Komisariat Straży Granicznej „Chojnice”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Komisariat Straży Granicznej „Chojnice” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[1]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[2]. Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Chojnice” do Inspektoratu Granicznego nr 7 „Chojnice” i określił jego strukturę organizacyjną[3]. Rozkazem nr 4 z 27 maja 1929 roku w sprawie etatu budżetowego Straży Granicznej komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zmienił nazwę placówki „Heinrischdorf” na „Charzykowo” i placówki „Stenderów” na „Władysławek”[4]. Rozkazem nr 12 z 10 stycznia 1930 roku w sprawie reorganizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił nową organizację komisariatu[5]. Rozkazem nr 3/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk Emila Czaplińskiego z 5 sierpnia 1931 roku zniesiono placówkę II linii Ogorzeliny z komisariatu Kamień, a w miejsce jej utworzono posterunek SG podlegający placówce II linii „Chojnice”[6]. Rozkazem nr 1 z 31 marca 1937 roku w sprawach [...] likwidacji i tworzenia placówek, dowódca Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zniósł placówkę I linii „Władysławek” i „Szenfeld”, a utworzył placówkę „Chojnice”[7]. Rozkazem nr 12 z 14 lipca 1939 roku w sprawie reorganizacji placówek II linii i posterunków wywiadowczych oraz obsady personalnej, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma zniósł posterunek SG „Czersk”[8].
We wrześniu 1939 pluton wzmocnienia Komisariatu wszedł w podporzadkowanie dowódcy Zgrupowania „Chojnice” płk. dypl. Tadeusza Majewskiego (dowódca Pomorskiej Brygady Kawalerii) i walczył na przedpolu jego ugrupowania obronnego w bitwie o Pomorze[9].
Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]
Kierownik Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej mjr Józef Zończyk w rozkazie organizacyjnym nr 2 z 8 czerwca 1928 roku udokładnił linie rozgraniczenia komisariatu. Granica północna: kamień graniczny nr D 047; granica południowa: kamień graniczny nr D 143[10].
- Sąsiednie komisariaty
- komisariat Straży Granicznej „Zielona Chocina” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Kamień Pomorski” − 1928
Funkcjonariusze komisariatu[edytuj | edytuj kod]
| Kierownicy/komendanci komisariatu | ||
|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby |
| komisarz | Czesław Jarecki | 8 V 1938[11] - |
| Zastępcy komendanta komisariatu | ||
| starszy strażnik | Franciszek Gorczyca | 1 V 1939[12] – |
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Organizacja komisariatu w kwietniu 1928[3]:
- komenda − Chojnice
- placówka Straży Granicznej I linii „Heinrichsdorf”
- placówka Straży Granicznej I linii „Stenderów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Szenfeld”
- placówka Straży Granicznej I linii „Moszczenica”
- placówka Straży Granicznej II linii „Chojnice”
Organizacja komisariatu w styczniu 1930[5]:
- komenda − Chojnice
- placówka Straży Granicznej I linii „Charzykowo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Władysławek”
- placówka Straży Granicznej I linii „Nieżychowice”
- placówka Straży Granicznej I linii „Moszczenica”
- placówka Straży Granicznej II linii „Chojnice”
Organizacja komisariatu w 1933
- placówka Straży Granicznej I linii Charzykowo
- placówka Straży Granicznej I linii Władysławek
- placówka Straży Granicznej I linii Szenfeld
- placówka Straży Granicznej II linii Chojnice
Organizacja komisariatu w 1936
- placówka Straży Granicznej I linii Charzykowo
- placówka Straży Granicznej I linii Władysławek
- placówka Straży Granicznej I linii Szenfeld
- placówka Straży Granicznej I linii Moszczenica
- placówka Straży Granicznej II linii Chojnice
- posterunek SG Czersk
Organizacja komisariatu w 1937
- placówka Straży Granicznej I linii Charzykowo
- placówka Straży Granicznej I linii Władysławek
- placówka Straży Granicznej I linii Szenfeld
- placówka Straży Granicznej I linii Moszczenica
- placówka Straży Granicznej II linii Chojnice
- posterunek SG Czersk
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 20.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 46.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 75.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 116.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 173.
- ↑ Ciechanowski 1982 ↓, s. 66.
- ↑ Kopie rozkazów PIOSG ↓, s. 45.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/34.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 27/39.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Konrad Ciechanowski: Armia „Pomorze” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06793-7.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Rozkazy, materiały dotyczące dyslokacji, organizacji służby, wywiadu wojskowego i przeciwprzemytniczego, budżetu PIOSG → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.