Kaniuki (województwo podlaskie)
| wieś | |
 Kaplica prawosławna pod wezwaniem Świętych Cyryla i Metodego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna | 85 |
| Kod pocztowy | 16-060[4] |
| Tablice rejestracyjne | BIA |
| SIMC | 0044606[5] |
Położenie na mapie gminy Zabłudów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu białostockiego  | |
 52°53′44″N 23°18′29″E/52,895556 23,308056[1] | |
Kaniuki (białorus.: Канюкі) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Zabłudów[5][6]. Leży nad rzeką Narew.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Od wieków mieszkańcy wsi trudnili się rybołówstwem. Źródła pisane mówią, że w okresie średniowiecza mieszkańcy Kaniuk zaopatrywali zamek w Bielsku w ryby.
Wieś królewska położona w starostwie bielskim w II połowie XVII wieku[7].
Według Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności, przeprowadzonego w 1921 roku, Kaniuki były wsią liczącą 40 domów i zamieszkałą przez 276 osób (139 kobiet i 137 mężczyzn). Wszyscy mieszkańcy miejscowości zadeklarowali wówczas białoruską przynależność narodową oraz wyznanie prawosławne[8].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
4 sierpnia 2019 r. w Kaniukach odbył się pierwszy białoruski festyn ludowy o nazwie Таго яшчэ ў Канюкaх не было / Tego jeszcze w Kaniukach nie było zorganizowany przez Sołectwo Kaniuki. Wśród gości z Polski i Białorusi wystąpił m.in. zespół As[9][10].
Obiekty[edytuj | edytuj kod]
We wsi znajduje się drewniana kaplica prawosławna pod wezwaniem Świętych Cyryla i Metodego.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości mieszka ludowy artysta rzeźbiarz Włodzimierz Naumiuk[11].
We wsi bardzo dobrze zachowała się tradycyjna drewniana architektura budynków mieszkalnych. Większość z nich pochodzi z przełomu XIX i XX wieku lub wczesnego okresu międzywojennego. Kaniuki to, przy Socach, Trześciance, Ciełuszkach, Rybołach oraz Wojszkach, jedna z nielicznych wsi w Polsce, gdzie można podziwiać ludowe ornamentacje wiejskich chałup, występujące w postaci okiennic, nad- i podokienników, ozdobnych oszalowań elewacji i szczytów drewnianych budynków mieszkalnych[12].
Wieś jest popularnym miejscem przystankowym podczas spływów kajakowych organizowanych na rzece Narew[13][14], na brzegu której jest położona.
Przez wieś przechodzą szlaki turystyczne:
- Podlaski Szlak Bociani
- Podlaski Szlak Kulturowy Drzewo i Sacrum
Inne[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość zamieszkuje mniejszość białoruska[15]. Mieszkańcy wsi posługują się na co dzień unikalną gwarą podlaską, będącą jednym z najdalej wysuniętych na północ i zachód dialektów języka ukraińskiego[16]. Współcześnie gwara pielęgnowana jest głównie przez starsze pokolenie mieszkańców wsi, w związku z czym przewiduje się jej całkowite wyginięcie w najbliższej przyszłości.
Wieś w 2011 roku zamieszkiwało 59 osób[17].
W strukturze Kościoła Prawosławnego wieś podlega parafii pw. św. Kosmy i Damiana w pobliskich Rybołach.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Prawosławna kapliczka nad Narwią -
Tradycyjna architektura wsi -
Tradycyjna architektura wsi -
Tradycyjna architektura wsi -
Tradycyjna architektura wsi -
Stary krzyż wotywny z cyrylicznymi inskrypcjami na obrzeżach wsi
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 50099
- ↑ Wieś Kaniuki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-11-02], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 419 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Anna Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny : struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 116.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 32.
- ↑ Таго яшчэ ў Канюкaх не было / Tego jeszcze w Kaniukach nie było. moak-zabludow.pl, 2019-08-04. [dostęp 2019-08-19].
- ↑ Źmicier Kościn: Pierwszy białoruski festyn w Kaniukach nad Narwią - 06.09.2019. Polskie Radio Białystok. [dostęp 2019-08-19].
- ↑ Wojciech Kowalczuk: Włodzimierz Naumiuk. nagrodakolberg.pl, 2005. [dostęp 2019-06-22].
- ↑ Anna Kraśnicka: CIEKAWE MIEJSCA NA PODLASIU. PRZEWODNIK NA DŁUGI WEEKEND. JAK DOBRZE ZAGOSPODAROWAĆ 4 DNI?. bialystoksubiektywnie.com, 2019-05-21. [dostęp 2019-06-22].
- ↑ Górna Narew Bondary – Kaniuki. splyw.kajakowy.eu, 2019-04-01. [dostęp 2019-06-22].
- ↑ Spływ kajakowy Narwią. bajdarka.pl. [dostęp 2019-06-22].
- ↑ Irena Wyszenko: Kraina Otwartych Okiennic. zielonewrota.pl. [dostęp 2019-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-28)].
- ↑ Irena Wyszenko: Rzeźbienie jest we mnie w środku, we krwi, w sercu.... Nad Buhom i Narwoju. [dostęp 2019-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-19)].
- ↑ Wieś Kaniuki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-09-12], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Opis wsi na stronie szlaku Drzewo i Sacrum. drzewoisacrum.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-28)].
- Siedziba gminy: Zabłudów
.svg)