Kopanica (województwo wielkopolskie)

Kopanica
	wieś
	; Centrum miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	wolsztyński
Gmina	Siedlec
Liczba ludności (2019)	912
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	64-225
Tablice rejestracyjne	PWL
SIMC	0913195
	Położenie na mapie gminy Siedlec Kopanica
	Położenie na mapie Polski Kopanica
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Kopanica
	Położenie na mapie powiatu wolsztyńskiego Kopanica
	52°05′44″N 15°55′05″E/52,095556 15,918056
	Multimedia w Wikimedia Commons

Most graniczny (granica polsko-niemiecka w latach 1921–1939), widok od strony zachodniej

Kopanica – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Siedlec. Dawniej miasto; uzyskała lokację miejską przed 1479 rokiem, zdegradowana w 1934 roku^[4]. Była miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[5], należała do starostwa kopanickiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie kościańskim województwa poznańskiego^[6]. W latach 1934–1954 istniała zbiorowa gmina Kopanica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

We wsi znajdują się dwa rynki: stary i nowy, który jest pozostałością dawnego miasta Lampartopol.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W styczniu 1919 stoczono tu bitwę powstania wielkopolskiego. W okresie międzywojennym stacjonowała tu placówka 17 batalionu celnego, a później placówka Straży Granicznej I linii „Kopanica”^[7].

Do 1934 roku Kopanica posiadała prawa miejskie. Była najmniejszym miastem II RP, licząc w 1931 roku zaledwie 640 mieszkańców^[8]. Prawa miejskie utraciła 13 czerwca 1934 roku^[9]. Do 1939 roku mieścił się w Kopanicy posterunek graniczny (okazały ostatni dom we wsi po prawej stronie jadąc z Poznania do Zielonej Góry). Pozostałości budynków celnych, strażniczych po dawnej niemieckiej stronie granicy są zachowane częściowo (m.in. fundamenty po budynku strażniczym bezpośrednio przy drodze krajowej 32).

10 sierpnia 2008 miała miejsce kulminacja obchodów 600-lecia Parafii pw. Najświętszej Maryi Panny w Kopanicy - mszę dziękczynną odprawił ksiądz arcybiskup metropolita krakowski Marek Jędraszewski, wówczas biskup pomocniczy diecezji poznańskiej. Specjalnie z tej okazji angielski dudziarz Paul Martin zaprezentował aranżację „Bogarodzicy”.

1 stycznia 2013 część obszaru administracyjnego Kopanicy (1,23 ha)^[10] przyłączono do gminy Kargowa w województwie lubuskim.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

W kościele parafialnym znajduje się tablica pamiątkowa z 1930 roku poświęcona tragicznym wydarzeniom w Kargowej z 1793 roku^[11]. Wówczas – w tym położonym 5 km na zachód od Kopanicy miasteczku – miał miejsce czynny zbrojny opór skierowany przeciw zaborcom^[12], w tym wypadku wojskom pruskim. W 2004 roku do rejestru zabytków został wpisany dawny kościół ewangelicki z lat 1858-59 oraz Kościół Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Kopanicy^[13].

Konkurs Muzyki Ludowej[edytuj | edytuj kod]

W Kopanicy odbywa się (reaktywowany w 2001 roku) Konkurs Muzyki Ludowej. Pierwsza edycja miała miejsce w 1937 roku. Jest to jeden z największych przeglądów muzyki koźlarskiej i dudziarskiej w Polsce, mający bogatą oprawę programową m.in.: przejazd zabytkowym pociągiem z parowozem z Poznania przez Wolsztyn do Kopanicy, który dowozi uczestników festiwalu, msza koźlarska w Kościele NMP w Wolsztynie (najstarszy wizerunek koźlarza w Wielkopolsce znajduje się na plafonie nawy głównej).

VI Konkurs Muzyki Ludowej – w 70. rocznicę pierwszego spotkania muzyków odbył się w dniach 15–17 czerwca 2007. Udział wzięli artyści m.in. z Podhala (Kapela Góralska Jana Karpiela Bułecki z Zakopanego, Zespół Regionalny „Połanioki” z Kościeliska), Czech (Kapela Dudziarska „Prdus” z Pragi) oraz Anglii („Horseplay” z Durham). Muzycy zaprezentowali swój kunszt na Szlaku Koźlarskim im. Tomasza i Walentego Brudłów (Kopanica-Wąchabno-Wojnowo-Stare Kramsko), w czasie Dudziarskiego Pleneru i Nocy Świętojańskiej nad jeziorem w Wąchabnie, a także na trasie przejazdu specjalnego pociągu 16 czerwca 2007 relacji Wolsztyn-Kopanica (na stacjach Wolsztyn, Powodowo, Żodyń i Kopanica) oraz „Dudziarskiego Pociągu” na trasie Poznań-Wolsztyn 17 czerwca 2007. Wykonano także pamiątkową fotografią uczestników Konkursu pod kościołem w Kopanicy – na wzór fotografii z 1937 roku.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 57631
↑ Ludność Gminy Siedlec [online], 2 stycznia 2020 [dostęp 2020-05-16] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 513 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 40–41.
↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 12.
↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 243.
↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 22. ISBN 83-87424-77-3.
↑ Drugi Powszechny Spis Ludności, GUS
↑ Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422
↑ http://www.bip.umww.pl/pliki/eradni/3/100/3745/12317/uchwala-xix-321-2012.pdf
↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
↑ Obrona ratusza w Kargowej • Odkryj Wielkopolskę • sprawdź ciekawe miejsca w Twojej okolicy [online], regionwielkopolska.pl, 21 lipca 2011 [dostęp 2020-12-09] (pol.).
↑ Plan Odnowy Sołectwa Kopanica [online], Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Siedlec [dostęp 2020-10-19] .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Kopanica 3, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 371 .
Kopanica 2, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 119 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 57631

[siedlecludnosc-2] Ludność Gminy Siedlec [online], 2 stycznia 2020 [dostęp 2020-05-16] .

[3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 513 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[4] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 40–41.

[5] Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 12.

[6] Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 243.

[7] Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 22. ISBN 83-87424-77-3.

[8] Drugi Powszechny Spis Ludności, GUS

[9] Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422

[10] ttp://www.bip.umww.pl/pliki/eradni/3/100/3745/12317/uchwala-xix-321-2012.pdf

[11] Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].

[12] Obrona ratusza w Kargowej • Odkryj Wielkopolskę • sprawdź ciekawe miejsca w Twojej okolicy [online], regionwielkopolska.pl, 21 lipca 2011 [dostęp 2020-12-09] (pol.).

[13] Plan Odnowy Sołectwa Kopanica [online], Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Siedlec [dostęp 2020-10-19] .

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Wsie	Belęcin Boruja Chobienice Godziszewo Grójec Mały Grójec Wielki Jaromierz Jażyniec Karna Kiełkowo Kiełpiny Kopanica Mała Wieś Mariankowo Nieborza Nowa Tuchorza Reklin Reklinek Siedlec Stara Tuchorza Tuchorza Wąchabno Wielka Wieś Wojciechowo Zakrzewo Żodyń
Kolonie	Liny Marianice Piaski Podborowo Przeszkoda
Osada	Morgi
Osady leśne	Belęcin Godziszewo Nowina Wąchabno Węglisz
Integralne części wsi	Kiełpiny-Kolonia Nowy Żodyń Tuchorka Tuchorzyniec

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (II RP) (1919–20) woj. poznańskie (1945–50) woj. zielonogórskie (1950)
Miasta (1919–20 i 1945–50)	Babimost (1945–50 →) Kargowa (1945–50 →) Kopanica (1919–20 →) Rakoniewice (1919–20 →) Rostarzewo (1919–20 →) Wolsztyn (1919–20 →)
Gminy wiejskie zbiorowe (1945–50 →)	Babimost Ciosaniec Kargowa

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (II RP) (1920–39) woj. poznańskie (1945–75)
Miasta (← 1920–75)	Kopanica (do 1934) Rakoniewice Rostarzewo (do 1934) Wolsztyn
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Jabłonna (do 1954) Kopanica (do 1954) Mochy (od 194?) Przemęt (do 194?) Rakoniewice Siedlec Wolsztyn
Gromady (1954–72)	Belęcin (1954–61) Błońsko (1954–61) Błotnica (1954–59) Boruja Kościelna (1954 →) Chobienice (1954–71) Jabłonna (1954–72) Karpicko (1954–59) Kaszczor (1954–71) Kębłowo (1954–72) Komorowo (1960–68) Kopanica (1954–72) Mochy (1954–72) Niałek Wielki (1954–59) Obra (1954–68) Przemęt (1954–72) Rakoniewice (1954–72) Rostarzewo (1954–68) Ruchocice (1954–59) Siedlec (1954–72) Świętno (← 1955–71) Tarnowa (1954–59) Tuchorza (1954–72) Widzim Stary (1954–71) Wolsztyn (1968–72) Żodyń (1954–59)

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1557–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)