Kodeks 0184
 Tekst koptyjski (Mk 15,29-31.33-34) | |
| Data powstania | VI wiek |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Numer | 0184 |
| Zawartość | |
| Język | |
| Rozmiary | 29 × 23 cm |
| Typ tekstu | |
| Kategoria | II |
| Miejsce przechowywania | |
Kodeks 0184 (Gregory-Aland no. 0184) – bilingwiczny grecko-koptyjski kodeks uncjalny Nowego Testamentu na pergaminie, paleograficznie datowany na VI wiek. Język grecki był drugim językiem skryby, zarówno kształt liter, jak i błędy gramatyczne w tekście greckim wskazują na wpływy języka koptyjskiego. Do naszych czasów zachował się fragment jednej karty kodeksu, przechowywany jest w Wiedniu. Fragment jest cytowany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Tekst fragmentu był dwukrotnie wydawany.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Do dnia dzisiejszego zachował się fragment jednej karty kodeksu, z tekstem Ewangelii Marka 15,36-37.40-41 (tekst grecki) i 15,29-31.33-34 (tekst koptyjski). Rekonstrukcja oryginalnej karty kodeksu wykazała, że miała ona rozmiar 29 na 23 cm[1][2]. Fragment zachował się w słabej kondycji, z licznymi uszkodzeniami. Pergamin ma barwę brunatną, atrament jest ciemny, litery są grube[3].
Tekst pisany jest dwiema kolumnami na stronę, w 23 linijkach w kolumnie (według rekonstrukcji)[1][2], w jednej linijce mieściło się 10-11 liter[4]. Jedna strona karty pisana jest po grecku, druga po koptyjsku[1][2]. Występują szerokie marginesy, lewy i prawy margines mają około 3 cm szerokości, przerwa między kolumnami wynosi 2 cm. Kształt greckich liter przypomina uncjałę stosowaną w bilingwicznych grecko-koptyjskich rękopisach i jest charakterystyczna dla środowiska aleksandryjskiego. Podstawa niektórych liter, alfa oraz mi, przylega do dolnej linii; litery epsilon, kappa, chi oraz ypsilon mają zamaszyste kreski. Litera phi jest nadzwyczaj wielka[3]. Język grecki był drugim językiem dla skryby[5].
Tekst stosuje znaki interpunkcyjne według systemu kolometrycznego, dierezę, we fragmencie brak przykładów zastosowania ioty adscriptum. Nomina sacra (imiona święte) pisane są skrótami, fragment zawiera dwa: ΙΣ dla Ιησους (Jezus) oraz ΜΗΡ dla μητηρ (matka)[4].
Tekst[edytuj | edytuj kod]
Tekst fragmentu reprezentuje aleksandryjską tradycję tekstualną. Kurt Aland zaklasyfikował go do kategorii II. Tekst zawiera wiele opuszczeń nie potwierdzonych przez inne rękopisy[1].
Warianty tekstualne (z lewej strony klamry tekst NA27, z prawej strony – tekst 0184):
- Mk 15,40a – Μαρια η Μαγδαληνη ] Μαρια Μαγδαληνη (Maria Magdalena)[5]
- Mk 15,40b – Μαρια η Ιακοβου ] Μαρια η του Ιακοβου/Μαρια η Ιακοβου (Maria Jakubowa)[5]
Pierwszy z wariantów nie został odnotowany w NA27, jako mało istotny[5][6], uwzględniony został natomiast drugi[6]. Pominięcie rodzajnika η – w pierwszym wariancie – zdradza wpływy gramatyki koptyjskiej u skryby, który sporządzał bilingwiczny rękopis i dla którego język koptyjski był pierwszym językiem[5]. Drugi wariant Karl Wessely w Mk 15,40b odczytał jako Μαρια η του Ιακοβου (tak ma kodeks Alexandrinus oraz rękopisy tradycji bizantyjskiej), natomiast Aland[6] oraz Porter odczytali wariant Μαρια η Ιακοβου zgodnie z rękopisami: Sinaiticus, Vaticanus, Ephraemi, Cyprius, Petropolitanus Purpureus, Washingtonianus, Sangallensis i minuskułem 892[5][6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kurt Aland oraz Joseph van Haelst datowali rękopis na VI wiek[3]. INTF datuje rękopis na VI wiek[2]. Jednak Stanley i Wendy Porterowie argumentują, że VI wiek może być jednak zbyt wczesną datą, ponieważ kopista miał tendencję do dekorowania liter, a to jest maniera późniejszej epoki[3]. Kodeks powstał prawdopodobnie w Egipcie. Nieznane jest miejsce, w którym znaleziona została karta rękopisu[3].
Facsimile fragmentu opublikował Karl Wessely w 1914 i ponownie Stanley oraz Wenley Porterowie w 2008 roku (wraz z transkrypcją). Porterowie poprawili błędy transkrypcyjne popełnione przez Wessely'ego[4]. Na listę rękopisów Nowego Testamentu wciągnął go Ernst von Dobschütz w 1924 roku, oznaczając go przy pomocy siglum 0184[7][8]. Fragment jest cytowany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu (UBS4, NA27, NA28) i zaliczony został do rękopisów cytowanych w pierwszej kolejności[9][10].
Rękopis jest przechowywany w Austriackiej Bibliotece Narodowej (Pap. K. 8662) w Wiedniu[1][2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Aland i Aland 1989 ↓, s. 132.
- ↑ a b c d e INTF ↓.
- ↑ a b c d e Porter i Porter 2008 ↓, s. 115.
- ↑ a b c Porter i Porter 2008 ↓, s. 116.
- ↑ a b c d e f Porter i Porter 2008 ↓, s. 117.
- ↑ a b c d NA27 ↓, s. 145.
- ↑ Kurzgefasste 1963 ↓, s. 9.
- ↑ Aland i Aland 1989 ↓, s. 84.
- ↑ NA27 2006 ↓, s. 58*.
- ↑ NA28 2012 ↓, s. 62*.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Eberhard Nestle, Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C. M. Martini, B. M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2006. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
- Eberhard Nestle, Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 28 revisa. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2012. ISBN 978-3-438-05140-0. [NA28]
- Kurt Aland, Barbara Aland: Der Text des Neues Testaments: Einfürung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1989. ISBN 3-438-06011-6. (niem.).
- K. Aland: Kurzgefasste Liste der griechieschen Handschriften des Neuen Testaments. Berlin: Walter de Gruyter, 1963, s. 9. (niem.).
- New Testament Greek Papyri and Parchments. ed. Stanley E. Porter & Wendy J. Porter. Berlin – New York: Walter de Gruyter, 2008, s. 115–117, seria: Mitteilungen aus der Papyrussammlung der Österreichischen Nationalbiobliothek. ISBN 978-3-11-020308-0. (ang.).
- Walter Till. Papyrussammlung der Nationalbibliothek in Wien: Katalog der koptischen Bibelstucke. Der Pergamente. „ZNW”. 39, s. 1-57, 1940. ISSN 1613-009X. (niem.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- INTF: Kodeks 0184 (GA). [w:] Liste Handschriften [on-line]. Münster Institute. [dostęp 2013-04-24].