Kaliforn

Kaliforn
	berkel ← kaliforn → einstein
	; Widmo emisyjne kalifornu
	Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	kaliforn, Cf, 98; (łac. californium)
Grupa, okres, blok	–, 7, f
Stopień utlenienia	III
Właściwości metaliczne	aktynowiec
Masa atomowa	[251]
Stan skupienia	stały
Temperatura topnienia	900 °C
Numer CAS	7440-71-3
PubChem	23997
Właściwości atomowe
Konfiguracja elektronowa	[Rn]5f107s2
Zapełnienie powłok	2, 8, 18, 32, 28, 8, 2; (wizualizacja powłok)
Elektroujemność; • w skali Paulinga; • w skali Allreda	; 1,3; 1,2
Najbardziej stabilne izotopy
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji; według kryteriów GHS są niedostępne.
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Kaliforn (Cf, łac. californium) – sztucznie wytworzony pierwiastek chemiczny z grupy aktynowców w układzie okresowym. Nazwa pochodzi od Kalifornii, nazwy jednego ze stanów USA. Otrzymali go Stanley Thompson, Kenneth Street Jr., Albert Ghiorso i Glenn T. Seaborg w 1950 r. w Berkeley w tymże stanie bombardując ²⁴²Cm cząstkami α o energii 35 MeV^[3].

Kaliforn jest najdroższym znanym pierwiastkiem. W 1998 izotop ²⁴⁹Cf sprzedawano w cenie 180 USD^[4] za mikrogram, tj. 180 milionów USD za jeden gram. Izotop ²⁵²Cf wyceniano zaś na 56 USD/μg.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

²⁵²Cf jest silnym emiterem neutronów (170·10⁹ neutronów na minutę na gram)^[5], wykorzystywanym w brachyterapii, przy inicjacji pracy reaktorów jądrowych^[6], do wykrywania złota i srebra. Jest jednym izotopem kalifornu o znaczeniu komercyjnym i wskazywany jest jako jeden z izotopów, który mógłby zostać wykorzystany w celach terrorystycznych, jako broń radiologiczna^[5]^[7]. Stosuje się go również do prześwietlania części samolotów i reaktorów w celu wykrycia ich usterek, także do szukania przemycanych narkotyków^[8].

²⁵¹Cf ma masę krytyczną ok. 9 kg i potencjalnie może mieć zastosowanie militarne^[6].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Wartość w nawiasach klamrowych jest liczbą masową najtrwalszego izotopu tego pierwiastka, z uwagi na to, że nie posiada on trwałych izotopów, a tym samym niemożliwe jest wyznaczenie dla niego standardowej względnej masy atomowej. Bezwzględna masa atomowa tego izotopu wynosi: 251,07959 u (251
Cf) (patrz: Thomas Prohaska i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.)).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 4-56, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
↑ ThomasT. Prohaska ThomasT. i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
↑ S.G.S.G. Thompson S.G.S.G. i inni, The New Element Californium (Atomic Number 98), „Physical Review”, 80 (5), 1950, s. 790–796, DOI: 10.1103/PhysRev.80.790 [dostęp 2023-09-26] (ang.).
↑ Carey Sublette: Nuclear Weapons Frequently Asked Questions. [dostęp 2008-12-19]. (ang.).
↑ ^a ^b Haygood Jones: The Terrorist Effect: Weapons of mass disruption. iUniverse, 2011-08-11.
↑ ^a ^b VadimV. Nesvizhskiy VadimV., Neutron Weapon from Underground, Nuclear Threat Initiative, 15 lipca 1999 [zarchiwizowane 2016-12-03] (ang.).
↑ Maria Kelley: Terrorism and the growing threat of weapons of mass destruction: Al-Shabaab. Anchor Academic Publishing, 2014-02-01.
↑ IrenaI. Cieślińska IrenaI., 14 rzeczy, których nie wiesz o... tablicy Mendelejewa, Przekrój, 3 lipca 2009 [dostęp 2014-02-12] [zarchiwizowane 2010-06-04] .

[3] Wartość w nawiasach klamrowych jest liczbą masową najtrwalszego izotopu tego pierwiastka, z uwagi na to, że nie posiada on trwałych izotopów, a tym samym niemożliwe jest wyznaczenie dla niego standardowej względnej masy atomowej. Bezwzględna masa atomowa tego izotopu wynosi: 251,07959 u (251
Cf) (patrz: Thomas Prohaska i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.)).

[CRC88-1] CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 4-56, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).

[CIAAW-2] ThomasT. Prohaska ThomasT. i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.).

[newelement-4] S.G.S.G. Thompson S.G.S.G. i inni, The New Element Californium (Atomic Number 98), „Physical Review”, 80 (5), 1950, s. 790–796, DOI: 10.1103/PhysRev.80.790 [dostęp 2023-09-26] (ang.).

[FAQ-5] Carey Sublette: Nuclear Weapons Frequently Asked Questions. [dostęp 2008-12-19]. (ang.).

[TE-6] Haygood Jones: The Terrorist Effect: Weapons of mass disruption. iUniverse, 2011-08-11.

[NWfU-7] VadimV. Nesvizhskiy VadimV., Neutron Weapon from Underground, Nuclear Threat Initiative, 15 lipca 1999 [zarchiwizowane 2016-12-03] (ang.).

[MK-8] Maria Kelley: Terrorism and the growing threat of weapons of mass destruction: Al-Shabaab. Anchor Academic Publishing, 2014-02-01.

[przekrój-9] IrenaI. Cieślińska IrenaI., 14 rzeczy, których nie wiesz o... tablicy Mendelejewa, Przekrój, 3 lipca 2009 [dostęp 2014-02-12] [zarchiwizowane 2010-06-04] .

[10] Alternatywnie do skandowców zalicza się często nie lutet i lorens, lecz lantan, aktyn oraz hipotetyczny unbiun.

[11] Budowa 8. okresu jest przedmiotem badań teoretycznych i dokładne umiejscowienie pierwiastków tego okresu w ramach układu okresowego jest niepewne.

[2]

[a]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[i]

[ii]

Kaliforn

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

€4.95