Konkurs Piosenki Eurowizji 2017

Konkurs Piosenki Eurowizji 2017
Celebrate Diversity
Ilustracja
Informacje ogólne
Półfinały

9 maja 2017
11 maja 2017

Finał

13 maja 2017

Miejsce

Międzynarodowe Centrum Wystawnicze,
Kijów (Ukraina)

Nadawca

Narodowa Publiczna Teleradiokompania Ukrainy (NSTU)

Prowadzący

Ołeksandr Skiczko
Wołodymyr Ostapczuk
Timur Mirosznyczenko

Informacje dodatkowe
Reżyser

Ola Melzig

Producent wykonawczy

Pawło Hryczak

Kierownik wykonawczy

Jon Ola Sand

Uczestnicy
Powrót

Portugalia
Rumunia

Rezygnacja

Bośnia i Hercegowina
Rosja

Łącznie

42 reprezentacji

Głosowanie
Zwycięzca

Portugalia

Reprezentant

Salvador Sobral

Piosenka

„Amar pelos dois”

Tekst i muzyka

Luísa Sobral

Konkurs Piosenki Eurowizji
◄ 2016 2018 ►
Multimedia w Wikimedia Commons

62. Konkurs Piosenki Eurowizji został zorganizowany 9 11 i 13 maja 2017 w Kijowie przez ukraińskiego nadawcę publicznego Narodowa Publiczna Teleradiokompania Ukrainy (NSTU), dzięki wygranej Jamali, reprezentantki kraju podczas konkursu piosenki w 2016[1]. Konkurs po raz drugi został zorganizowany na Ukrainie.

Finał konkursu wygrał Salvador Sobral, reprezentant Portugalii, utworem „Amar pelos dois”, za który otrzymał łącznie 758 punktów.

Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]

Położenie Kijowa na mapie Ukrainy

Miejsce organizacji konkursu[edytuj | edytuj kod]

Konkurs w 2016 wygrała reprezentantka Ukrainy, Jamala, dzięki czemu Ukraińska Państwowa Telewizja Publiczna i Radio (NSTU) otrzymała prawa do organizacji widowiska w 2017. Europejska Unia Nadawców (EBU), główny organizator konkursu, zdecydował wraz z telewizją NSTU, że konkurs odbędzie się w Międzynarodowym Centrum Wystawienniczym w Kijowie[2]. W listopadzie pojawiły się doniesienia, jakoby władze Kijowa nie miał odpowiednich środków finansowych na organizację konkursu. Stolica przekazała na organizację konkursu 442 mln hrywien z budżetu państwowego, ostatecznie koszt przygotowania widowiska wyniósł prawie 870 mln hrywien. Na przełomie maja i czerwca potwierdzono, że koszt organizacji wyniósł ok. 20,4 mln euro. Kilka tygodni przed rozegraniem koncertów ukraińska telewizja borykała się z różnego rodzaju problemami, co skutkowało opóźnieniem prac. Spekulowano nawet o przeniesieniu konkursu do Rosji, jednak plotki zdementowano. W lutym 2017 członkowie zespołu organizacyjnego imprezy zaczęli zwalniać się z powodu oskarżeń o korupcję i niewłaściwe przeznaczenie środków[potrzebny przypis].

Podobnie jak w poprzednich latach, dla gości i akredytowanych dziennikarzy przygotowano kilka atrakcji, takich jak m.in. wioska eurowizyjna (ang. Eurovision Village; miejsce na spotkania artystów i członków delegacji z fanami imprezy oraz akredytowanymi dziennikarzami), euroklub (ang. EuroClub; miejsce imprez dla akredytowanych dziennikarzy i fanów) czy kawiarnię Euro Fan Cafe[potrzebny przypis].

Wybór miejsca organizacji[edytuj | edytuj kod]

Artykulacja procesu[edytuj | edytuj kod]

Proces wyboru miasta-gospodarza został przeprowadzony w następujący sposób:

  • 24 czerwca–8 lipca: Zainteresowane miasta zostały formalnie zaproszone do składania kandydatur.
  • 8–15 lipca: grupa robocza NSTU i powołany przez rząd Lokalny Komitet Organizacyjny (LOC) pod przewodnictwem premiera Ukrainy, Wołodymyra Hrojsmana, dokonały przeglądu złożonych kandydatur przed ich formalną prezentacją.
  • 18–22 lipca: Miasta kandydujące formalnie przedstawiły swoje oferty LOC. Oferty trzech miast zostały zakwalifikowane i przekazane do EBU.
  • 22 lipca–1 sierpnia: Trzy wybrane miasta zostały sprawdzone przez przedstawicieli EBU i LOC w celu zbadania ich infrastruktury i planów dotyczących kandydatury. Początkowo zaplanowano konferencję prasową, która miała się odbyć w tym okresie, aby ogłosić wyniki selekcji i miasto gospodarza.

Proces wyboru miasta-gospodarza[edytuj | edytuj kod]

Po zwycięstwie Ukrainy w 61. Konkursie Piosenki Eurowizji krajowy nadawca rozpoczął przygotowania do organizacji kolejnego konkursu, w tym m.in. rozpoczęcie negocjacji z władzami miast-kandydatów do przygotowania widowiska. Zainteresowanie organizacją widowiska w swoim mieście wyrazili: burmistrz Odessy Hennadij Truchanow[3], prezydent Kijowa Witalij Kłyczko, który zaproponował przygotowanie imprezy na Stadionie Olimpijskim w Kijowie[4], prezydent Lwowa Andrij Sadowy[5] oraz burmistrzowie Dniepru (Borys Fiłatow)[6] i Chersonia (Wołodymyr Mikołajenko)[7].

23 czerwca telewizja NSTU rozpoczęła okres przyjmowania ofert od miast kandydujących na miasto-gospodarza oraz ogłosiła terminarz dotyczący wyboru miejsca organizacji[8]. Tego samego dnia przedstawiono kryteria wyboru miasta gospodarza[8]:

  • Hala koncertowa miasta musi pomieścić co najmniej 7 000, a najlepiej 10 000 osób.
  • Centrum prasowe musi być w stanie pomieścić nie mniej niż 1550 dziennikarzy.
  • Należy również zapewnić miejsca na ceremonie otwarcia i zamknięcia dla co najmniej 3000 uczestników.
  • Miasto-gospodarz musi zapewnić co najmniej 200 pokojów hotelowych o przystępnych cenach, odpowiadających europejskim standardom, które znajdują się w bliskiej odległości od miejsca imprezy i centrum miasta.
  • Miasto-gospodarz musi posiadać nowoczesną infrastrukturę komunikacyjną: międzynarodowy port lotniczy i łatwo dostępny transport pomiędzy lotniskiem, miastem i hotelami, a także dogodny ruch w mieście i możliwość zapewnienia dodatkowych szlaków komunikacyjnych.
  • Miasto-gospodarz musi być w stanie zapewnić bezpieczeństwo uczestnikom, członkom delegacji i gościom.

O prawo do organizacji konkursu stanęły włodarze: Kijowa, Dniepru[9][10][11], Lwowa[12], Odessy[13], Charkowa[14][15] i Chersonia[16].

Potencjalne miejsca organizacji
Miasto Miejsce Pojemność Uwagi
Faza finalna
Dniepr DniproEuroArena 9500 Propozycja obejmowała całkowitą przebudowę Stadionu Meteor i Kompleksu Sportowego Meteor, która miałaby zostać zakończona do marca 2017[17].
Kijów Międzynarodowe Centrum Wystawnicze 13 000 Hala została początkowo zgłoszona jako rezerwa[18], jednak 24 sierpnia 2016 roku Kijów ogłosił, iż hala jest miejscem preferowanym miasta do organizacji konkursu[19].
Odessa Centralny Stadion „Czornomoreć” 12 000 Propozycja zawierała plany przebudowy obiektu oraz możliwości zapewnienia zadaszenia[20].
Pozostałe oficjalne kandydatury
Charków Stadion Metalist 41 307 Stadion był gospodarzem trzech meczów fazy grupowej UEFA Euro 2012 i EAMV Recording Label. By gościć konkurs stadion wymagałby renowacji, w tym budowę tymczasowego dachu[21].
Chersoń Hala Koncertowa „Juwilejnyj” – Kandydatura obejmowała rozbudowę i przebudowę obiektu, co zajęłoby około 7–8 miesięcy[22].
Kijów Pałac Sportu 10 000 Hala była gospodarzem Konkursu Piosenki Eurowizji 2005 i Konkursu Piosenki Eurowizji dla Dzieci 2009. Data Mistrzostw Świata I Dywizji w Hokeju na Lodzie 2017 mogła konfliktować z przygotowaniami do konkursu.
Lwów Arena Lwów 35 000 Był gospodarzem trzech meczów fazy grupowej na UEFA Euro 2012. Hala wymagałaby budowy tymczasowego dachu[23].
Nieukończona hala – Nieskończona hala sportowa zaprojektowana na EuroBasket 2015, ukończona w 25%. 9 lipca została wskazana przez władze Lwowa jako potencjalny organizator konkursu.

    Kandydatura zwycięska
    Kandydatura brana pod uwagę w fazie finalnej

30 czerwca ukraiński minister kultury, Jewhen Nyszczuk, poinformował, że Ukraina nie ma odpowiedniego miejsca do organizacji konkursu. Według niego jedynymi dwoma możliwościami jest budowa dachu na Arenie Lwów lub nowej areny w Kijowie[24].

20 lipca odbyła się oficjalna debata pod nazwą Bitwa miast, w trakcie której przedstawiciele wszystkich miast kandydujących prezentowali swoją ofertę[25]. Dwa dni po zakończeniu debaty ukraiński nadawca NSTU wskazał trzy miasta, które zakwalifikowały się do kolejnego etapu przetargu: Kijów, Odessa i Dniepr[26]. 26 lipca stacja ogłosiła, że miejsce zorganizowania konkursu zostanie ogłoszone następnego dnia, tj. 27 lipca[27]. Kilka godzin później organizator zmienił swoją decyzję i ogłosił, że miasto-gospodarz zostanie ogłoszony publicznie 1 sierpnia[28].

27 lipca, po dwudniowej inspekcji przedstawicieli EBU, Jon Ola Sand przedstawił jej wyniki w drugiej odsłonie debaty pt. Bitwy miast. Według organizacji, obie kijowskie propozycje wymagają przeprowadzenia wielu technicznych prac, miastu Dniepr brakuje odpowiedniej infrastruktury do organizowania konkursu, a największym problemem Odessy jest brak dachu na proponowanym obiekcie. Jednocześnie ukraiński minister kultury zapowiedział, że decyzja może zostać ogłoszona dopiero w połowie sierpnia. Premier Wołodymyr Hrojsman zapowiedział, że państwo wesprze miasto-organizatora kwotą 15 milionów euro[29].

Termin ogłoszenia decyzji wielokrotnie był zmieniany[30][31][32][33]. Ostatecznie zdecydowano, że konkurs odbędzie się w Międzynarodowym Centrum Wystawienniczym w Kijowie[2].

Na czas konkursu miasto zostało przystrojone banerami prezentującymi logo widowiska. Na placu Niepodległości w Kijowie ustawiono instalację w kształcie napisu Eurovision.

Przebieg konkursu[edytuj | edytuj kod]

Wszystkie piosenki konkursowe zostały zaprezentowane 18 marca 2017. Oficjalna dwupłytowa składanka, zawierająca wszystkie 43 utwory (w tym zdyskwalifikowaną propozycję z Rosji), trafiła do sprzedaży 21 kwietnia[34], natomiast płyta zawierająca zapis filmowy wszystkich koncertów konkursowych oraz materiały bonusowe ukaże się 23 czerwca[35]. EBU kolejny raz z rzędu przygotowała dla fanów także gadżety eurowizyjne, które można było kupić za pośrednictwem strony internetowej poświęconej konkursowi lub w sklepach spożywczych sieci Novus.

7 maja przy Pałacu Maryńskim odbyła się uroczystość oficjalnego otwarcia Konkursu Piosenki Eurowizji, podczas której pojawili się reprezentanci wszystkich krajów. Uczestnicy konkursu przeszli po czerwonym dywanie o rekordowej długości 265 metrów. Ceremonia otwarcia z udziałem delegacji odbyła się tego samego dnia w centrum wystawowym „Parkowyj”[potrzebny przypis].

Prowadzący[edytuj | edytuj kod]

Prowadzący konkurs: Ołeksandr Skiczko, Wołodymyr Ostapczuk i Timur Mirosznyczenko, maj 2017

Tuż po finale 61. Konkursu Piosenki Eurowizji pojawiły się doniesienia, jakoby do roli prowadzących typowani byli Marija Jefrosynina, Pawło Szylko i Wierka Serdiuczka. W ciągu kolejnych tygodni spekulowano też o przekazaniu funkcji gospodarza konkursu różnym osobom – wymieniani byli m.in. Katia Osadcza, Wołodymyr Zełenski, Olha Frejmut, Serhij Prytuła, Sawik Szuster, Wasylisa Frołowa, Jewgienij Kisielow, Karolina Aszion, Andrij Domanski, Ola Polakowa, Hennadij Popenko i Jamala[36]. 27 lutego 2017 ogłoszono, że konkurs poprowadzą Ołeksandr Skiczko, Wołodymyr Ostapczuk i Timur Mirosznyczenko[37][38].

Losowanie półfinałów i kolejność występów[edytuj | edytuj kod]

Podobnie jak w poprzednich latach, wszystkie kraje uczestniczące, poza tzw. „Wielką Piątką” (czyli Francją, Hiszpanią, Niemcami, Wielką Brytanią i Włochami) oraz gospodarzem (Ukrainą), zostały podzielone na tak zwane koszyki, a ich ułożenie było zależne od statystyk głosowania mieszkańców danych państw w poprzednich konkursach[39].

Losowanie przydzielające poszczególne kraje do półfinałów odbyła się 31 stycznia 2017 o godz. 11:00 w Sali Kolumnowej Kijowskiej Miejskiej Administracji Państwowej. Podczas wydarzenia odbyła się także m.in. ceremonia przekazania insygniów miasta, które odebrał Witalij Kłyczko, mer Kijowa. Z przydziału do półfinałów zostały wyłączone Szwajcaria i Niemcy, które uzyskały zgodę EBU na uczestnictwo (a w przypadku Niemiec – transmisję) w drugim koncercie półfinałowym[39].

Ceremonię poprowadzili Timur Mirosznyczenko i Nika Konstantinowa[40]. Podczas wydarzenia wystąpiły też Rusłana Łyżyczko i Jamala, ukraińskie piosenkarki, które wygrały dla kraju (kolejno): 49. i 61. Konkurs Piosenki Eurowizji[39].

W wyniku losowania oprócz podziału państw na poszczególne półfinały zadecydowano, że w pierwszym z półfinałów oprócz państw w nim uczestniczących głosy oddawać będą mogły Hiszpania, Wielka Brytania i Włochy, natomiast w drugim – Francja, Niemcy i Ukraina[41].

Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 Koszyk 4 Koszyk 5 Koszyk 6

Projekt logo i sceny[edytuj | edytuj kod]

Logo i slogan
Scena konkursowa

Oficjalne logo oraz slogan konkursu, za którego projekt odpowiadają agencje Banda Agency i Republique[potrzebny przypis], zostały zaprezentowane 30 stycznia za pośrednictwem kilkuminutowego filmu opublikowanego w serwisie YouTube. Oficjalne logo składało się ze sloganu Celebrate Diversity (pol. Świętujmy różnorodność), a także z popularnego na Ukrainie naszyjnika (zwanego namysto) stworzonego z połączonych ze sobą czerwonych kulek o różnorodnych, czarnych wzorach[42].

Scena

Pod koniec stycznia nadawca zaprezentował projekt sceny za pośrednictwem oficjalnej strony internetowej konkursu. Projektantem sceny został Florian Wieder. Arena ma symbolizować „Ukrainę, która w maju będzie w centrum Europy”[43].

Kontrowersje[edytuj | edytuj kod]

Podejrzenia o plagiat

W stawce konkursowej znalazło się kilka utworów, których autorzy zostali posądzeni o naruszenie praw autorskich:

Hovig Demirjian podczas prób do występu w konkursie, maj 2017
Udział Rosji w konkursie

Tuż po wygraniu 61. Konkursu Piosenki Eurowizji przez Jamalę, reprezentującą Ukrainę, pojawiły się pogłoski, że Rosja wycofa się z konkursu organizowanego na terenie tego kraju. Pomimo potwierdzenia udziału w imprezie[50], w kolejnych tygodniach wciąż pojawiały się doniesienia, że Pierwyj kanał zrezygnuje z uczestnictwa, tłumacząc to obawami przed niezapewnieniem bezpieczeństwa rosyjskiej delegacji przez organizatora. 12 marca 2017 stacja ogłosiła, że Rosję w konkursie będzie reprezentowała Julija Samojłowa, piosenkarka od dzieciństwa poruszająca się na wózku inwalidzkim. Wybór ten spotkał się z mieszanymi reakcjami w mediach[51]. Dzień później pojawiły się informacje, że artystka nie zostanie wpuszczona na teren Ukrainy (Służba Bezpieczeństwa zakazała Juliji Samojłowej na trzy lata wjazdu na terytorium Ukrainy za złamanie przez nią ukraińskiego prawa[52]), a nawet aresztowana, z powodu nielegalnego (w myśl prawa ukraińskiego) wjazdu na Krym w 2015. Wykonawczyni tłumaczyła wizytę na terenach spornych faktem, że grała tam koncert[53]. Tego samego dnia EBU poinformowała, że zaoferowała rosyjskiemu nadawcy udział piosenkarki w konkursie oraz transmisję jej występu za pośrednictwem satelity[54]. Rosyjska strona odrzuciła ofertę, tłumacząc że występ transmitowany jest sprzeczny z ideą i zasadami konkursu, a zmiana reprezentanta nie wchodzi w grę[potrzebny przypis].

Salvador Sobral w bluzie z napisem S.O.S. Refugees; na zdjęciu z siostrą, Luísą, maj 2017

13 kwietnia EBU wystosowała oświadczenie, w którym potwierdziła wycofanie się Rosji z konkursu. Jak poinformowano, Pierwyj kanał odrzucił dwie alternatywne propozycje rozwiązania problemu: zarówno transmisję występu przez satelitę, jak i zmianę reprezentanta na wykonawcę, który mógłby legalnie wjechać na Ukrainę. Telewizja rosyjska ogłosiła, że nie będzie transmitować żadnego z koncertów konkursowych[55].

Polityczna wiadomość Portugalii

Reprezentujący Portugalię Salvador Sobral pojawił się na konferencji prasowej dla zwycięzców pierwszego półfinału konkursu w czarnej bluzie z napisem S.O.S. Refugees (pol. S.O.S. Uchodźcy). Artysta przyznał, że chciał w ten sposób zachęcić władze Włoch, Grecji i Turcji do przyjęcia uchodźców na teren swojego kraju. Po spotkaniu z dziennikarzami piosenkarz otrzymał od EBU oficjalny zakaz wkładania tej bluzy. Przesłanie zostało odebrane przez organizację jako „wiadomość polityczna”, co jest niezgodne z regulaminem konkursu[56].

Nagie pośladki podczas występu Jamali

W finale konkursu gościnnie wystąpiła Jamala, która w tzw. przerwie interwałowej wykonała na żywo piosenkę „I Believe in U”. W trakcie występu na scenę wtargnął owinięty w australijską flagę mężczyzna, który zdjął spodnie i zaprezentował widzom gołe pośladki[57]. Mężczyzną tym okazał się Witalij Sediuk, ukraiński dziennikarz specjalizujący się w prowokacjach. Grozi mu za to – jak twierdzi Arsen Awakow, minister spraw wewnętrznych Ukrainy – grzywna lub do pięciu lat więzienia[potrzebny przypis]. Komitet organizacyjny i producent wykonawczy konkursu przeprosili Jamalę i widzów za całe zdarzenie<[potrzebny przypis]. Witalij Sediuk został ukarany grzywną w wysokości 8,5 tys. hrywien.

Krytyka zwycięzcy

Po finale konkursu zwycięzca konkursu, Salvador Sobral, został skrytykowany przez kilku innych uczestników. Podczas finałowej przemowy miał w nieprzychylnych słowach skomentować komercyjny rynek muzyki pop, na co odpowiedział reprezentujący Szwecję Robin Bengtsson. Piosenkarz przyznał, że słowa Sobrala były „poniżej poziomu prawdziwego zwycięzcy”[58]. Słowa krytyki dotyczące zwycięstwa Portugalczyka wyraził też Alex Florea reprezentujący Rumunię. Podczas transmitowanego „na żywo” wywiadu dla magazynu Adevarul piosenkarz i raper miał zarzucić laureatowi konkursu „używanie zabiegów marketingowych, by wygrać”[59][60].

Kraje uczestniczące[edytuj | edytuj kod]

Tuż po zakończeniu 61. Konkursu Piosenki Eurowizji w 2016, krajowi nadawcy publiczni zaczęli wyrażać zainteresowanie udziałem w kolejnym widowisku. Ostatecznie chęć udziału w konkursie wyrazili nadawcy publiczni czterdziestu trzech krajów, w tym m.in. telewizji z Rumunii i Portugalii, które powracają do rywalizacji po rocznej przerwie. Z udziału w widowisku wycofał się nadawca publiczny z Bośni i Hercegowiny z powodu restrukturyzacji w zarządzie telewizji[61][62].

Powracający artyści
SunStroke Project podczas występu w 55. Konkursie Piosenki Eurowizji, maj 2010

W 62. Konkursie Piosenki Eurowizji wystąpili wykonawcy, którzy brali już udział w zmaganiach eurowizyjnych. Reprezentujący Estonię Koit Toome wziął wcześniej udział w konkursie w 1998. Partnerująca mu Laura Põldvere reprezentowała kraj w 50. konkursie jako członkini zespołu Suntribe. W tym samym konkursie w barwach Słowenii wystąpił Omar Naber, który ponownie wystąpił w konkursie organizowanym w Kijowie[63][64]. Reprezentujący Mołdawię zespół SunStroke Project wystąpił wcześniej w 55. konkursie organizowanym w Oslo. San Marino reprezentowała m.in. Valentina Monetta, która wcześniej reprezentowała kraj w konkursach w 2012, 2013 i 2014[65].

Tako Gaczecziladze, reprezentantka Gruzji w konkursie, miała reprezentować kraj podczas imprezy w 2009 jako członkini grupy Stephane & 3G z piosenką „We Don’t Wanna Put In”. Ze względu na polityczne nawiązania w utworze zespół został zdyskwalifikowany[66][67][68].

Reprezentujący Holandię zespół O’G3NE wystąpił w barwach kraju w 5. Konkursie Piosenki Eurowizji dla Dzieci w 2007[69].

Azerbejdżan reprezentowała Diana „Dihaj” Hacıyeva, która była chórzystką Səmry Rəhimli podczas konkursu w 2016[70]. W barwach Izraela wystąpił Imri Ziw, chórzysta podczas występów Nadava Guedja i Hoviego Stara w dwóch poprzednich konkursach[71]. Reprezentantką Serbii została Tijana Bogićević, która śpiewała w chórkach podczas występu Niny Radojčić w 2011[72].

Wyniki[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy półfinał[edytuj | edytuj kod]

L.p.[73] Kraj Język Artysta Utwór Miejsce Punkty
1  Szwecja[74] angielski Robin Bengtsson[75][76] „I Can’t Go On”[75][76] 3 227
2  Gruzja[77] angielski Tamara Gaczecziladze[78][79] „Keep the Faith”[78][79] 11 99
3  Australia[80] angielski Isaiah[81] „Don’t Come Easy”[81] 6 160
4  Albania[82] angielski Lindita[83][84] „World”[85] 14 76
5  Belgia[86] angielski Blanche[87][88] „City Lights”[89] 4 165
6  Czarnogóra[90] angielski[91] Slavko Kalezić[92] „Space”[92] 16 56
7  Finlandia[93] angielski Norma John[94][95] „Blackbird”[94][95] 12 92
8  Azerbejdżan[96] angielski Dihaj[70] „Skeletons”[97][98] 8 150
9  Portugalia[99] portugalski Salvador Sobral[100][101] „Amar pelos dois”[100][101] 1 370
10  Grecja[102] angielski[103] Demy „This Is Love”[104] 10 115
11  Polska[105] angielski Kasia Moś[106][107] „Flashlight”[106][107] 9 119
12  Mołdawia[108] angielski SunStroke Project[109][110] „Hey, Mamma!”[109][110] 2 291
13  Islandia[111] angielski Svala[112][113] „Paper”[112][113] 15 60
14  Czechy[114] angielski[115] Martina Bárta[116] „My Turn”[117] 13 83
15  Cypr[118] angielski Hovig[119] „Gravity”[120] 5 164
16  Armenia[121] angielski Arcwik[122] „Fly with Me”[123][124] 7 152
17  Słowenia[125] angielski Omar Naber[63][64] „On My Way”[63][64] 17 36
18  Łotwa[126] angielski Triana Park[127][128] „Line”[127][128] 18 21
Tabela punktacyjna pierwszego półfinału

     Jurorzy

     Telewidzowie

 Kraje głosujące
Suma punktów Oddzielne wyniki
jurorów i telewidzów 		Szwecja Gruzja Australia Albania Belgia Czarnogóra Finlandia Azerbejdżan Portugalia Grecja Polska Mołdawia Islandia Czechy Cypr Armenia Słowenia Łotwa Hiszpania Wielka Brytania Włochy
Uczestnicy konkursu Szwecja 227 124 8 8 4 12 6 12 5 2 4 8 8 10 8 5 7 2 3 2 10
103 4 8 10 5 3 7 6 10 3 5 1 10 2 5 4 5 7 6 1 1
Gruzja 99 62 6 1 3 3 6 3 4 10 5 7 6 5 1 2
37 12 6 6 2 1 8 2
Australia 160 139 12 6 5 10 3 8 7 6 8 6 10 12 7 1 12 10 8 7 1
21 2 1 1 1 2 6 2 3 3
Albania 76 38 10 10 10 8
38 12 3 5 10 1 7
Belgia 165 40 3 3 1 7 2 3 3 2 5 2 4 5
125 10 5 4 8 2 10 7 8 4 8 7 6 4 6 8 10 8 4 6
Czarnogóra 56 17 8 7 2
39 1 7 3 5 8 2 1 6 1 5
Finlandia 92 41 7 7 7 1 3 3 1 6 6
51 8 2 5 3 7 1 4 3 3 2 5 5 3
Azerbejdżan 150 87 10 3 7 5 7 8 8 4 6 4 4 3 1 5 12
63 12 1 6 1 12 12 10 7 2
Portugalia 370 173 5 12 6 6 7 4 10 12 5 12 12 12 7 10 7 8 12 12 10 4
197 12 8 10 12 12 7 12 8 10 12 6 12 7 6 7 12 12 12 10 10
Grecja 115 61 1 8 12 2 2 7 1 12 10 6
54 2 3 6 6 4 5 2 12 5 5 4
Polska 119 50 12 2 4 2 3 1 1 8 2 2 4 3 6
69 6 3 2 8 1 2 3 5 8 3 2 3 3 12 8
Mołdawia 291 111 10 3 10 12 1 5 6 5 10 3 6 8 6 7 12 7
180 5 6 12 7 10 10 8 10 12 7 10 8 10 7 10 10 8 10 8 12
Islandia 60 29 2 2 2 2 5 2 2 3 8 1
31 7 1 4 5 1 4 7 2
Czechy 83 81 4 1 4 6 2 4 12 3 5 1 4 10 7 10 8
2 2
Cypr 164 61 8 5 8 7 6 4 5 12 3 3
103 4 7 6 3 4 5 6 3 12 7 7 4 4 12 4 6 6 3
Armenia 152 87 7 5 10 8 4 4 12 6 10 5 1 4 5 6
65 3 10 5 7 4 8 6 4 5 8 1 4
Słowenia 36 16 1 4 1 1 5 4
20 2 8 2 4 3 1
Łotwa 21 1 1
20 1 4 5 1 2 7

Legenda:

     Kraje zakwalifikowane do finału

Drugi półfinał[edytuj | edytuj kod]

L.p.[73] Kraj Język Artysta Utwór Miejsce Punkty
1  Serbia[130] angielski Tijana Bogićević[131][132] „In Too Deep”[133] 11 98
2  Austria[134] angielski Nathan Trent[135] „Running on Air”[136] 7 147
3 Macedonia Północna Macedonia[137] angielski Jana Burczeska[138] „Dance Alone”[139][140] 15 69
4  Malta[141] angielski Claudia Faniello[142] „Breathlessly”[142] 16 55
5  Rumunia[143] angielski Ilinca i Alex Florea[144][145] „Yodel It!”[144][145] 6 174
6  Holandia[146] angielski O’G3NE[69] „Lights and Shadows”[147][148][149] 4 200
7  Węgry[150] węgierski Joci Pápai[151][152] „Origo”[151][152] 2 231
8  Dania[153] angielski Anja[154][155] „Where I Am”[154][155] 10 101
9  Irlandia[156] angielski Brendan Murray[157] „Dying to Try”[158] 13 86
10  San Marino[159] angielski Valentina Monetta i Jimmie Wilson[160] „Spirit of the Night”[160] 18 1
11  Chorwacja[161] angielski, włoski Jacques Houdek[162][163] „My Friend”[164] 8 141
12  Norwegia[165] angielski JOWST[166][167] „Grab the Moment”[166][167] 5 189
13  Szwajcaria[168] angielski Timebelle[169] „Apollo”[169] 12 97
14  Białoruś[170] białoruski Navi[171] „Story of My Life”[172] 9 110
15  Bułgaria[173] angielski Kristian Kostow[174][175] „Beautiful Mess”[174][175] 1 403
16  Litwa[176] angielski Fusedmarc[177][178][179] „Rain of Revolution”[177][178][179] 17 42
17  Estonia[180] angielski Koit Toome i Laura[181][182] „Verona”[181][182] 14 85
18  Izrael[183] angielski IMRI[184] „I Feel Alive”[185][186] 3 207
Tabela punktacyjna drugiego półfinału

     Jurorzy

     Telewidzowie

 Kraje głosujące
Suma punktów Oddzielne wyniki
jurorów i telewidzów 		Serbia Austria Macedonia Malta Rumunia Holandia Węgry Dania Irlandia San Marino Chorwacja Norwegia Szwajcaria Białoruś Bułgaria Litwa Estonia Izrael Francja Niemcy Ukraina
Uczestnicy konkursu Serbia 98 53 2 6 4 8 2 2 2 6 6 4 2 1 1 7
45 6 12 10 12 5
Austria 147 115 6 3 5 8 8 7 10 7 5 4 7 6 12 4 5 8 4 6
32 1 1 4 6 3 3 1 4 2 3 4
Macedonia 69 29 5 8 2 3 8 3
40 10 4 6 3 12 5
Malta 55 55 2 6 8 1 3 5 1 1 5 7 1 4 2 6 3
0
Rumunia 174 26 10 4 1 4 3 4
148 6 7 3 7 8 7 8 8 8 7 8 7 5 7 6 12 10 12 7 5
Holandia 200 149 8 8 6 6 12 10 10 3 12 12 8 8 8 8 5 6 5 8 6
51 4 2 3 6 7 5 3 2 3 4 1 2 4 5
Węgry 231 66 12 3 5 3 3 10 2 5 2 2 12 7
165 12 12 6 6 12 10 4 6 10 12 6 8 10 8 5 8 7 7 10 6
Dania 101 96 4 7 5 10 10 6 1 5 8 10 3 2 4 6 8 4 2 1
5 1 4
Irlandia 86 45 10 1 3 5 2 2 1 8 7 4 2
41 3 1 4 6 2 5 2 2 3 4 7 1 1
San Marino 1 0
1 1
Chorwacja 141 37 3 1 7 2 4 1 3 6 5 5
104 7 10 8 8 5 4 10 7 6 1 10 4 6 2 5 2 6 3
Norwegia 189 137 1 5 2 7 7 12 7 10 4 10 10 5 12 10 10 3 12 10
52 3 2 5 5 10 2 6 3 7 3 2 4
Szwajcaria 97 48 4 1 6 4 4 8 5 3 7 3 1 2
49 4 2 5 5 10 1 1 5 1 2 4 1 2 4 2
Białoruś 110 55 7 7 3 7 1 3 5 10 12
55 2 1 1 3 2 1 3 5 8 6 8 3 12
Bułgaria 403 199 10 12 12 12 8 12 12 6 12 8 6 12 12 12 10 12 6 7 10 8
204 8 8 10 12 8 12 12 12 10 12 8 12 6 12 10 10 12 8 12 10
Litwa 42 17 4 6 7
25 12 10 1 1 1
Estonia 85 16 2 2 3 1 1 7
69 4 2 3 4 2 3 5 1 8 2 12 6 6 3 8
Izrael 207 75 7 10 4 5 1 5 6 3 7 4 10 12 1
132 5 5 7 10 7 7 8 6 4 7 5 7 5 7 10 3 4 10 8 7

Legenda:

     Kraje zakwalifikowane do finału

Finał[edytuj | edytuj kod]

Lp. Kraj[188] Język Artysta[188] Utwór[188] Miejsce Punkty
1  Izrael angielski IMRI „I Feel Alive” 23 39
2  Polska angielski Kasia Moś „Flashlight” 22 64
3  Białoruś białoruski Navi „Story of My Life” 17 83
4  Austria angielski Nathan Trent „Running on Air” 16 93
5  Armenia angielski Arcwik „Fly with Me” 18 79
6  Holandia angielski O’G3NE „Lights and Shadows” 11 150
7  Mołdawia angielski SunStroke Project „Hey, Mamma!” 3 374
8  Węgry węgierski Joci Pápai „Origo” 8 200
9  Włochy włoski Francesco Gabbani „Occidentali’s Karma” 6 334
10  Dania angielski Anja „Where I Am” 20 77
11  Portugalia portugalski Salvador Sobral „Amar pelos dois” 1 758
12  Azerbejdżan angielski Dihaj „Skeletons” 14 120
13  Chorwacja angielski, włoski Jacques Houdek „My Friend” 13 128
14  Australia angielski Isaiah „Don’t Come Easy” 9 173
15  Grecja angielski Demy „This Is Love” 19 77
16  Hiszpania[189] hiszpański, angielski Manel Navarro[190][191] „Do It for Your Lover”[190][191] 26 5
17  Norwegia angielski JOWST „Grab the Moment” 10 158
18  Wielka Brytania[192] angielski Lucie Jones[193] „Never Give Up on You”[193] 15 111
19  Cypr angielski Hovig „Gravity” 21 68
20  Rumunia angielski Ilinca i Alex Florea „Yodel It!” 7 282
21  Niemcy[194] angielski Levina[195][196] „Perfect Life”[195][196] 25 6
22  Ukraina[197] angielski O.Torvald[198][199] „Time”[198][199] 24 36
23  Belgia angielski Blanche „City Lights” 4 363
24  Szwecja angielski Robin Bengtsson „I Can’t Go On” 5 344
25  Bułgaria angielski Kristian Kostow „Beautiful Mess” 2 615
26  Francja[200] francuski, angielski Alma[201] „Requiem”[201] 12 135

Tabela punktacyjna finału[edytuj | edytuj kod]

     Jurorzy

     Telewidzowie

 Kraje głosujące
Suma punktów Oddzielne wyniki
jurorów i telewidzów 		Izrael Polska Białoruś Austria Armenia Holandia Mołdawia Węgry Włochy Dania Portugalia Azerbejdżan Chorwacja Australia Grecja Hiszpania Norwegia Wielka Brytania Cypr Rumunia Niemcy Ukraina Belgia Szwecja Bułgaria Francja Albania Czarnogóra Czechy Estonia Finlandia Gruzja Islandia Irlandia Litwa Łotwa Macedonia Malta San Marino Serbia Słowenia Szwajcaria
Uczestnicy konkursu Izrael 39 34 1 4 5 2 8 6 7 1
5 1 3 1
Polska 64 23 2 6 2 7 1 1 4
41 2 1 3 3 10 2 4 5 1 3 7
Białoruś 83 50 1 7 3 12 5 3 1 12 2 2 2
33 2 4 1 8 3 2 6 1 6
Austria 93 93 4 1 3 2 1 7 10 1 3 3 3 1 2 3 4 12 1 1 4 5 7 5 6 4
0
Armenia 79 58 2 6 2 4 1 1 8 4 7 4 3 3 1 4 5 3
21 2 1 6 2 10
Holandia 150 135 8 5 12 8 5 3 8 4 1 4 4 12 7 3 3 10 4 8 4 1 4 2 7 1 7
15 1 1 2 1 10
Mołdawia 374 110 3 8 8 3 6 10 10 7 7 2 6 8 4 8 3 3 1 6 7
264 5 6 10 3 6 5 10 12 8 12 10 4 12 6 6 6 6 6 12 7 12 7 8 10 7 3 5 4 5 6 8 8 8 2 1 8 7 3
Węgry 152 48 5 1 12 1 8 1 4 3 10 3
146 1 5 8 5 6 4 3 2 7 12 4 1 10 3 4 1 4 6 2 6 7 8 4 2 2 2 2 3 2 4 12 5 5
Włochy 334 126 2 6 2 4 10 7 10 6 10 12 8 7 2 5 8 12 3 8 2 2
208 8 6 4 2 4 4 4 6 7 2 7 8 2 2 8 6 4 5 1 5 12 10 1 5 8 5 7 1 5 8 3 12 10 6 10 10
Dania 77 69 3 8 5 3 5 8 2 5 5 6 5 4 3 7
8 8
Portugalia 758 382 12 12 10 8 12 12 7 12 5 10 8 7 7 5 12 10 12 8 6 10 10 8 12 12 6 12 8 8 12 12 5 12 12 10 10 12 12 12 12
376 12 10 7 12 10 12 6 7 5 5 8 10 7 8 12 12 8 7 7 12 10 12 10 7 12 8 8 8 10 12 8 12 10 12 10 7 8 7 8 8 12'
Azerbejdżan 120 78 1 5 4 12 12 10 1 6 4 5 2 10 1 5
42 10 5 10 12 1 4
Chorwacja 128 25 1 3 3 7 5 6
103 1 4 3 5 6 1 1 5 3 8 2 1 7 12 3 10 3 3 5 12 8

     Jurorzy

     Telewidzowie

 Kraje głosujące
Suma punktów Oddzielne wyniki
jurorów i telewidzów 		Izrael Polska Białoruś Austria Armenia Holandia Mołdawia Węgry Włochy Dania Portugalia Azerbejdżan Chorwacja Australia Grecja Hiszpania Norwegia Wielka Brytania Cypr Rumunia Niemcy Ukraina Belgia Szwecja Bułgaria Francja Albania Czarnogóra Czechy Estonia Finlandia Gruzja Islandia Irlandia Litwa Łotwa Macedonia Malta San Marino Serbia Słowenia Szwajcaria
Uczestnicy konkursu Australia 173 171 7 7 4 4 7 8 5 6 8 3 10 4 4 5 2 6 10 2 4 10 7 10 10 1 5 8 3 7 4
2 2
Grecja 77 48 10 5 2 12 6 1 12
29 1 7 12 1 5 3
Hiszpania 5 0
5 5
Norwegia 158 129 5 3 6 3 5 7 6 3 6 2 2 12 7 7 10 1 7 1 2 10 7 2 10 5
29 5 7 1 6 2 1 6 1
Wielka Brytania 111 99 5 1 4 5 3 12 1 1 5 6 2 3 8 5 6 2 7 4 3 6 10
12 3 1 4 4
Cypr 68 36 7 1 12 5 2 5 4
32 12 2 12 3 1 2
Rumunia 282 58 1 12 3 6 3 3 10 8 3 4 5
224 7 7 2 10 2 7 12 6 10 4 7 2 6 10 1 7 10 7 4 6 3 6 3 8 10 4 6 6 3 5 12 4 5 6 6 4 2 4
Niemcy 6 3 3
3 3
Ukraina 36 12 4 7 1
24 2 1 7 3 7 4
Belgia 363 108 8 10 2 2 7 2 8 4 5 3 1 1 6 2 2 12 4 10 8 5 6
255 6 12 6 8 5 10 2 8 2 6 10 4 5 4 5 4 7 3 2 5 10 5 12 4 8 5 4 4 12 10 10 5 10 12 4 5 5 3 6 7
Szwecja 344 218 10 4 8 4 6 6 8 1 10 12 7 4 6 5 6 8 6 7 4 12 8 7 7 3 12 8 8 6 6 1 2 6 10
126 3 3 3 1 3 4 3 3 12 1 3 2 6 3 5 5 4 5 2 7 2 2 2 3 6 1 8 3 4 5 7 2 1 1 1
Bułgaria 615 278 7 6 12 10 10 10 10 2 4 2 10 8 2 6 12 7 7 10 8 10 7 5 10 2 2 12 6 6 6 10 7 8 12 8 2 6 8 8
337 10 8 12 7 7 8 8 12 8 10 8 12 8 5 10 10 8 12 10 8 5 2 8 7 4 10 6 12 7 7 7 4 6 7 7 12 10 12 10 7 6
Francja 135 45 6 3 6 4 2 5 1 5 3 5 4 1
90 4 4 8 5 1 1 6 5 3 4 3 3 4 6 3 12 1 2 1 1 3 6 2 2

Pozostałe nagrody[edytuj | edytuj kod]

Nagrody im. Marcela Bezençona

W 2017 po raz kolejny przyznane zostały tzw. Nagrody im. Marcela Bezençona, czyli wyróżnienia przyznawane od 2002 dla najlepszych piosenek biorących udział w koncercie finałowym, sygnowane nazwiskiem twórcy konkursu – Marcela Bezençona. Pomysłodawcami statuetek byli szwedzcy piosenkarze Christer Björkman i Richard Herrey z zespołu Herreys[203].

Nagrody podzielone są na trzy kategorie[203]:

  • Nagroda Dziennikarzy (zwycięzcę wybierają akredytowani dziennikarze)
  • Nagroda Artystyczna (zwycięzcę wybierają komentatorzy konkursu)
  • Nagroda Kompozytorska (zwycięzcę wybierają kompozytorzy biorący udział w konkursie).

W 2017 statuetki w trzech kategoriach przyznano następującym wykonawcom[204]:

Kategoria Kraj Piosenka Wykonawca Autor(zy)
Nagroda Dziennikarzy Włochy „Occidentali’s Karma” Francesco Gabbani Francesco Gabbani
Filippo Gabbani
Fabio Ilacqua
Luca Chiaravalli
Nagroda Artystyczna Portugalia „Amar pelos dois” Salvador Sobral Luísa Sobral
Nagroda Kompozytorów
Faworyt OGAE
Francesco Gabbani, zwycięzca plebiscytu OGAE, podczas prób do występu w konkursie, maj 2017

Od 2007, przed każdym konkursem większość oddziałów Stowarzyszenia Miłośników Konkursu Piosenki Eurowizji (OGAE)[205][206], zrzeszającej 39 krajowych fanklubów Konkursu Piosenki Eurowizji[207], przeprowadza nieoficjalne głosowanie, w którym głosuje na wszystkie piosenki zgłoszone do danej edycji (z wyłączeniem propozycji krajowej), przy użyciu tak zwanego systemu eurowizyjnego (to znaczy 1–8, 10 i 12 punktów dla dziesięciu ulubionych utworów)[205].

W 2017 faworytami OGAE do zwycięstwa byli[208]:

Lp. Kraj Piosenka Artysta Punkty
OGAE
1  Włochy „Occidentali’s Karma” Francesco Gabbani 497
2  Belgia „City Lights” Blanche 335
3  Szwecja „I Can’t Go On” Robin Bengtsson 308
4  Francja „Requiem” Alma 277
5  Estonia „Verona” Koit Toome i Laura 242
Nagroda im. Barbary Dex

W 2017 po raz kolejny przyznana została Nagroda im. Barbary Dex, nieoficjalny tytuł przyznawany corocznie przez fanów konkursu za pośrednictwem holenderskiej strony House of Eurovision najgorzej ubranemu artyście w Konkursie Piosenki Eurowizji w danym roku[209]. Zwycięzcą został reprezentant Czarnogóry Slavko Kalezić, drugie miejsce zajął zespół Triana Park z Łotwy, a na trzecim miejscu znalazła się reprezentantka Czech Martina Bárta[210].

Oglądalność[edytuj | edytuj kod]

62. Konkurs Piosenki Eurowizji obejrzało łącznie ok. 182 mln telewidzów z 42 krajów oraz 6 mln internautów z 233 różnych terytoriów. Finał obejrzało m.in. 7,8 mlna telewidzów w Niemczech, 3,6 mlna we Włoszech, 1,5 mlna na Ukrainie (18,8% udziału na rynku w tym czasie antenowym), 1,4 mlna w Portugalii, 650 tys. w Bułgarii (39,4%), 98% telewidzów w Islandii[211] i 2,88 mln w Polsce[212].

Międzynarodowi nadawcy oraz głosowanie[edytuj | edytuj kod]

Sekretarze[edytuj | edytuj kod]

Poniżej przedstawione zostały nazwiska wszystkich sekretarzy, którzy ogłosili wyniki głosowania jury w poszczególnych krajach.

  1.  Szwecja – Wiktoria Johansson
  2.  Azerbejdżan – Tural Əsədov
  3.  San Marino – Lia Fiorio i Gigi Restivo
  4.  Łotwa – Aminata Savadogo
    (reprezentantka Łotwy w konkursie w 2015)
  5.  Izrael – Ofer Nachshon
  6.  Czarnogóra – Tijana Mišković
  7.  Albania – Andri Xhahu
  8.  Malta – Martha Fenech
  9.  Macedonia – Ilija Grujoski
  10.  Dania – Ulla Essendrop
  11.  Austria – Kristina Inhof
  12.  Norwegia – Marcus & Martinus
  13.  Hiszpania – Nieves Álvarez
  14.  Finlandia – Jenni Vartiainen
  15.  Francja – Élodie Gossuin
  16.  Grecja – Konstandinos Christoforu
    (reprezentant Grecji w konkursach w 1996, 2002 i 2005)
  17.  Litwa – Eglė Daugėlaitė
  18.  Estonia – Jüri Pootsmann
    (reprezentant Estonii w 2016)
  19.  Mołdawia – Gloria Gorceag
  20.  Armenia – Iweta Mukuczian
    (reprezentantka Armenii w 2016)
  21.  Bułgaria – Boryana Gramatikova
  22.  Islandia – Bo Halldórsson
    (reprezentant Islandii w 1995)
  23.  Serbia – Sanja Vučić
    (reprezentantka Serbii w 2016)
  24.  Australia – Lee Lin Chin
  25.  Włochy – Giulia Valentina Palermo
  26.  Niemcy – Barbara Schöneberger
  27.  Portugalia – Filomena Cautela
  28.  Szwajcaria – Luca Hänni
  29.  Holandia – Douwe Bob
    (reprezentant Holandii w 2016)
  30.  Irlandia – Nicky Byrne
    (reprezentant Irlandii w 2016)
  31.  Gruzja – Nika Koczarow
    (reprezentant Gruzji w 2016)
  32.  Cypr – John Karayiannis
    (reprezentant Cypru w 2015)
  33.  Białoruś – Alona Łanska
    (reprezentantka Białorusi w 2013)
  34.  Rumunia – Sonia Argint Ionescu
  35.  Węgry – Csilla Tatár
  36.  Słowenia – Katarina Čas
  37.  Belgia – Fanny Gillard
  38.  Polska – Anna Popek
  39.  Wielka Brytania – Katrina Leskanich
    (zwyciężczyni konkursu w 1997)
  40.  Chorwacja – Uršula Tolj
  41.  Czechy – Radka Rosická
  42.  Ukraina – Złata Ogniewicz
    (reprezentantka Ukrainy w 2013)

Nadawcy publiczni i komentatorzy[edytuj | edytuj kod]

Poniżej przedstawione zostały nazwiska wszystkich komentatorów poszczególnych nadawców publicznych transmitujących widowisko:

Kraje uczestniczące
Kraje nieuczestniczące
  •  Chiny – Duan Yixuan i Hei Nan (Mango TV; transmisja z dziewięciogodzinnym opóźnieniem)
  •  Kazachstan – Kaldybek Zhaysanbay i Diana Snegina (Khabar)
  •  Kosowo – b.d. (RTK)
  •  Stany Zjednoczone – Angielski: Ross Mathews i Shangela (Logo, finał); Ewan Spence i Lisa-Jayne Lewis (WJFD-FM radio, finał); Portugalski: Ana Filipa Rosa (WJFD-FM radio, finał)

Pozostałe kraje[edytuj | edytuj kod]

Aktywni członkowie EBU
Członkowie Stowarzyszeni z EBU
  •  Kazachstan – od 1 stycznia 2016 Kazachstan jest członkiem stowarzyszonym z EBU, dzięki czemu debiut kraju w konkursie był możliwy[239].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Gordon Roxburgh: Ukraine wins 2016 Eurovision Song Contest. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2016-05-15. [dostęp 2016-05-15]. (ang.).
  2. ↑ a b Paul Jordan: Kyiv to host Eurovision 2017!. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2016-09-09. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).
  3. ↑ Anthony Granger: ESC’17: Odessa Wants To Host The Contest. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-05-15. [dostęp 2016-05-16]. (ang.).
  4. ↑ Кличко обіцяє гідно провести „Євробачення” в Києві. kiev.prava.com.ua, 2016-05-15. [dostęp 2016-05-16]. (ukr.).
  5. ↑ Андрій Садовий запевнив, що Львів готовий провести Євробачення на найвищому рівні. zaxid.net, 2016-05-15. [dostęp 2016-05-16]. (ukr.).
  6. ↑ Дніпропетровськ теж хоче прийняти „Євробачення”. ukr.lb.ua, 2016-05-15. [dostęp 2016-05-16]. (ukr.).
  7. ↑ Херсон захотів провести „Євробачення”. ukr.lb.ua, 2016-05-15. [dostęp 2016-05-16]. (ukr.).
  8. ↑ a b Anthony Granger: Host City Criteria & Bidding Timeline Announced. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-06-24. [dostęp 2016-06-24].
  9. ↑ Anthony Granger: Dnipro Reveals Eurovision Hosting Plans. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-16. [dostęp 2016-07-16].
  10. ↑ Філатов: Дніпро готовий інвестувати півмільярда гривень у підготовку міста до „Євробачення – 2017”. unian.ua, 2016-07-15. [dostęp 2016-07-15].
  11. ↑ City of Dnipro has confirmed its proposed venue for the Eurovision Song Contest 2017 – Sports Palace „Meteor”.. facebook.com, 2017-07-13. [dostęp 2016-07-13].
  12. ↑ Anthony Granger: Lviv Bid Proposes Two Alternative Venues. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com. [dostęp 2016-07-09]. (ang.).
  13. ↑ Jamie Halliwell: Lviv and Odessa formally bid to host Eurovision. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-02. [dostęp 2016-07-02].
  14. ↑ Anthony Granger: Kharkiv Fifth City To Formally Bid To Host. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-02. [dostęp 2016-07-02].
  15. ↑ Anthony Granger: Kharkiv Reveals Planned Venue. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-05. [dostęp 2016-07-05].
  16. ↑ Anthony Granger: Kherson Reveals Proposed Logo. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-13. [dostęp 2017-07-13].
  17. ↑ Филатов: Днепр готов инвестировать полмиллиарда гривен в подготовку города к "Евровидению – 2017" [online], www.unian.net [dostęp 2021-07-26] (ros.).
  18. ↑ Евровидение-2017 : кто чем брать будет? [online], kp.ua [dostęp 2021-07-26] (ros.).
  19. ↑ Eurovision 2017: International Exhibition Center Kyiv's Preferred Venue [online], Eurovoix, 24 sierpnia 2016 [dostęp 2021-07-26] (ang.).
  20. ↑ ESC'17: Odessa Proposes Chornomorets Stadium As Venue [online], Eurovoix, 14 lipca 2016 [dostęp 2021-07-26] (ang.).
  21. ↑ ESC'17: Kharkiv Reveals Planned Venue [online], Eurovoix, 5 lipca 2016 [dostęp 2021-07-26] (ang.).
  22. ↑ Засідання Оргкомітету з підготовки та проведення в Україні Євробачення-2017. [dostęp 2021-07-26].
  23. ↑ Для Євробачення у Садового пропонують «Арену Львів» і … недобудований стадіон до Євробаскету [online], portal.lviv.ua [dostęp 2021-07-26] (ukr.).
  24. ↑ Anthony Granger: ESC’17: Ukraine Has No Venue Suitable For Eurovision. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-06-30. [dostęp 2016-06-30].
  25. ↑ The NPBC: Ukraine: Host City Debate 2017. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-21. [dostęp 2016-07-21]. (ang.).
  26. ↑ The NPBC: Only Three Remain: The Host City of Eurovision 2017. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-22. [dostęp 2016-07-22]. (ang.).
  27. ↑ Eurovision ’17: Host City to be announce on 27 July!. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-26. [dostęp 2016-07-26]. (ang.).
  28. ↑ Daz Frazer: Eurovision ’17: Host City to be announce on 1st of August!. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-26. [dostęp 2016-07-26]. (ang.).
  29. ↑ Hana Leakey: Ukraine: Host City Debate Continues. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-27. [dostęp 2016-07-27]. (ang.).
  30. ↑ Anthony Granger: ESC’17: Host City Decision By August 24. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-08-09. [dostęp 2016-08-09]. (ang.).
  31. ↑ Anthony Granger: ESC’17: Host City Announcement Today at 14:00 CET. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-08-25. [dostęp 2016-08-25]. (ang.).
  32. ↑ Anthony Granger: ESC’17: Host City Announcement Has Been Cancelled. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-08-25. [dostęp 2016-08-25]. (ang.).
  33. ↑ Charlotte Jensen: 2017 Eurovision host city announcement delayed. [w:] Euro Visionary [on-line]. eurovisionary.com, 2016-08-25. [dostęp 2016-08-25]. (ang.).
  34. ↑ Eurovision Song Contest 2017 Kyiv – Various Artists.
  35. ↑ Official Eurovision Song Contest DVD 2017. shop.eurovision.tv. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-20)]..
  36. ↑ Michał Sadowski: Kto może poprowadzić Eurowizję w Kijowie?. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2017-01-26. [dostęp 2017-01-30].
  37. ↑ Paul Jordan: Let’s hear it for the boys! Meet the hosts of Eurovision 2017. eurovision.tv, 2017-02-27. [dostęp 2017-02-27]. (ang.).
  38. ↑ Обрано команду ведучих Євробачення-2017. 1tv.com.ua, 2017-02-27. [dostęp 2017-02-27]. (ukr.).
  39. ↑ a b c Maciej Błażewicz: Podział półfinałów Eurowizji 2017 już 31 stycznia. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2017-01-25. [dostęp 2017-01-30].
  40. ↑ Sergiusz Królak: Eurowizja 2017 - półfinały. Kiedy wystąpi Polska?. [w:] Plejada.pl [on-line]. plejada.pl, 2017-01-31. [dostęp 2017-01-31].
  41. ↑ Jakub Kasprzyk: Losowanie półfinałów. Znamy podział!. eurowizja.org, 2017-01-31. [dostęp 2017-05-04].
  42. ↑ Paul Jordan: Ukraine is ready to Celebrate Diversity in 2017. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2017-01-30. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  43. ↑ Eyes on Kyiv as official Host City Insignia Exchange takes place. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2017-01-31. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  44. ↑ The artists of Eurovision 2017: Hovig – “Gravity” (Cyprus).
  45. ↑ Kiev live: Hovig zorgt voor drie minuten entertainment.
  46. ↑ Cyprus: Hovig battles gravity during black and white stage show.
  47. ↑ Fotis Konstantopoulos: Germany 2017: let the scandal break; plagiarism accusation for Levina’s song. oikotimes.com, 2017-02-10. [dostęp 2017-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-02)]. (ang.).
  48. ↑ Seems like the producers of the german song.... facebook.com, 2017-03-01. [dostęp 2017-03-02]. (ang.).
  49. ↑ Belgium 2017: serious problem for Blanche after plagiarism accusations. oikotimes.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-11)]..
  50. ↑ Paul Jordan: Could Sergey Lazarev make a return to Eurovision?. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2016-07-15. [dostęp 2016-07-15]. (ang.).
  51. ↑ Sergiusz Królak: Eurowizja 2017: w Kijowie wystąpi niepełnosprawna artystka z Rosji. Będzie skandal?. [w:] Plejada.pl [on-line]. plejada.pl, 2017-03-13. [dostęp 2017-03-14].
  52. ↑ Reprezentantka Rosji nie wystąpi na Eurowizji. Ma zakaz wjazdu na Ukrainę. polsatnews.pl, 2017-03-22. [dostęp 2017-03-22].
  53. ↑ David Filipov: Ukraine may arrest Russia’s wheelchair-confined Eurovision singer Yulia Samoylova. [w:] The Sydney Morning Herald [on-line]. smh.com.au, 2017-03-15. [dostęp 2017-03-15]. (ang.).
  54. ↑ Sergiusz Królak: Eurowizja 2017: reprezentantka Rosji wyrzucona z konkursu. Szykuje się skandal?. [w:] Plejada.pl [on-line]. plejada.pl, 2017-03-23. [dostęp 2017-03-23].
  55. ↑ EBU: „Russia no longer able to take part in Eurovision 2017”.
  56. ↑ Portugal: EBU Ban Salvador Sobral From Wearing „S.O.S Refugees” Jumper. eurovoix.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-02)]..
  57. ↑ Sergiusz Królak: Eurowizja 2017: fan pokazał pośladki podczas koncertu Jamali. plejada.pl. [dostęp 2017-05-19].
  58. ↑ From a press conference in Kiev...
  59. ↑ INTERVIU Ilinca şi Alex, reprezentanţii României la Eurovision 2017, poveşti din culise: Portughezul a avut de câştigat şi pentru că a jucat un teatru ieftin.
  60. ↑ Eurowizja 2017: Salvador Sobral skrytykowany przez uczestników. Będzie afera?
  61. ↑ Paul Jordan: 43 countries to participate in Eurovision 2017. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2016-10-31. [dostęp 2016-10-31]. (ang.).
  62. ↑ Sergiusz Królak: 43 kraje wystąpią na Eurowizji 2017. Kto powraca, a kto rezygnuje?. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2016-10-31. [dostęp 2016-10-31].
  63. ↑ a b c Paul Jordan, Victor M. Escudero: Omar Naber on his way to Kyiv again!. eurovision.tv, 2017-02-24. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).
  64. ↑ a b c Slovenijo bo na Evroviziji (spet) zastopal Omar Naber!. rtvslo.si, 2017-02-24. [dostęp 2017-02-24]. (słoweń.).
  65. ↑ Jakub Kasprzyk: Szok! Valentina Monetta wraca na Eurowizję!. eurowizja.org, 2017-03-12. [dostęp 2017-03-15].
  66. ↑ Tim Jonze: Eurovision 2009: Georgia pulls out of contest over 'Putin song'. [w:] Guardian [on-line]. guardian.co.uk, 2009-03-11. [dostęp 2017-03-15]. (ang.).
  67. ↑ Sarah Marcus: Georgia pulls out of Eurovision after controversial song is banned. [w:] The Telegraph [on-line]. telegraph.co.uk, 2009-03-11. [dostęp 2017-03-15]. (ang.).
  68. ↑ Georgia’s disco Putin put-down kicked out of Eurovision. [w:] CBC [on-line]. cbc.ca, 2009-03-10. [dostęp 2017-03-15]. (ang.).
  69. ↑ a b Michalis Vranis: The Netherlands: O’G3NE will fly to Kyiv. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2016-10-29. [dostęp 2016-10-29]. (ang.).
  70. ↑ a b Sergiusz Królak: Azerbejdżan ma reprezentantkę. Kim jest Diana „Dihaj” Hacıyeva?. eurowizja.org, 2016-12-05. [dostęp 2016-12-05].
  71. ↑ Imri Ziv – Bio. [w:] ESCKAZ [on-line]. esckaz.com, 2017-02-14. [dostęp 2017-03-15]. (ang.).
  72. ↑ Serbia – 2011.
  73. ↑ a b Sergiusz Królak: Eurowizja 2017: wiemy, z jakim numerem wystąpi Kasia Moś. Kolejność startowa półfinałów. [w:] Plejada.pl [on-line]. plejada.pl, 2017-03-31. [dostęp 2017-03-31].
  74. ↑ Anthony Granger: Sweden: Eurovision 2017 Participation Confirmed. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-05-07. [dostęp 2016-05-07]. (ang.).
  75. ↑ a b Emma Petersson: Robin Bengtsson med „I Can’t Go On” är vinnaren av Melodifestivalen 2017. svt.se, 2017-03-11. [dostęp 2017-03-11]. (szw.).
  76. ↑ a b Victor M. Escudero: Sweden: Robin Bengtsson wins Melodifestivalen!. eurovision.tv, 2017-03-11. [dostęp 2017-03-11]. (ang.).
  77. ↑ Anthony Granger: Georgia: Eurovision 2017 Participation Confirmed. [w:] Euro Voix [on-line]. euroviox.com, 2016-10-03. [dostęp 2016-10-03]. (ang.).
  78. ↑ a b Paul Jordan: Tako Gachechiladze will Keep The Faith for Georgia in 2017. eurovision.tv, 2017-01-20. [dostęp 2017-01-20]. (ang.).
  79. ↑ a b თაკო გაჩეჩილაძე საქართველოს 2017 წლის ევროვიზიის სიმღერის კონკურსზე წარადგენს. 1tv.ge, 2017-01-20. [dostęp 2017-01-20]. (gruz.).
  80. ↑ 43 countries to participate in Eurovision 2017 [online], eurovision.tv [dostęp 2016-10-31] (ang.).
  81. ↑ a b SBS Guide: Isaiah Firebrace will represent Australia at the 2017 Eurovision Song Contest. sbs.com.au, 2017-03-07. [dostęp 2017-03-07]. (ang.).
  82. ↑ Anthony Granger: Albania: Confirms Eurovision 2017 Participation. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-09-21. [dostęp 2016-09-21]. (ang.).
  83. ↑ Mbyllet me sukses edicioni i 55-të i Festivalit të Këngës në RTSH. rtsh.al, 2016-12-24. [dostęp 2016-12-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-29)]. (alb.).
  84. ↑ Victor M. Escudero: Albania: Lindita wins Festivali i Këngës!. eurovision.tv, 2016-12-24. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  85. ↑ Albania: Lindita to reveal “World” on March 12. eurovoix.com, 2017-03-09. [dostęp 2017-03-09]. (ang.).
  86. ↑ Sanjay (Sergio) Jiandani: Belgium: RTBF confirms participation in Eurovision 2017. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2016-09-23. [dostęp 2016-09-23]. (ang.).
  87. ↑ Ellie Delvaux, révélée par The Voice, représentera la Belgique à l’Eurovision. lesoir.be, 2016-11-22. [dostęp 2016-11-22]. (fr.).
  88. ↑ Eurovision: la RTBF envoie Blanche pour représenter la Belgique à Kiev en mai 2017. rtbf.be. [dostęp 2016-11-22]. (fr.).
  89. ↑ Anthony Granger: Belgium: Snippet of Blanche’s “City Lights” Appears Online. eurovoix.com, 2017-03-07. [dostęp 2017-03-08]. (ang.).
  90. ↑ Maciej Błażewicz: Czarnogóra nadal zainteresowana Eurowizją. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2016-09-23. [dostęp 2016-09-23].
  91. ↑ Maciej Błażewicz, Komisja RTCG nie chciała wybrać utworu „Space” na Eurowizję | eurowizja.org [online], eurowizja.org [dostęp 2017-02-12].
  92. ↑ a b Slavko Kalezić predstavlja CG na Evroviziji. rtcg.me, 2016-12-29. [dostęp 2016-12-30]. (czarnog.).
  93. ↑ Satu Järveläinen: Ukrainan Jamala voitti Euroviisut 2016 – Suomen seuraavaa viisuedustajaa haetaan jälleen UMK:ssa. [w:] Yle [on-line]. yle.fi, 2016-05-18. [dostęp 2016-05-18]. (fiń.).
  94. ↑ a b Saara Hirvonen: Norma John on Suomen Euroviisuedustaja. yle.fi, 2017-01-28. [dostęp 2017-01-28]. (fiń.).
  95. ↑ a b Victor M. Escudero: Finland: Norma John wins UMK 2017!. 2017-01-28, 2017-01-28. [dostęp 2017-01-28]. (ang.).
  96. ↑ Sanjay (Sergio) Jiandani: Azerbaijan: Ictimai confirms participation in Eurovision 2017. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2016-09-23. [dostęp 2016-09-23]. (ang.).
  97. ↑ Eurovision.tv: Dihaj reveals Azerbaijan’s 'Skeletons'. [w:] eurovision.tv [on-line]. eurovision.tv, 2017-03-11. [dostęp 2017-03-11]. (ang.).
  98. ↑ Diana Hacıyevanın Eurovision klipi təqdim edildi. itv.az, 2017-03-11. [dostęp 2017-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-12)]. (azer.).
  99. ↑ Bernardo Pereira: Portugal: RTP confirms participation for Eurovision 2017. [w:] Wiwi Bloggs [on-line]. wiwibloggs.com, 2016-04-21. [dostęp 2016-05-18]. (ang.).
  100. ↑ a b Salvador Sobral has love enough for Portugal and Europe!. eurovision.tv, 2017-03-05. [dostęp 2017-03-06]. (ang.).
  101. ↑ a b Canção „Amar pelos Dois” de Salvador Sobral vence Festival da Canção. rtp.pt, 2017-03-06. [dostęp 2017-03-06]. (port.).
  102. ↑ Anthony Granger: Greece: Makes Changes For Eurovision 2017. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-06-22. [dostęp 2016-06-22]. (ang.).
  103. ↑ Eurovision Greece: Demy will have 3 songs in NF: videoclips to be filmed in Ukraine. esctoday.com, 2017-01-19. [dostęp 2017-02-12]. (ang.).
  104. ↑ Με το «This is love» η Demy τον Μάιο στην Eurovision. ert.gr, 2017-03-07. [dostęp 2017-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-07)]. (gr.).
  105. ↑ Anthony Granger: Poland: Eurovision 2017 Participation Confirmed. [w:] Euro Voix [on-line]. euroviox.com, 2016-05-23. [dostęp 2016-05-23]. (ang.).
  106. ↑ a b Kasia Moś jedzie na Eurowizję 2017!. eurowizja.tvp.pl, 2017-02-18. [dostęp 2017-02-19].
  107. ↑ a b Kasia Moś flashes her light at Kyiv for Poland. eurovision.tv, 2017-02-18. [dostęp 2017-02-19]. (ang.).
  108. ↑ Anthony Granger: Moldova: NTU Director General Confirms Eurovision 2017 Participation. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-10-25. [dostęp 2016-10-25]. (ang.).
  109. ↑ a b Eurovision 2017: SunStroke Project vor reprezenta Republica Moldova la Kiev. trm.md, 2017-02-25. [dostęp 2017-02-25]. (rum.).
  110. ↑ a b Paul Jordan: Moldova to give Europe SunStroke in May!. eurovision.tv, 2017-02-25. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  111. ↑ Anthony Granger: Iceland: Confirms Eurovision 2017 Participation. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-08-22. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).
  112. ↑ a b Paper verður framlag Íslands í Eurovision. ruv.is, 2017-03-11. [dostęp 2017-03-12]. (isl.).
  113. ↑ a b Svala wins Iceland’s ticket to Kyiv. eurovision.tv, 2017-03-11. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
  114. ↑ Euan Thomson: Czech Republic: 2017 Participation confirmed. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-09-14. [dostęp 2016-09-14]. (ang.).
  115. ↑ Czesi mają reprezentantkę! Zmiany w Mołdawii! Reprezentanci z 2005 zatęsknili za Kijowem? | Dziennik-Eurowizyjny.blog.pl [online] [dostęp 2017-02-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-16].
  116. ↑ Mikhail Vasilyev, Martina Barta to represent Czech Republic at Eurovision 2017 [online], Eurovision 2017 Predictions, Polls, Odds, Rankings | wiwibloggs, 15 lutego 2017 [dostęp 2017-02-15].
  117. ↑ Emily Herbert: Czech Republic: Martina To Perform “My Turn”. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-02-21. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  118. ↑ The NPBC: Cyprus Join the Party. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-08-08. [dostęp 2016-08-08]. (ang.).
  119. ↑ The NPBC: Hovig to represent Cyprus at Eurovision 2017. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-10-21. [dostęp 2016-10-21]. (ang.).
  120. ↑ ''Gravity'' is the title of the Cypriot entry! - ESCBubble, „ESCBubble”, 2 lutego 2017 [dostęp 2017-02-10] (ang.).
  121. ↑ Anthony Granger: Austria: Eurovision 2017 Participation Confirmed. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-01. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
  122. ↑ Paul Jordan: Armenia selects Artsvik for Eurovision after marathon national selection. eurovision.tv, 2016-12-24. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  123. ↑ Armenia: Artsvik to sing “Fly with me” in Kyiv. eurovoix.com, 2017-03-09. [dostęp 2017-03-09]. (ang.).
  124. ↑ Արծվիկը «Եվրատեսիլ-2017»-ին կներկայանա Fly with me երգով. պրեմիերան կկայանա մարտի 18-ին. 1tv.am, 2017-03-09. [dostęp 2017-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-11)]. (orm.).
  125. ↑ Anthony Granger: Slovenia: Eurovision 2017 Participation Confirmed. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-07-13. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).
  126. ↑ Anthony Granger: Latvia: Eurovision 2017 Participation Confirmed. [w:] Euro Voix [on-line]. euroviox.com, 2016-05-26. [dostęp 2016-05-26]. (ang.).
  127. ↑ a b Paul Jordan: It’s a walk in the (Triana) Park for Latvia in 2017!. eurovision.tv, 2017-02-26. [dostęp 2017-02-26]. (ang.).
  128. ↑ a b Latviju Eirovīzijā Kijevā pārstāvēs «Triana Park». lsm.lv, 2017-02-26. [dostęp 2017-02-26]. (łot.).
  129. ↑ Eurovision Song Contest 2017 First Semi-Final Scoreboard. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2017-05-14. [dostęp 2016-05-14]. (ang.).
  130. ↑ Jamie Halliwell: Serbia: Confirmation of their Eurovision 2017 participation. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-10-05. [dostęp 2016-10-05]. (ang.).
  131. ↑ Tijana Bogićević to sing for Serbia. eurovision.tv, 2017-02-27. [dostęp 2017-02-27]. (ang.).
  132. ↑ Tijana Bogićević predstavlja Srbiju na Evrosongu. rts.rs, 2017-02-27. [dostęp 2017-02-27]. (serb.).
  133. ↑ Jessica Weaver: Serbia: In Too Deep for Tijana Bogićević!. esctoday.com, 2017-03-06. [dostęp 2017-03-06]. (ang.).
  134. ↑ Anthony Granger: Austria: Eurovision 2017 Participation Confirmed. [w:] Euro Voix [on-line]. eurovoix.com, 2016-05-28. [dostęp 2016-05-28]. (ang.).
  135. ↑ It’s Nathan Trent for Austria in Kyiv!. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2016-12-19. [dostęp 2016-12-19]. (ang.).
  136. ↑ Marko Schreuder: Song-Contest-Rettungsversuch in Kiew. derstandard.at, 2017-02-24. [dostęp 2017-02-26]. (niem.).
  137. ↑ Anthony Granger: Macedonia: Confirms Participation in Eurovision 2017. [w:] Euro Voix [on-line]. euroviox.com, 2016-09-19. [dostęp 2016-09-19]. (ang.).
  138. ↑ Јана Бурческа ќе ја претставува Македонија на Изборот за песна на Евровизија- Киев 2017. mrt.com.mk, 2016-11-21. [dostęp 2016-11-21]. (