Karp z Tiatyry
| biskup męczennik | |
| Miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ok. 165 lub ok. 251 |
| Czczony przez | ewangelicznych chrześcijan |
| Wspomnienie | 10 stycznia, 13 kwietnia i 13 października[a] |
| Atrybuty | |
Karp z Tiatyry, Karpus, cs. Muczenik Karp, jepiskop Fiatirskij (Piergamskij) – biskup i męczennik, święty Kościoła ewangelicznego, katolickiego, ormiańskiego oraz prawosławnego.
Żywot świętego[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z Pergamonu w Azji Mniejszej (obecnie Bergama w Turcji). Tradycja łacińska i grecka różnią się w szczegółach co do biskupstwa i daty śmierci św. Karpa, jednak dostępne źródła łączą je ze sobą.
Tradycja łacińska[edytuj | edytuj kod]
Według tradycji łacińskiej:
- Karp był biskupem miasta Gordos w Lidii (obecnie Gördes w Turcji),
- śmierć męczeńską poniósł ok. 165 za czasów panowania Marka Aureliusza (161-180) i Lucjusza Werusa (161-169),
- wspominany 2 stycznia i 4 kwietnia.
Tradycja grecka[edytuj | edytuj kod]
Według tradycji greckiej:
- Karp był biskupem Tiatyry,
- śmierć poniósł ok. 251 za czasów panowania Decjusza (249-251), co, jak podają źródła historyczne, jest mało prawdopodobne,
- wspomnienie obchodzone 13 kwietnia.
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
Za odmowę kultu cesarzowi i obronę wiary w Pana wraz z diakonem św. Papilasem (Papylus) i jego siostrą św. Agatoniką (Agathonika), po wymyślnych torturach, został ścięty mieczem. Wcześniej śmierć przez chłostę poniósł jego sługa św. Agatodor (Agathodorus), który poddał się jej dobrowolnie. W tym samym czasie śmierć za wiarę ponieśli: Martialis i Izaak oraz 44 towarzyszy.
- Tortury
Doradca cesarza, Walery, rozkazał przywiązać Karpa i Papilsa do koni i wlec do Sardes w Lidii. W ślad za męczennikami do Sardes podążył sługa Agatodor, którego Walery postanowił wykorzystać aby nakłonić Karpusa i Papilasa do bałwochwalstwa. Męczeńska śmierć sługi nie złamała ich wiary, więc ponownie przywiązano ich do koni i pognano z Sadres do Pergamonu. Tam kontynuowano sąd i wtrącono świętych do rozpalonego pieca. Razem z nimi weszła w płomienie Agatonika, pragnąca również umrzeć za Chrystusa. Spadł jednak ulewny deszcz, który zgasił ogień. Oprawca wydał ostateczny wyrok - ścięcie mieczem.
Dzień obchodów[edytuj | edytuj kod]
Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 13 kwietnia za Martyrologium rzymskim, razem ze wszystkimi wspomnianymi męczennikami, z wyjątkiem Martialisa i Izaaka (osobne wspomnienie). Można również spotkać datę 13 października.
Wśród wyznawców prawosławia kult jest bardziej rozpowszechniony. Cerkiew prawosławna oraz Apostolski Kościół Ormiański wspomina męczennika Karpusa i trzech Towarzyszy 13/26 października[1], tj. 13 października według liturgii kalendarza juliańskiego a 26 października według obowiązującego kalendarza gregoriańskiego.
Ewangelicy wspominają Świętego 10 stycznia.
Ikonografia[edytuj | edytuj kod]
W ikonografii święty zazwyczaj przedstawiany jest w towarzystwie Papilasa, Agatodora i Agatoniki. Odziany jest w czerwone szaty biskupie, przed sobą trzyma Ewangelię.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- kult świętych
- męczennicy wczesnochrześcijańscy
- modlitwa za wstawiennictwem świętego
- Karp (imię)
- św. Polikarp ze Smyrny
- święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- święci prawosławni
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ liturgia katolicka
- ↑ liturgia prawosławna według kalendarza juliańskiego
- ↑ prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- męcz. Karpus, biskup Tiatyry na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)
- Karpus - Ökumenisches Heiligenlexikon (niem.)
- SS. Carpus na zeno.org (niem.)