John Bruton

John Bruton
Ilustracja
John Bruton (2011)
Data i miejsce urodzenia

18 maja 1947
Dublin

Data i miejsce śmierci

6 lutego 2024
Dublin

Taoiseach
Okres

od 15 grudnia 1994
do 26 czerwca 1997

Przynależność polityczna

Fine Gael

Poprzednik

Albert Reynolds

Następca

Bertie Ahern

John Gerard Bruton, irl. Seán de Briotún (ur. 18 maja 1947 w Dublinie[1], zm. 6 lutego 2024 tamże[2]) – irlandzki polityk i prawnik, długoletni deputowany, w latach 1990–2002 lider Fine Gael, od 1994 do 1997 premier Irlandii (taoiseach).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ukończył szkołę jezuicką Clongowes Wood College, następnie studiował ekonomię na University College Dublin i prawo w King’s Inns, uzyskując w 1970 uprawnienia barristera (prawnika reprezentującego klienta przed sądem)[1][3]. Zaangażował się w działalność polityczną w ramach Fine Gael, do której wstąpił w 1965[1].

W 1969 po raz pierwszy został wybrany do Dáil Éireann. Z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w wyborach w 1973, 1977, 1981, lutym 1982, listopadzie 1982, 1987, 1989, 1992, 1997 i 2002, sprawując mandat deputowanego w niższej izbie irlandzkiego parlamentu 19, 20., 21., 22., 23., 24., 25., 26., 27., 28. i 29. kadencji[4][5].

W latach 1973–1977 był parlamentarnym sekretarzem. Od czerwca 1981 do marca 1982 pełnił funkcję ministra finansów. Od grudnia 1982 do grudnia 1983 był ministrem przemysłu i energii, następnie kolejno ministrem przemysłu, handlu i turystyki (do lutego 1986) i ministrem finansów (do marca 1987). Od stycznia do marca 1987 pełnił też funkcję ministra służb publicznych. W 1990 został nowym przewodniczącym Fine Gael[4][5].

Po wyborach w 1992 jego ugrupowanie znalazło się w opozycji. Gdy jednak w 1994 doszło do rozłamu w rządzącej koalicji laburzystów i Fianna Fáil, John Bruton stanął na czele nowego gabinetu tworzonego przez FG, Partię Pracy i Demokratyczną Lewicę. Urząd ten sprawował od grudnia 1994 do czerwca 1997[1][4]. W okresie tym przypadła m.in. prezydencja Irlandii w Unii Europejskiej, w trakcie której finalizowano negocjacje dotyczące paktu stabilności i wzrostu[6].

W 2001 ustąpił z funkcji lidera partii. Pozostał członkiem parlamentu, reprezentował go w Konwencie Europejskim[7]. W 2004 zrezygnował z mandatu deputowanego[5]. Od grudnia 2004 do października 2009 zajmował stanowisko ambasadora Unii Europejskiej w Stanach Zjednoczonych[1].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był bratem polityka Richarda Brutona[8]. Był żonaty z Finolą Bruton, miał czworo dzieci[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e John Bruton, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-04-18] (ang.).
  2. John Bruton: Tributes to 'formidable gentleman' who has died aged 76. irishnews.com, 6 lutego 2024. [dostęp 2024-02-06]. (ang.).
  3. John Bruton. generalmichaelcollins.com. [dostęp 2016-04-18]. (ang.).
  4. a b c John Bruton. electionsireland.org. [dostęp 2016-04-18]. (ang.).
  5. a b c Mr. John Bruton. oireachtas.ie. [dostęp 2016-04-18]. (ang.).
  6. a b His Excellency John Bruton. washdiplomat.com. [dostęp 2016-04-18]. (ang.).
  7. Composition. european-convention.europa.eu. [dostęp 2016-01-31]. (ang.).
  8. Seán Donnelly: Elections 2011. Dublin: Seán Donnelly, 2012, s. 100. ISBN 978-0-9520197-8-7. [dostęp 2016-04-04]. (ang.).