Klaus Kinski

Klaus Kinski

Klaus Kinski w Cannes (1988)
Imię i nazwisko	Nikolaus Karl Günther Nakszyński
Data i miejsce urodzenia	18 października 1926 Zoppot (obecnie Sopot)
Data i miejsce śmierci	23 listopada 1991 Lagunitas-Forest Knolls. Kalifornia
Zawód	aktor, reżyser, scenarzysta, pisarz
Współmałżonek	Gislinde Kühbeck (1952–1955; rozwód; 1 dziecko) Brigitte Ruth Tocki (1960–1971; rozwód; 1 dziecko) Minhoi Geneviève Loanic (1971–1979; rozwód; 1 dziecko) Debora Caprioglio (1987–1989; rozwód)
Lata aktywności	1948–1989
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Klaus Kinski, właściwie Nikolaus Karl Günther Nakszyński^[1][2][3][4] (ur. 18 października 1926^[5][6] w Sopocie^[7], zm. 23 listopada 1991 w Lagunitas-Forest Knolls w Kalifornii) – niemiecki aktor, reżyser, scenarzysta i pisarz^[8]. Ojciec Poli, Nastassji i Nikolaia – przyrodniego rodzeństwa aktorów. Uchodzi za jedną z najbardziej barwnych i kontrowersyjnych postaci europejskiego kina drugiej połowy XX wieku. Przez długie lata współpracował z niemieckim reżyserem Wernerem Herzogiem, który w 1999 roku nakręcił film poświęcony ich burzliwej znajomości: Mein liebster Feind – Klaus Kinski (Mój ukochany wróg).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Sopocie, znajdującym się wówczas w granicach Wolnego Miasta Gdańsk. Jego ojciec Bruno Nakszyński, aptekarz, był polskiego pochodzenia^[9][10]. Jego matka Susanne (z domu Lutze)^[11], była pielęgniarką i córką miejscowego pastora. Klaus wychowywał się ze starszym rodzeństwem: siostrą Inge oraz braćmi: Arnem i Hansem-Joachimem. W okresie wielkiego kryzysu, w 1931 roku, kiedy miał pięć lat jego rodzina przeniosła się do Berlina, osiedliła się w mieszkaniu w Wartburgstraße 3 w dzielnicy Schöneberg i otrzymała obywatelstwo niemieckie.

Kinski pozostał bez ojca od najmłodszych lat, ponieważ Bruno postanowił opuścić rodzinę, by realizować swoje marzenia jako niespełniony śpiewak operowy^[12]. W 1936 Klaus ukończył Prinz-Heinrich-Gymnasium w Schönebergu. Jego młodość była naznaczona II wojną światową. W 1943 roku, mając 17 lat został wcielony do Luftwaffe, gdzie służył jako spadochroniarz. Dostał się do niewoli brytyjskiej na terytorium Holandii^[13], po czym został internowany w Berechurch w hrabstwie Essex. W 1946 roku, po spędzeniu roku i czterech miesięcy w niewoli, wrócił do okupowanych Niemiec^[14].

W 1946 roku został zatrudniony w renomowanym Schlosspark-Theater w Berlinie. W następnym roku został zwolniony przez menadżera ze względu na jego nieprzewidywalne zachowanie. Z czasem stawał się coraz bardziej agresywny. W 1950 przez trzy dni przebywał w szpitalu psychiatrycznym po tym, jak prześladował kobietę, która nie odwzajemniała jego uczucia. Początkowo lekarze podejrzewali u niego schizofrenię, ale potem zdiagnozowano u niego zaburzenia psychopatyczne^[15].

Kariera[edytuj | edytuj kod]

W 1948 zadebiutował jako holenderski więzień na planie czarno-białego dramatu Artura Braunera Morituri^[16]. Grał niewielką rolę jako przesłuchiwany przez aliantów wolontariusz na początku filmu Anatole’a Litvaka Decyzja przed świtem (Decision Before Dawn, 1951) u boku Oskara Wernera i Richarda Baseharta. Potem trafił do dramatu Roberta Rosselliniego Strach (La Paura, 1954) z Ingrid Bergman jako artysta kabaretowy. Zagrał księcia Ottona I Bawarskiego w niemieckim dramacie Ludwig II: Glanz und Ende eines Königs (1955) z O. W. Fischerem.

Kinski wystąpił w wielu produkcjach filmowych oraz teatralnych. Od 1962, gdy zerwał połowę z kilkudziesięciu swoich przedstawień z tekstami Villona i Goethego, nie występował z programami scenicznymi. Grał za to w każdym filmie, w jaki go zaangażowano. W latach 60. udało mu się odegrać niemal sześćdziesiąt ról. Mimo iż większość z tych filmów stanowiła produkcje klasy B, pamiętnymi zostają występy Kinskiego w tak klasycznych obrazach, jak ekranizacja powieści Doktor Żywago (Doctor Zhivago, 1965)^[17] w reżyserii Davida Leana w roli Kostojeda czy spaghetti western Sergio Leone Za kilka dolarów więcej (Per Qualche Dollaro in Più, 1965) jako Wild^[18]. Do historii przeszedł również monolog aktora wygłoszony w listopadzie 1971 w Deutschlandhalle w Berlinie, zatytułowany Jezus Chrystus Zbawiciel.

Zagrał w 134. filmach, pięć z nich w reżyserii Wernera Herzoga przeszło do historii kina: Aguirre, gniew boży (Aguirre, der Zorn Gottes, 1972), Nosferatu wampir (Nosferatu: Phantom der Nacht, 1979), Woyzeck (1979) i Fitzcarraldo (1982)^[19]. Łącznie wystąpił w 300 rolach teatralnych i filmowych^[4].

Według autobiografii Kinskiego Ich brauche Liebe (Potrzebuję miłości, 1987) żadna ze scen seksu w dramacie Shūji Terayamy Owoce namiętności (Les fruits de la passion, 1981) na podstawie powieści Pauline Réage nie była udawana. Był reżyserem, scenarzystą i odtwórcą tytułowej roli (wybitnego skrzypka Niccolò Paganiniego) biograficznego dramatu muzycznego Paganini (1989)^[20]. Był to ostatni film, w którym zagrał^[21].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

11 czerwca 1952 ożenił się z piosenkarką Gislinde Kühbeck, z którą miał córkę Polę (ur. 23 marca 1952 w Berlinie)^[22]. W roku 1955 rozwiódł się. 30 października 1960 poślubił aktorkę Brigitte Ruth Tocki, z którą miał córkę Nastassję (ur. 24 stycznia 1961 w Berlinie)^[23]. Po jedenastu latach małżeństwa doszło do rozwodu w 1971 roku. W latach 1971–1979 jego żoną była Minhoi Loanic, z którą miał syna Nanhoïa Nikolaia (ur. 30 lipca 1976 w Paryżu)^[24]. W latach 1987–1989 był mężem Debory Caprioglio^[25], z którą nie miał dzieci.

Śmierć[edytuj | edytuj kod]

Zmarł w Kalifornii na zawał serca w wieku 65 lat. Jego ciało zostało skremowane, a prochy wrzucone do Pacyfiku^[26].

Kontrowersje[edytuj | edytuj kod]

W ciągu swojego życia uchodził za bardzo ekscentrycznego artystę. W latach 70. wiele osób uważało go za zmanierowanego gwiazdora filmowego. W spektaklu Jezus Chrystus Zbawiciel Kinski wcielił się w rolę oskarżyciela Jezusa, co wystarczyło, by przedstawienie zakończyło się skandalem. Nawet najlepsze ze swoich filmów nazywał „beznadziejnymi szmirami”, a reżyserów wyzywał od „nieudolnych durniów”. O swojej filmowej karierze mawiał: „Jestem dziwką – robię to tylko dla pieniędzy”. Werner Herzog, który znał Kinskiego od lat 50., powiedział po latach: „Kinski nie był aktorem. Nienawidził tego zawodu. Był jedynym geniuszem, jakiego udało mi się spotkać”. Herzog ujawnił także, że jeszcze gdy jako nastolatek dzielił z nim mieszkanie, Kinski dostawał nieraz kilkudniowych napadów szału. Rozbijał wówczas naczynia i niszczył meble.

13 stycznia 2013 do niemieckich księgarń trafiła autobiograficzna książka Kindermund (Dziecięce usta), gdzie starsza córka, Pola Kinski, oskarżyła ojca o molestowanie seksualne i tyranizowanie całej rodziny^[27]. W wywiadzie dla tygodnika „Stern” Pola Kinski ujawniła, że jej ojciec molestował ją od piątego roku życia, a po raz pierwszy zgwałcił, gdy miała dziewięć lat^[28]. Sławny aktor finansował Poli kosztowny styl życia i obsypywał ją prezentami, nakazując jej milczenie^[29][30][31]. Z kolei młodsza córka, Nastassja Kinski, opisuje na łamach „Bild” atmosferę strachu panującą w domu – „Nie był ojcem. 99 procent czasu panicznie się go bałam. Był nieobliczalny, terroryzował całą rodzinę” – wyznawała w wywiadzie^[32][33].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Reżyseria[edytuj | edytuj kod]

• Kinski Paganini (1989)
• Nosferatu a Venezia (1988)

Obsada aktorska[edytuj | edytuj kod]

Filmy w reż. Herzoga

Pozostałe

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Klaus Kinski w bazie IMDb (ang.)
• Klaus Kinski w bazie Filmweb
• Klaus Kinski w bazie Notable Names Database (ang.)