Konstanty Michalski
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 12 kwietnia 1879[1] |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 6 sierpnia 1947 |
| Miejsce pochówku | |
| Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego | |
| Okres sprawowania | 1931–1932 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat | 1903 |
| Odznaczenia | |
 | |
Konstanty Józef Michalski (ur. 12 kwietnia 1879 w Dąbrówce Małej, zm. 6 sierpnia 1947 w Krakowie[2]) – polski prezbiter katolicki, misjonarz św. Wincentego a Paulo, filozof, historyk filozofii, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z rodziny hutniczej[3]. Był synem Ignacego i Pauliny z Wincklerów, zamieszkałych w Dąbrówce Małej (obecnie dzielnica Katowic). Szkołę średnią ukończył w Zgromadzeniu Misji św. Wincentego a Paulo w Krakowie, gdzie został przyjęty do grona alumnów i rozpoczął naukę filozofii i teologii. W 1903 przyjął święcenia kapłańskie. Prowadząc działalność duszpasterską, studiował slawistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie w Wyższym Instytucie Filozofii w Lowanium w Belgii. Doktorat otrzymał w 1911 roku. Po ukończeniu studiów i powrocie do Krakowa pełnił funkcję prefekta w Instytucie Teologii w macierzystym zgromadzeniu. Od 1914 r. wykładał na Wydziale Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, a pięć lat później otrzymał tytuł profesora zwyczajnego, Kilkakrotnie piastował stanowisko dziekana Wydziału Teologii UJ. W latach 1931–1932 pełnił funkcję rektora tej uczelni. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Należał do najwybitniejszych polskich filozofów pierwszej połowy XX wieku. Był autorem 70 publikacji naukowych dotyczących filozofii średniowiecza.
Został aresztowany wraz z innymi profesorami Uniwersytetu Jagiellońskiego 6 listopada 1939 podczas Sonderaktion Krakau osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen. Zwolniony w lutym 1940 kolejne lata wojny spędził w ziemi sandomierskiej. Po powrocie z obozu opublikował dzieło pod znamiennym tytułem Między heroizmem a bestialstwem. W 1945 powrócił do Krakowa i od marca tego roku rozpoczął na nowo wykłady na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.[4]
Pochowany 8 sierpnia 1947 na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera Ya, w grobowcu misjonarzy)[2].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)[5]
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Jego imieniem w 1994 zostało nazwane osiedle w Katowicach – Dąbrówce Małej (osiedle Konstantego Michalskiego).
Dorobek naukowy[edytuj | edytuj kod]
Konstanty Michalski jest uważany za twórcę historiozoficznej teorii zwanej perfekcjonaryzmem, co było przedmiotem sporu między badaczami jego spuścizny: K. Kłusakiem, A. Usowiczem i W. Świeżawskim. Do jego historiozoficznej tezy zwanej perfekcjonaryzmem krytycznie odnosili się niektórzy filozofowie ze szkoły lubelskiej, być może, dlatego nie chciał podjąć pracy na KUL po wojnie. Jego dorobek charakteryzuje się:
- ideą organizmu, czyli ujmowania całościowego,
- ideą rozwoju, czyli stare zasady łączył z dorobkiem nowożytnym i współczesnym i
- ideą sublimacji, co wyrażało się w rozumieniu sztuki jako kształtowania charakteru moralnego, i którą wiązał z rozumem.
Wpłynął na zainteresowania logiką średniowiecza przez J. Łukasiewicza, J. Bocheńskiego i J. Salamuchę. Początkowo oddawał się studiom nad Machem i Duhemem, później badał źródła polskiej scholastyki w XIV wiecznej zachodnioeuropejskiej filozofii uprawianej na Oksfordzie i w Paryżu. Zajmował się także myślą filozoficzno-teologiczną Dantego.
Niektóre publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Brat Albert: w setną rocznicę urodzin (1846–1946)
- Duszę dać[6]
- Eros i logos u Dantego[7]
- Michał z Bystrzykowa i Jan ze Stobnicy jako przedstawiciele skotyzmu w Polsce
- Między heroizmem a bestialstwem
- O polskiej sztuce religijnej
- Przyczynki z kodeksu Mogilskiego do dziejów oświaty w Polsce w XV wieku (wspólnie z Tadeuszem Sinko)
- Resurrectio et vita
- Wpływ Oksfordu na filozofię Jana z Mirecourt
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ A. Przymusiała, Ks. Konstanty Michalski (1879—1947), „Studia Philosophiae Christianae” 1966, t. 2/1, s. 265-273 bazhum.muzhp.pl [dostęp 2017-06-30]
- ↑ a b Wojciech Paluchowski, Aleksander Usowicz: Michalski Konstanty Józef. W: Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku (pod red. Mieczysława Patera). Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1996, s. 274. ISBN 83-7030-177-0.
- ↑ Konstanty Michalski, [w:] Jerzy Moskal, Stanisław Wilczek, Album pisarzy śląskich, wyd. 2, Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1975, s. 96.
- ↑ Biografia na stronie Zgromadzenia Księzy Misjonarzy
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
- ↑ Konstanty Michalski, Duszę dać, wyd. 1946 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-01].
- ↑ Konstanty Michalski, Eros i Logos u Dantego, wyd. 1936 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 97, 173–174. ISBN 83-905115-0-9.
- Wojciech Paluchowski, Aleksander Usowicz: Michalski Konstanty Józef. W: Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku (pod red. Mieczysława Patera). Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1996, s. 272–275. ISBN 83-7030-177-0.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Michalski Konstanty w Powszechnej Encyklopedii Filozofii (oprac. M. Markowski)
- Michalski Konstanty w Encyklopedii wiedzy o Kościele katolickim na Śląsku
- Prace Konstantego Michalskiego w serwisie Polona.pl