Kolonowskie

Kolonowskie
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Kościół pw. Niepokalanego Serca Maryi
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	strzelecki
Gmina	Kolonowskie
Prawa miejskie	1973
Burmistrz	Norbert Koston
Powierzchnia	55,84 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 3343; 60,0 os./km²
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	47-110
Tablice rejestracyjne	OST
	Położenie na mapie gminy Kolonowskie Kolonowskie
	Położenie na mapie Polski Kolonowskie
	Położenie na mapie województwa opolskiego Kolonowskie
	Położenie na mapie powiatu strzeleckiego Kolonowskie
	50°39′11″N 18°23′20″E/50,653056 18,388889
TERC (TERYT)	1611034
SIMC	0965631
	Urząd miejskiul. Księdza Czerwionki 39; 47-110 Kolonowskie
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa
	BIP

Kolonowskie (dodatkowa nazwa w j. niem. Colonnowska, w latach 1936–1945 Grafenweiler^[2], śl. Kolōnowska) – miasto na Górnym Śląsku, w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, położone nad Małą Panwią, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kolonowskie. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do dawnego woj. opolskiego.

Według danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 3382 mieszkańców^[3].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Kolonowskie leży na Nizinie Śląskiej, blisko granicy z Wyżyną Śląską. Przez Kolonowskie przebiega droga wojewódzka nr 463 oraz linia kolejowa nr 144 Opole – Tarnowskie Góry, na której funkcjonuje przystanek Kolonowskie.

Przez miejscowość przepływa rzeka Mała Panew oraz jej dopływ Bziniczka uchodząca do Małej Panwi w Kolonowskiem.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

W okresie hitlerowskiego reżimu w latach 1936–1945, miejscowość nosiła nazwę Grafenweiler^[4].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Na terenie Kolonowskiego działają m.in.: ośrodek zdrowia, placówki handlowe i zakłady rzemieślnicze, biblioteka publiczna, przedszkole, szkoła podstawowa i gimnazjum, Miejsko-Gminne Centrum Kulturalno-Sportowe wraz z boiskiem, kręgielnia, klub piłkarski KS Unia Kolonowskie, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, koło Mniejszości Niemieckiej, orkiestra dęta, koło Polskiego Związku Wędkarskiego, koła łowieckie „Leśnik” i „Daniel”, oddział Polskiego Związku Hodowców Gołębi Pocztowych, Rodzina Kolpinga, Caritas parafialny i koło przyjaciół Hochdahl–Cergy–Kolonowskie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W roku 1780 właściciel ziem hrabia Filip Colonna zlecił wybudowanie huty wraz z wielkim piecem nad rzeką Brzinitzka (Bziniczka), będącej prawym dopływem rzeki Malapane (Mała Panew). Datę tę uważa się za początek istnienia Kolonowskiego^[5]. Powstała osada była jedną z wielu wzdłuż biegu Małej Panwi. Innymi założonymi przez Colonnę były m.in. Haraszowskie, Spórok, Fosowskie i Świerkle^[6].

Wokół huty powstała mała osada robotnicza, która w roku 1797 przyjęła nazwę Colonnowska, od nazwiska swojego założyciela. Wybudowany kanał hutniczy łączył huty w Zawadzki (Zawadzkie), Colonnowska (Kolonowskie) i Vossowska (Fosowskie). Rzeka służyła natomiast do transportu towarów do Deschowitz (Zdzieszowice), gdzie przeładowywano towar i transportowano dalej Odrą. W roku 1805 powstał drugi wielki piec. W 1854 roku otwarto linię kolejową z Opola do Tarnowskich Gór^[7]. Po śmierci hrabiego majątek po nim odziedziczył Andreas Maria Graf von Renard, który przyczynił się do dalszej rozbudowy zakładów. Mimo wielkich starań zakłady w Colonnowska coraz bardziej traciły na znaczeniu. W 1921 roku zamknięto hutę, a w 1926 odlewnię^[7]. Budynki huty wyburzono, pozostał jedynie budynek dawnego jej biura, istniejący do dziś^[8].

W 1880 roku ruszyła nasycalnia drewna, obecnie: Kopgard Sp. z o.o. W 1907 roku, nowy właściciel ziemski, książę Christian Ernst zu Stolberg-Wernigerode wydał zlecenie na budowę fabryki kartonów (Kartonagenfabrik), istniejącej do dzisiaj pod nazwą Packprofil Sp. z o.o. J.V. Produkcja ruszyła w 1908 roku^[9].

W 1933 roku została wybudowana kaplica i Kolonowskie odłączyło się od parafii Staniszcze Wielkie. W 1942 roku Kolonowskie stało się samodzielną parafią, a kościół pod wezwaniem Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny został wybudowany po wojnie i konsekrowany w roku 1954^[10].

W 1973 roku Kolonowskie otrzymało prawa miejskie. W granice miasta włączono wówczas osiedla Haraszowskie, Bendawice i Fosowskie^[7].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Piramida wieku mieszkańców Kolonowskiego w 2014 roku^[1].

Zabytki i muzeum[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[11]:

dom – biura huty, ul. Leśna 8, drewniany, z k. XVIII w.

W budynku tym znajduje się Izba Regionalna Historii Lokalnej w Kolonowskiem.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Gmina Kolonowskie

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Vossowska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 9 .
Brzynicka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 429 .

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Kolonowskie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2008 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.).
↑ Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-14] (niem.).
↑ Kolonowskie – Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie [online], kolonowskie.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).
↑ Historia – Powiat Strzelecki [online], powiatstrzelecki.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).
↑ ^a ^b ^c Program opieki nad zabytkami gminy Kolonowskie na lata 2011–2014 [online], s. 25 .
↑ Józef TomaszJ.T. Juros Józef TomaszJ.T., Historia, zabytki i ślady hutnictwa w dolinie Małej Panwi, s. 59 .
↑ SuperS. User SuperS., Historia [online], packprofil.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).
↑ MarcinM. Rozik MarcinM., Parafia Kolonowskie [online], www.parafia-kolonowskie.pl [dostęp 2018-05-28] .
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 115. [dostęp 2013-01-12].

[populacja2016-1] Kolonowskie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[MP-2] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[pl-gus5-3] Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2008 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.).

[4] Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-14] (niem.).

[5] Kolonowskie – Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie [online], kolonowskie.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).

[6] Historia – Powiat Strzelecki [online], powiatstrzelecki.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).

[program-opieki-7] Program opieki nad zabytkami gminy Kolonowskie na lata 2011–2014 [online], s. 25 .

[8] Józef TomaszJ.T. Juros Józef TomaszJ.T., Historia, zabytki i ślady hutnictwa w dolinie Małej Panwi, s. 59 .

[9] SuperS. User SuperS., Historia [online], packprofil.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).

[10] MarcinM. Rozik MarcinM., Parafia Kolonowskie [online], www.parafia-kolonowskie.pl [dostęp 2018-05-28] .

[11] Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 115. [dostęp 2013-01-12].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Miasto	Kolonowskie
Wsie	Spórok Staniszcze Małe Staniszcze Wielkie
Osady	Granica Magda
Części miasta	Będowskie Brzyniczka Fosowskie Haraszowskie
Integralne części wsi	Baniak (SIMC 0496691) Baniak (SIMC 0496700) Jaźwina Kowalowskie

Miasta	Kolonowskie Leśnica Strzelce Opolskie Ujazd Zawadzkie
Gminy miejsko-wiejskie	Kolonowskie Leśnica Strzelce Opolskie Ujazd Zawadzkie
Gminy wiejskie	Izbicko Jemielnica

Przynależność wojewódzka	woj. śląskie (1945–1950) woj. opolskie (1950–1975)
Miasta (1945–1975)	Kolonowskie (od 1973) Leśnica Strzelce Opolskie (Strzelce) Ujazd Zawadzkie (od 1962)
Osiedla (1954–1972)	Kolonowskie (1956–1972) Otmęt (1954–1955 →) Zawadzkie (1954–1962)
Gminy wiejskie (1945–1954 i 1973–1975)	Błotnica Strzelecka (Błotnica) (do 1954) Gogolin I (do 1954) Gogolin II (do 1954) Góra Św. Anny (do 1954) Izbicko Jemielnica (Imielnica) Kielcza (do 1954) Kolonowskie (od 1950) Leśnica (od 1973) Otmęt (Odmęt) (do 1954) Rozmierka Staniszcze Wielkie (do 1950) Strzelce Opolskie (od 1973) Szymiszów (do 1954) Ujazd (od 1973) Zawadzkie (do 1954) Zawadzkie (od 1973) Zdzieszowice (do 1954) Zimna Wódka (do 1954)
Gromady (1954–1972)	Błotnica Strzelecka (1954–1972) Dziewkowice (1954–1961) Gogolin (1954–1955 →) Góra św. Anny (1954–1972) Izbicko (1954–1972) Jasiona (1954–1955 →) Jemielnica (1954–1972) Kadłub (1954–1972) Kalinów (1954–1959) Kamień Śląski (1954–1955 →) Kielcza (1954–1968) Kolonowskie (1954–1955) Krępna (1954–1955 →) Krośnica (1954–1959) Krupski Młyn (1954–1955 (→)) Ligota Dolna (1954–1959) Malnie (1954–1955 →) Niwki (1959–1972) Otmęt (1954) Pietrówka (1954–1968) Rozmierz (1954–1972) Rożniątów (1954–1959) Sieroniowice (1954–1959) Staniszcze Małe (1957–6?) Staniszcze Wielkie (1954–1957) Staniszcze Wielkie (196?–1972) Strzelce Opolskie (1961–1972) Szymiszów (1959–1961) Zalesie Śląskie (1954–1972) Zawadzkie (1954) Zawadzkie (1969–1972) Zdzieszowice (1954–1955 (→)) Zimna Wódka (1954–1972) Żędowice (1954–1968)

Miasta na prawach powiatu	Opole
Miasta powiatowe	Brzeg Głubczyce Kędzierzyn-Koźle Kluczbork Krapkowice Namysłów Nysa Olesno Prudnik Strzelce Opolskie
Miasta gminne	Baborów Biała Byczyna Dobrodzień Głogówek Głuchołazy Gogolin Gorzów Śląski Grodków Kietrz Kolonowskie Korfantów Leśnica Lewin Brzeski Niemodlin Otmuchów Ozimek Paczków Praszka Prószków Strzeleczki Tułowice Ujazd Wołczyn Zawadzkie Zdzieszowice