Karol I Ludwik

Ten artykuł należy dopracować: od 2023-03 → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny, od 2018-12 → zweryfikować treść i dodać przypisy, od 2023-03 → usunąć/zweryfikować prawdopodobną twórczość własną, od 2023-03 → poszerzyć o istotne informacje, Brytocentryzm. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Karol I Ludwik

szkic do portretu wspólnego z bratem Rupertem, mal. Antoon van Dyck, 1637, Muzeum Sztuk Pięknych w Houston
Elektor Palatynatu
Okres	od 1648 do 1680
Poprzednik	Maksymilian I Bawarski
Następca	Karol II Wittelsbach
Antykról Czech
Okres	od 29 listopada 1632 do 28 sierpnia 1680
Poprzednik	Fryderyk
Następca	Karol III
Dane biograficzne
Dynastia	Wittelsbachowie
Data i miejsce urodzenia	22 grudnia 1617 Heidelberg
Data i miejsce śmierci	28 sierpnia 1680 Edingen-Neckarhausen
Ojciec	Fryderyk V
Matka	Elżbieta Stuart
Żona	Charlotta Hessen-Kassel Maria Luiza Degenfeld
Dzieci	Karol II Elżbieta Friedrich von der Pfalz Karol Ludwik Karolina Luiza Ludwik Amalia Elżbieta Jerzy Ludwik Fryderyka Fryderyk Wilhelm Karol Edward Zofia Karol Moritz Karol Kazimierz Karol
Multimedia w Wikimedia Commons

Karol I Ludwik, niem. Karl I. Ludwig (ur. 22 grudnia 1617 w Heidelbergu, zm. 28 sierpnia 1680 w Edingen-Neckarhausen) – hrabia-palatyn reński i elektor Rzeszy w 1648–1680, z dynastii Wittelsbachów.

Drugi syn Fryderyka V „Zimowego króla“ i Elżbiety Stuart, księżniczki szkockiej. Jego dziadkami byli elektor Palatynatu Reńskiego Fryderyk IV Wittelsbach i Luiza Julianna Orańska oraz król Anglii Jakub I Stuart i Anna Oldenburg.

Po śmierci swojego starszego brata w 1629 roku oraz swojego ojca w 1632 roku odziedziczyć powinien tytuł elektora Palatynatu Reńskiego oraz ziemie do niego należące. Jednak wskutek polityki swojego ojca tytuł elektorski przeszedł w ręce księcia Bawarii, zaś ziemie zajęły wojska cesarza Ferdynanda II. Karol Ludwik wraz z braćmi przebywał na dworze swojego wuja w Anglii. Próbował tam zdobyć poparcie dla swoich planów odzyskania Palatynatu, jednak w obliczu wybuchu wojny domowej zrezygnował z tego i wyjechał do swojej matki do Hagi. Wrócił do Anglii w 1644 na zaproszenie Parlamentu i zamieszkał w Pałacu Whitehall. Jego zachowanie zostało odczytane jako poparcie dla Parlamentarzystów, tym bardziej że jego bracia Rupert i Maurycy walczyli po stronie rojalistów. Karol Ludwik powrócił do Anglii w 1648 roku, kiedy w wyniku pokoju westfalskiego odzyskał tytuł i ziemie. Przebywał tam wystarczająco długo, aby zobaczyć egzekucję Karola I.

Powrócił do zniszczonego Palatynatu jesienią 1649 roku. Przez trzydzieści lat panowania odbudowywał swoje terytorium. W polityce zagranicznej zwrócił się w stronę Francji, wydał swoją córkę Elżbietę za brata króla Francji Ludwika XIV – Filipa I księcia Orleanu.

22 lutego 1650 w Kassel ożenił się z Charlottą Hessen-Kassel, córką landgrafa Hesji-Kassel Wilhelma V i Amalii Elżbiety Hanau-Münzenberg. Para miała troje dzieci:

1. Karola (1651–1685) – elektora Palatynatu Reńskiego
2. Elżbietę (1652–1722) – żonę Filipa I, księcia Orleanu
3. Fryderyka (1653)

Rozwiódł się z Charlottą i 6 stycznia 1658 ożenił się z Marią Ludwiką Degenfeld (1634–1677), córką właściciela ziemskiego i dowódcy wojskowego Christopha Martina (1599–1653) oraz jego żony Anny Marii Adelmann (1610–1651). Małżeństwo uznano za morganatyczne. Para miała liczne potomstwo^{[potrzebny przypis]}:

1. Karol Ludwik (1658–1688)
2. Karolina (1659–1696)
3. Ludwika (1661-1733)
4. Ludwik (1662)
5. Amelia Elżbieta (1663-1709)
6. Jerzy Ludwik (1664-1665)
7. Fryderyka (1665-1674)
8. Fryderyk Wilhelm (1666-1667)
9. Karol Edward (1668-1690)
10. Zofia (1669)
11. Karol Maurycy (1671-1702)
12. Karol August (1672-1691)
13. Karol Kazimierz (1675-1691)

Przodkowie[edytuj | edytuj kod]