Kenneth Welsh
| Imię i nazwisko | Kenneth Clifford Welsh |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 30 marca 1942 |
| Data śmierci | 5 maja 2022 |
| Zawód | |
| Współmałżonek | Donna Haley (rozwód) |
| Lata aktywności | 1964–2022 |
| Odznaczenia | |
 | |
Kenneth Clifford Welsh[1] (ur. 30 marca 1942 w Edmonton, zm. 5 maja 2022[2]) – kanadyjski aktor[3]. Czterokrotny laureat Nagrody Gemini[4] i Nagrody Genie[5].
Występował na scenie, w filmie i telewizji. Odtwórca roli złoczyńcy Windoma Earle’a, byłego agenta FBI, który był partnerem i najlepszym przyjacielem agenta Dale’a Coopera (Kyle MacLachlan) w serialu Davida Lyncha Miasteczko Twin Peaks (1990–1991). Wystąpił w roli ojca Katharine Hepburn, granej przez Cate Blanchett w dramacie biograficznym Martina Scorsese Aviator (2004)[6].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]
Urodził się i dorastał w Edmonton[1] w kanadyjskiej prowincji Alberta[7]. Jego ojciec pracował dla Canadian National Railway[8]. Zainteresowanie teatrem przejawiał już od czasów liceum[1]. Uczestniczył w programie teatralnym opartym na metodzie aktorskiej Stanisławskiego[1] na Uniwersytecie Alberty[9]. Później przeniósł się do Montrealu i został przyjęty do Narodowej Szkoły Teatralnej, którą ukończył w 1965[1].
Kariera[edytuj | edytuj kod]
W 1965 wziął udział w przesłuchaniach na Stratford Festival w Stratford w Ontario, a następnie spędził pierwsze siedem lat swojej kariery na scenie[10] występując w takich sztukach Williama Shakespeare’a jak Henryk V (1966) jako Sir Thomas Grey, Henryk VI (1966) w roli pierwszego mordercy i kapitana Talbota, Wieczór Trzech Króli (1966) jako strażnik i dworzanin, Ryszard III (1967) jako Lord Hastings, Wesołe kumoszki z Windsoru (1967) w roli Fenton, Antoniusz i Kleopatra (1967) jako Oktawiusz Cezar, Hamlet (1969) w roli tytułowego duńskiego księcia, Makbet (1971) jako MacDuff, Jak wam się podoba (1972) jako Sir Oliver Martext oraz Król Lear (1972) jako Edgar[8]. W 1973 opuścił zespół, by wyreżyserować przedstawienie Under Milk Wood[8] na podstawie tekstu walijskiego poety Dylana Thomasa w Guthrie Theatre w Minneapolis. W 1978 zadebiutował na Broadwayu jako Iwan Kuźmicz Szpekin – naczelnik poczty w Rewizorze[11]. Był także autorem i wykonawcą uznanego off-broadwayowskiego musicalu kabaretowego Standup Shakespeare (1987)[12].
Wcielił się w postać d’Artagnana w adaptacji telewizyjnej powieści Aleksandra Dumasa Trzej muszkieterowie (1969), sfilmowanej wersji produkcji scenicznej Festiwalu Stratford w Kanadzie z 1968. Na ekranie grał postacie historyczne, w tym Thomasa E. Deweya, Harry’ego S. Trumana (dwukrotnie), Thomasa Edisona, generała Harry’ego Crerara i Jamesa Bakera[1]. Wystąpił gościnnie w uznanych serialach telewizyjnych, m.in. Z Archiwum X (1995), Na południe (1996–1999) czy Prawo i porządek (1998). W serialu Star Trek: Discovery (2020) użyczył głosu admirałowi Sennie Talowi.
Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
W 1977 zdobył nagrodę im. Josepha Jeffersona dla najlepszego aktora za występ w spektaklu Kariera Artura Ui w Goodman Theatre w Chicago[9]. W 1998 odebrał nagrodę Earle Grey za całokształt twórczości telewizyjnej[9]. W 1999 otrzymał akademicki tytuł honorowy doktor honoris causa Uniwersytetu Alberty[13]. W październiku 2004 został odznaczony Orderem Kanady za zasługi w dziedzinie sztuk scenicznych w kraju[14].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Był żonaty z aktorką Donną Haley[8][9]. Jego syn, Devon (ur. 3 września 1988) to wokalista popowej grupy Majical Cloudz[13].
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
Zmarł 5 maja 2022 w wieku 80 lat[15].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
Filmy[edytuj | edytuj kod]
- 1980: Fobia jako sierżant Wheeler
- 1984: Zakochać się jako doktor
- 1985: Być doskonałym jako Joe McKenzie
- 1986: Zgaga jako dr Appel
- 1987: Złote czasy radia jako głos radia
- 1988: Krokodyl Dundee II jako Brannigan
- 1988: Inna kobieta jako Donald
- 1994: Wichry namiętności jako szeryf Tynert
- 1994: Życzenie śmierci 5 jako porucznik Mickey King
- 1994: Strażnik czasu jako senator Utley
- 1995: Kryjówka diabła jako detektyw Breech
- 1997: Władza absolutna jako Sandy Lord
- 2000: Pies Baskerville’ów (TV) jako Doktor Watson
- 2001: Zamach na Reagana (TV) jako James Baker
- 2001: Ostrość widzenia jako ks. Crighton
- 2003: Eloise z hotelu Plaza jako Sir Wilkes
- 2004: Pojutrze jako wiceprezydent / prezydent Raymond Becker
- 2004: Aviator jako doktor Hepburn
- 2004: The wild guys jako Andy
- 2004: Cud w Lake Placid jako lekarz George Nagobads
- 2005: Czterej bracia jako Robert Bradford
- 2005: Egzorcyzmy Emily Rose jako dr Mueller
- 2005: Mgła jako Tom Malone
- 2005: Karol. Człowiek, który został papieżem jako profesor Wójcik
- 2006: Pakt milczenia jako burmistrz Higgins
- 2007: Jedwab jako major Joncour
- 2007: Fantastyczna Czwórka: Narodziny Srebrnego Surfera jako dr Jeff Wagner
- 2008: Adoration jako Morris
- 2008: Kit Kittredge: Amerykańska dziewczyna jako wujek Hendrick
- 2009: Survival of the Dead jako Patrick O’Flynn
- 2012: The Story of Luke jako Jonas
- 2017: Undercover Grandpa jako Harry
- 2021: The Middle Man jako pan Miller
Seriale[edytuj | edytuj kod]
- 1988: Strefa mroku jako Jack Simonson
- 1989–1990: Miasteczko Twin Peaks jako agent Windom Earl
- 1994: Legendy Kung Fu jako Vance Cavanaugh
- 1995: Z Archiwum X jako Simon Gates
- 1996: Na południe jako Randal K. Bolt
- 1998: Prawo i porządek jako Ben O’Dell
- 1999: Na południe jako Cyrus Bolt
- 2004: ReGenesis jako dr Shelby Sloane
- 2004: Kancelaria adwokacka jako sędzia M. Harrod
- 2005: Tajemnice Smallville jako pijany Święty Mikołaj
- 2007: Bionic Woman: Agentka przyszłości jako prof. Howard Samuels
- 2007: Gwiezdne wrota: Atlantyda jako Jamus
- 2011: Przystań jako Cole Glendower
- 2014: The Divide jako Stanley Zale
- 2015: The Expanse jako Frank Degraff
- 2017: Ocaleni jako Andrew Bartok
- 2017: Czarna lista jako Werner von Hauser
- 2017: Szpital nadziei jako Wilfred Jennings
- 2018–2019: Lodge 49 jako Larry Loomis
- 2020: Star Trek: Discovery jako Senna Tal (głos)
- 2021: Charmed jako Fenryk Podły
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Andrew McIntosh, Robert Crew: Kenneth Welsh. The Canadian Encyclopedia, 2011-11-30. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
- ↑ Prolific Canadian actor Kenneth Welsh dead at 80 [online], CBC News, 6 maja 2022 [dostęp 2022-05-07] (ang.).
- ↑ Kenneth Welsh. Listal. [dostęp 2015-12-20]. (ang.).
- ↑ Kenneth Welsh Awards. FamousFix.com. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
- ↑ Kenneth Welsh Awards. AllMovie. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
- ↑ Kenneth Welsh Filmography. Rotten Tomatoes. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
- ↑ Kenneth Welsh Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
- ↑ a b c d Kenneth Welsh Biography ((?)-). FilmReference.com. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
- ↑ a b c d Welsh, Kenneth 1942–. Encyclopedia.com. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
- ↑ Kenneth Welsh. Northernstars. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
- ↑ Kenneth Welsh. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
- ↑ Kenneth Welsh. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
- ↑ a b Rovi: Kenneth Welsh Biography. AllMovie. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
- ↑ Order of Canada [online], archive.gg.ca [dostęp 2022-05-07] (ang.).
- ↑ Melissa Lopez-Martinez: Canadian actor Kenneth Welsh dead at 80. CTV News, 2022-05-07. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kenneth Welsh w bazie IMDb (ang.)
- Kenneth Welsh w bazie Filmweb
- Kenneth Welsh w bazie Discogs.com (ang.)
- Kenneth Welsh w bazie Notable Names Database (ang.)