Jarosław Furgała
Jarosław Furgała (ur. 1 lipca 1919[1][2] w Lubaczowie, zm. 19 stycznia 2020[3]) – polski rzeźbiarz ludowy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1938 ukończył Szkołę Hotelarsko-Okrętową w Warszawie, następnie praktykował jako steward w Bristolu i Grand Hotelu. W 1939 rozpoczął naukę muzyki w warszawskiej szkole muzycznej. Po wybuchu wojny i wkroczeniu wojsk radzieckich na terytorium Polski, został wcielony do Armii Czerwonej. Najpierw trafił nad granicę z Mandżurią, następnie na front niemiecki w rejonie Leningradu. W 1942 został ranny i dostał się do niewoli niemieckiej. W obozach jenieckich przebywał do 1945.
Po wyzwoleniu, ze względu na grasujące w jego rodzinnych stronach oddziały UPA, postanowił osiedlić się na Ziemiach Odzyskanych. Mieszkał na Dolnym Śląsku, pracował jako traktorzysta, magazynier, księgowy, instruktor, opiekun świetlicy i referent działu socjalnego. Od 1975 na rencie. Mieszkał w Brzegu w województwie opolskim.
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Pracą twórczą Jarosław Furgała zajmował się od 1966. Główną jego domeną było rzeźbiarstwo, ale był także autorem prac malarskich. Rzeźbił przede wszystkim w drewnie, choć miał na swoim koncie również prace w kamieniu.
W twórczości Furgały prym wiodła tematyka sakralna; sam artysta uważał rzeźbienie za formę modlitwy. Wśród jego prac można znaleźć tradycyjne motywy sztuki ludowej, jak Pietà, Matka Boża i świątki. Z innych dzieł artysty wymienić można: popiersie Marii Konopnickiej, cykl o kobiecie w pięciu alegoriach i serię prac przedstawiających dzieci wiejskie. Oprócz małych form rzeźbiarskich wykonał m.in. ponadmetrową rzeźbę księcia Henryka II Pobożnego, prawie 3-metrowy pomnik Mikołaja Kopernika, znajdujący się koło ratusza w Getyndze, oraz 3-metrowy monument ludowego poety Jana Pocka w piaskowcu. Prace Furgały znajdują się w muzeach polskich i zagranicznych, jak też w prywatnych zbiorach kolekcjonerskich.
Furgała miał dwukrotnie okazję spotkać się z Janem Pawłem II: w 1997 r. w Ludźmierzu, gdzie podarował mu figurkę Chrystusa Frasobliwego oraz w 2002 w Watykanie, gdzie wręczył papieżowi Anioła Betlejemskiego.
Artysta był bohaterem filmu dokumentalnego w reżyserii Andrzeja Różyckiego pt. Jarosława Furgały modlitwa w drewnie (1986).
Wystawy indywidualne[edytuj | edytuj kod]
- 1983 – „Twórczość Jarosława Furgały”, wystawy w Toruniu i Warszawie
- 1995 – „Madonny Polskie” w Oławie
- 1995 – wystawa rzeźby Jarosława Furgały w Oleśnicy Śląskiej
- 1996 – wystawa w Brzegu nad Odrą
- 1996 – „Życie moje w rzeźby zaklęte” we Wrocławiu
Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- 1979 – Odznaka Zasłużony Działacz Kultury
- 1981 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1981 – Odznaka Zasłużony dla Kultury Narodowej
- 1984 - Medal 40-lecia Polski Ludowej[4]
- Nagroda im. Oskara Kolberga
- Medal Działacza Odrodzenia Polski
- w ogólnopolskich konkursach rzeźbiarskich: I nagrody – Lublin 1982, Toruń 1976, Warszawa 1979, 1980, Wrocław 1976, 1981, 1983; II nagrody – Białystok 1976, Kraków 1978, Płock 1976, Toruń 1973, 1974, 1982, Siedlce 1976; III nagrody – Warszawa 1975, 1978, Wrocław 1978.
- 2015 - odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego srebrnym Medalem Gloria Artis.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 100. urodziny porucznika Jarosława Furgały [online], Urząd Miasta Brzeg, 1 lipca 2019.
- ↑ Tomasz Wróblewski, Brzeżanin Jarosław Furgała obchodził 100. urodziny [online], Nowa Trybuna Opolska, 3 lipca 2019 [dostęp 2019-07-03] (pol.).
- ↑ Zmarł Jarosław Furgała. gazeta-olawa.pl. [dostęp 2020-01-20]. (pol.).
- ↑ Uznanie dla twórców kultury /w/ Trybuna Robotnicza, nr 170, 19 lipca 1984, str. 1-2
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jarosława Furgały modlitwa w drewnie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2007-07-05]. (pol.).
- Marek Perzyński: Świat wiejskiej Madonny. [w:] Niedziela. Tygodnik katolicki [on-line]. Kuria Metropolitalna w Częstochowie, 2002, 17/2002 (edycja legnicka) [dostęp 2007-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
- Wiktor Pietrzak: Wspomnienia rzeźbiarza. [w:] Gazeta Powiatowa – Wiadomości Oławskie [on-line]. 2005, 16/2005 [dostęp 2007-07-05]. (pol.).
- J. Awisarz: Piast w szkole. [w:] Gazeta Powiatowa – Wiadomości Oławskie [on-line]. 2005, 43/2005 [dostęp 2007-07-05]. (pol.).
- Furgała Jarosław. [w:] Who is Who w Polsce [on-line]. Who is Who, Verlag für Personenenzyklopädien AG. [dostęp 2007-07-05]. (pol.).[martwy link]
- Chronik für das Jahr 1984. Stadtarchiv Göttingen. [dostęp 2007-07-05]. (niem.).
- Życie z dłutem w ręku, cz. I. [w:] Gazeta do czytania [on-line]. 2001, 1/2001 [dostęp 2007-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
- Życie z dłutem w ręku, cz. II. [w:] Gazeta do czytania [on-line]. 2002, 1/2002 [dostęp 2007-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
- Życie z dłutem w ręku, cz. V. [w:] Gazeta do czytania [on-line]. 2002, 4/2002 [dostęp 2007-07-05]. (pol.).
- Stanisław Borkowski, Życie z dłutem w ręku, cz. VI, „Gazeta do czytania”, 5/2002, 2002 [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03].