięku: Maria Kantorowicz-Bantin
Opieka artystyczna: Aleksandra Sadowska
Kierownictwo produkcji:
Produkcja polskiej wersji językowej: Disney Characters Voices International, Inc.
Udział wzięli:
- Angelika Kurowska – Kopciuszek (dialogi)
- Weronika Bochat – Kopciuszek (śpiew)
- Marcin Mroziński – Książę
- Elżbieta Kijowska – Hrabina Tremaine
- Jan Kulczycki – Król
- Tomasz Steciuk – Arcyksiążę
- Monika Pikuła – Anastazja
- Anna Sroka – Drizella (Gryzelda)
- Mirosława Krajewska-Marczewska – Dobra Wróżka
- Jarosław Boberek – Kajtek
- Jacek Bończyk – Jacek
- Bożena Furczyk – gwary
- Dorota Landowska – Narratorka
- Barbara Pigoń – gwary
- Joanna Węgrzynowska-Cybińska – Suzy
- Anna Wodzyńska – gwary
- Beata Wyrąbkiewicz – Mysz
- Bartosz Martyna – gwary
- Grzegorz Pierczyński – gwary
Piosenki śpiewali:
- „Kopciuszek”: Edyta Krzemień oraz chór: Anna Sochacka, Izabela Ziółek, Anna Frankowska, Agnieszka Tomicka, Marcin Mroziński, Jakub Szydłowski, Łukasz Talik, Daniel Wojsa
- „Ze snem budzą się marzenia”: Weronika Bochat
- „Słowiczy trel”: Weronika Bochat, Anna Sroka, Monika Pikuła
- „Do roboty”: Katarzyna Owczarz, Agnieszka Tomicka, Beata Wyrąbkiewicz, Jacek Bończyk, Jarosław Boberek, Joanna Węgrzynowska-Cybińska
- „Suknia”: Katarzyna Owczarz, Agnieszka Tomicka, Beata Wyrąbkiewicz, Jacek Bończyk, Jarosław Boberek, Joanna Węgrzynowska-Cybińska
- „Ze snem budzą się marzenia (repryza)”: Weronika Bochat oraz chór: Anna Sochacka, Izabela Ziółek, Anna Frankowska, Agnieszka Tomicka, Marcin Mroziński, Jakub Szydłowski, Łukasz Talik, Daniel Wojsa
- „Bibidi Bobidi Bu”: Mirosława Krajewska oraz chór: Marcin Mroziński, Jakub Szydłowski, Łukasz Talik, Daniel Wojsa
- „To miłość jest”: Weronika Bochat, Marcin Mroziński
- „Ze snem budzą się marzenia (finał)”: Edyta Krzemień oraz chór: Anna Sochacka, Izabela Ziółek, Anna Frankowska, Agnieszka Tomicka, Marcin Mroziński, Jakub Szydłowski, Łukasz Talik, Daniel Wojsa
Wpływ na popkulturę[edytuj | edytuj kod]
Postacie z filmu pojawiły się w wielu innych produkcjach tworzonych lub współtworzonych przez firmy Walta Disneya, m.in. w filmach animowanych Magiczna Gwiazdka Mikiego: Zasypani w Café Myszka (2001) i Jej Wysokość Zosia (2012), grach komputerowych z serii Kingdom Hearts: Kingdom Hearts (2002) i Kingdom Hearts: Birth by Sleep (2010), grze komputerowej Disney Magical World (2013) oraz grze mobilnej Disney Magic Kingdoms z 2016.
Postacie z Kopciuszka pojawiły się także w amerykańskich serialach Dawno, dawno temu (2011–2012, 2016–2018) i Once Upon a Time in Wonderland (2013).
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Nagroda | Tytułem | Kategoria | Rezultat | Źródło |
|---|---|---|---|---|---|
| 1950 | Nagroda specjalna 11. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji | Wygrana | |||
| Złote Lwy | Kopciuszek (reżyseria: Clyde Geronimi, Hamilton Luske, Wilfred Jackson) | Konkurs główny 11. MFF w Wenecji | Nominacja | ||
| 1951 | Złoty Niedźwiedź | Film muzyczny | Konkurs główny 1. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Berlinie | Wygrana | [16] |
| Duży brązowy talerz | Nagroda publiczności 1. MFF w Berlinie | Wygrana | [16] | ||
| Oscar | „Bibbidi-Bobbidi-Boo” (autorzy: Mack David, Al Hoffman i Jerry Livingston) | Najlepsza piosenka oryginalna | Nominacja | ||
| Oliver Wallace i Paul J. Smith | Najlepszą muzyka filmowa | Nominacja | |||
| Walt Disney Studio Sound Department (reżyser dźwięku: C.O. Slyfield) | Najlepszy dźwięk | Nominacja | |||
Kontynuacje[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Cinderella – Details. [w:] Metacritic [on-line]. metacritic.com. [dostęp 2020-05-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Gary Susman: Disney's 'Cinderella': 25 Things You Didn't Know About the Beloved Fairy Tale Classic. [w:] MovieFone [on-line]. moviefone.com, 2015-02-15. [dostęp 2019-04-30]. (ang.).
- ↑ a b Cinderella (1950), [w:] Rotten Tomatoes [online], rottentomatoes.com [dostęp 2017-11-24] (ang.).
- ↑ Dating Disney: Cinderella [online], Tumblr [dostęp 2023-03-19] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Kopciuszek. [w:] Teleman [on-line]. teleman.pl. [dostęp 2020-05-05]. (pol.).
- ↑ a b Kopciuszek. [w:] Telemagazyn [on-line]. telemagazyn.pl. [dostęp 2020-05-05]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Layne G.: 10 Things We Didn’t Know About Cinderella (1950). [w:] ScreenRant [on-line]. screenrant.com, 2020-03-29. [dostęp 2020-05-05]. (ang.).
- ↑ Christine Zelina: Treasured Family Travels. Treasured Family Travels, 2022-02-02. [dostęp 2023-03-19]. (ang.).
- ↑ a b Doug Walker: Old vs New: Cinderella - Nostalgia Critic. Channel Awesome, 2016-05-19. [dostęp 2023-03-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Kopciuszek. [w:] Wirtualna Polska [on-line]. film.wp.pl. [dostęp 2020-05-05]. (pol.).
- ↑ Kopciuszek (1950). [w:] Wirtualna Polska [on-line]. film.wp.pl. [dostęp 2020-05-05]. (pol.).
- ↑ 45 Discography for RCA Records – 47-0000 series. dvdizzy.com. [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
- ↑ a b c A Chat with Cinderella (Ilene Woods) and Don Hahn. dvdizzy.com, 2005. [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
- ↑ Evan Jacobs: Ilene Woods the Voice of Cinderella Speaks!. movieweb.com, 2005-10-03. [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
- ↑ a b Idziemy do kina. „Film”. 22, s. 15, 1961-05-28. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
- ↑ a b PRIZES & HONOURS 1951. Internationale Filmfestspiele Berlin. [dostęp 2017-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-12)]. (niem.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kopciuszek w bazie IMDb (ang.)
- Kopciuszek w bazie Filmweb
