Jan Wilusz
 | |
 kapitan artylerii | |
| Data i miejsce urodzenia | 12 września 1885 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 12 stycznia 1919 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1909–1919 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | dowódca baterii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     | |
.png){kind=small}
Jan Józef Wilusz (ur. 12 września 1885 we Lwowie, zm. 12 stycznia 1919 pod Skniłowem) – kapitan artylerii, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Walerego i Marii Sabatowskiej-Olpińskiej. Podczas nauki w gimnazjum i później studiując działał w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”. W 1909 studiował na c. k. Uniwersytecie im. Cesarza Franciszka I we Lwowie[1]. Po ukończeniu studiów otrzymał dyplom doktora filozofii. W roku szkolnym 1912/13 był praktykantem w c. k. Bibliotece Uniwersyteckiej. Od 1 listopada 1910 na Uniwersytecie Lwowskim został zatrudniony na etacie asystenta, a pracując w międzyczasie robił przygotowania do habilitacji[1].
Pod koniec 1909 został powołany do austro-węgierskiego pułku haubic polowych we Lwowie, w charakterze jednorocznego ochotnika. W latach 1912–1913 wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach. Na stopień kadeta rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1913. Otrzymał przydział w rezerwie do dywizjonu haubic polowych Obrony Krajowej nr 43 we Lwowie[2].
1 lipca 1914 został zmobilizowany. Na początku służby w pułku walczył na froncie wschodnim na linii Karpaty–Gorlice, Jarosław, Lublin, Brześć Litewski, a we wrześniu 1915 został skierowany na front włoski[1]. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1915, a na stopień porucznika rezerwy ze starszeństwem z 1 maja 1917. W 1916 jego oddziałem macierzystym był pułk haubic polowych Obrony Krajowej nr 43, a dwa lata później pułk artylerii polowej nr 143[3][4].
W sierpniu 1918 ciężko się rozchorował i przez trzy tygodnie leczono go w szpitalu polowym, a następnie w szpitalu we Lwowie. Wbrew diagnozie lekarzy samowolnie opuścił szpital, aby walczyć w obronie Lwowa w szeregach 5 pułku artylerii polowej. Na stanowisku oficera baterii wykazał się odwagą i rozwagą w podejmowaniu decyzji, kiedy nakazał skierować ogień kartaczy na pozycje nieprzyjaciela powstrzymując tym samym atak na Sygniówkę[1]. Poległ pod Skniłowem, kiedy podczas walki postanowił wykonać kontratak na pozycje wroga celem odzyskania armat. Za czyny te został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa[1].
Żonaty z Zofią z domu Pragłowska, bezdzietny. W okresie międzywojennym jego imię otrzymała jedna z ulic Lwowa[1].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 3737 – pośmiertnie 1921[5]
- Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 4 listopada 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[6][7]
- Krzyż Walecznych
- Signum Laudis Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej dwukrotnie
- Signum Laudis Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Polak (red.) 1993 ↓, s. 231.
- ↑ a b Schematismus 1914 ↓, s. 355, 380.
- ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 148.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 456, 504.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 27 grudnia 1921 roku, s. 1724.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273 poz. 576, tu błędnie jako ś.p. dr Adam Wilusz.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-01-14]..
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrat Vertretenen Königreiche une Länder für 1914. Wiedeń: styczeń 1914. (niem.).
- Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1916. Wiedeń: 1916.
- Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.