KZ-Kommandant
KZ-Kommandant – komendant niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego. Był najwyższy stopniem i najważniejszym członkiem załogi obozu. Kierował Wydziałem I (komendanturą) i był w pełni odpowiedzialny za całokształt spraw obozowych. Jego zadania i obowiązki wynikały z regulaminu obozów koncentracyjnych powstałego w 1936 pod kierunkiem Theodora Eickego.
Najważniejszym jego obowiązkiem było zapewnienie bezpieczeństwa obozu. W związku z tym wszyscy członkowie załogi obozu mieli obowiązek meldować mu o każdym ważnym wydarzeniu. Komendant musiał stale przebywać na terenie obozu, jego nieobecność przekraczająca 24 godziny wymagała zgody Głównego Inspektoratu Obozów Koncentracyjnych (IKL). Jego stałym zastępcą był Schutzhaftlagerführer (kierownik obozu). W razie alarmu spowodowanego buntem lub ucieczką komendantowi podlegała cała załoga wartownicza oraz miał on całkowitą władzę w wydawaniu rozkazów i poleceń. Kierował wówczas akcją.
Kolejnym jego obowiązkiem było stałe pouczanie podwładnych o ich zadaniach, sprawach bezpieczeństwa obozu i sposobie traktowania więźniów. Czuwał również nad sprawami zatrudnienia więźniów, ustalając między innymi godziny pracy. Pierwszym pomocnikiem komendanta był jego adiutant, któremu podlegali pozostali członkowie komendantury obozu. W największych obozach koncentracyjnych stopnie komendantów wahały się najczęściej od SS-Hauptsturmführera do SS-Obersturmbannführera.
Komendanci najważniejszych obozów koncentracyjnych[edytuj | edytuj kod]
| Obóz koncentracyjny | Komendant | Początek pełnienia funkcji | Koniec pełnienia funkcji |
|---|---|---|---|
| Auschwitz-Birkenau | Rudolf Höß | 4 maja 1940 | 10 listopada 1943 |
| Auschwitz I (obóz główny) | Arthur Liebehenschel | 11 listopada 1943 | 8 maja 1944 |
| Richard Baer | 11 maja 1944 | 27 stycznia 1945 | |
| Auschwitz II – Birkenau | Friedrich Hartjenstein | 22 listopada 1943 | 8 maja 1944 |
| Josef Kramer | 8 maja 1944 | 25 listopada 1944 | |
| Auschwitz III-Monowitz | Heinrich Schwarz | 11 listopada 1943 | 17 stycznia 1945 |
| Bergen-Belsen | Adolf Haas | kwiecień 1943 | 2 grudnia 1944 |
| Josef Kramer | 2 grudnia 1944 | 15 kwietnia 1945 | |
| Buchenwald | Karl Otto Koch | czerwiec 1937 | grudzień 1941 |
| Hermann Pister | grudzień 1941 | 13 kwietnia 1945 | |
| Dachau | Hilmar Wäckerle | 19 kwietnia 1933 | 25 czerwca 1933 |
| Theodor Eicke | 28 czerwca 1933 | 10 grudnia 1934 | |
| Heinrich Deubel | 10 grudnia 1934 | 1 kwietnia 1936 | |
| Hans Loritz | 1 kwietnia 1936 | 19 lutego 1940 | |
| Alex Piorkowski | 19 lutego 1940 | 1 września 1942 | |
| Martin Gottfried Weiss | 1 września 1942 | 31 października 1943 | |
| Eduard Weiter | 1 listopada 1943 | 26 kwietnia 1945 | |
| Flossenbürg | Jakob Weiseborn | maj 1938 | 20 stycznia 1939 |
| Karl Künstler | 20 stycznia 1939 | 10 kwietnia 1942 | |
| Karl Fritzsch | 10 sierpnia 1942 | 15 września 1942 | |
| Egon Zill | 15 września 1942 | 10 maja 1943 | |
| Max Koegel | 10 maja 1943 | 23 kwietnia 1945 | |
| Groß-Rosen | Arthur Rödl | 1 maja 1941 | 15 września 1942 |
| Wilhelm Gideon | 15 września 1942 | 10 października 1943 | |
| Johannes Hassebroek | 11 października 1943 | luty 1945 | |
| KL Lublin | Karl Otto Koch | wrzesień 1941 | sierpień 1942 |
| Max Koegel | sierpień 1942 | listopad 1942 | |
| Arthur Hermann Florstedt | listopad 1942 | październik 1943 | |
| Martin Gottfried Weiss | listopad 1943 | maj 1944 | |
| Arthur Liebehenschel | maj 1944 | 22 lipca 1944 | |
| Mauthausen-Gusen | Albert Sauer | 8 sierpnia 1938 | 17 lutego 1939 |
| Franz Ziereis | 17 lutego 1939 | 5 maja 1945 | |
| Mittelbau-Dora | Otto Förschner | październik 1944 | styczeń 1945 |
| Richard Baer | luty 1945 | kwiecień 1945 | |
| Natzweiler-Struthof | Hans Hüttig | kwiecień 1941 | marzec 1942 |
| Egon Zill | maj 1942 | 25 października 1942 | |
| Josef Kramer | 25 października 1942 | 4 maja 1944 | |
| Friedrich Hartjenstein | 9 maja 1944 | styczeń 1945 | |
| Heinrich Schwarz | luty 1945 | kwiecień 1945 | |
| Neuengamme | Walter Eisfeld | luty 1940 | marzec 1940 |
| Martin Gottfried Weiss | kwiecień 1940 | sierpień 1942 | |
| Max Pauly | wrzesień 1942 | 4 maja 1945 | |
| Ravensbrück | Günther Tamaschke | maj 1939 | sierpień 1939 |
| Max Koegel | styczeń 1940 | sierpień 1942 | |
| Fritz Suhren | 1 września 1942 | 30 kwietnia 1945 | |
| Sachsenhausen | Michael Lippert | lipiec 1936 | październik 1936 |
| Karl Otto Koch | październik 1936 | lipiec 1937 | |
| Hans Helwig | 1 sierpnia 1937 | kwiecień 1938 | |
| Hermann Baranowski | 1 maja 1938 | wrzesień 1939 | |
| Walter Eisfeld | wrzesień 1939 | styczeń 1940 | |
| Hans Loritz | 1 kwietnia 1940 | wrzesień 1942 | |
| Anton Kaindl | wrzesień 1942 | 22 kwietnia 1945 | |
| Stutthof | Max Pauly | październik 1939 | sierpień 1942 |
| Paul Werner Hoppe | sierpień 1942 | kwiecień 1945 |
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Rudolf Höß, Autobiografia Rudolfa Hössa komendanta obozu oświęcimskiego, Kraków 2003.