Jan Tyrawa
.jpg) Jan Tyrawa (2018) | |||
| |||
| Kraj działania | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 4 listopada 1948 | ||
| Biskup diecezjalny bydgoski | |||
| Okres sprawowania | 2004–2021 | ||
| Biskup pomocniczy wrocławski | |||
| Okres sprawowania | 1988–2004 | ||
| Wyznanie | |||
| Kościół | |||
| Prezbiterat | 26 maja 1973 | ||
| Nominacja biskupia | 24 września 1988 | ||
| Sakra biskupia | 5 listopada 1988 | ||
| Data konsekracji | 5 listopada 1988 | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | Wrocław | ||||
| Miejsce | |||||
| Konsekrator | |||||
| Współkonsekratorzy | |||||
| |||||
Jan Karol Tyrawa[1] (ur. 4 listopada 1948 w Kuźnicach Świdnickich) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk teologicznych, biskup pomocniczy wrocławski w latach 1988–2004, biskup diecezjalny bydgoski w latach 2004–2021, od 2021 biskup senior diecezji bydgoskiej.
Święcenia prezbiteratu przyjął w 1973. Doktorat z teologii uzyskał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Był ojcem duchownym w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu i adiunktem w Katedrze Teologii Dogmatycznej Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu. W 1988 został biskupem pomocniczym wrocławskim, a w 2004 otrzymał nominację na pierwszego biskupa diecezjalnego nowo ustanowionej diecezji bydgoskiej. W 2021 złożył rezygnację z urzędu po przeprowadzeniu przez Stolicę Apostolską postępowania dotyczącego sygnalizowanych zaniedbań hierarchy w prowadzeniu spraw o nadużycia seksualne niektórych podległych mu duchownych na szkodę osób małoletnich.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 4 listopada 1948 w Kuźnicach Świdnickich[1] (obecnie Boguszów-Gorce)[2]. W 1966 ukończył Liceum Ogólnokształcące nr 3 w Wałbrzychu i uzyskał świadectwo dojrzałości. W latach 1966–1973 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu, przerwane na czas odbycia zasadniczej służby wojskowej w Szczecinie-Podjuchach w latach 1967–1969. Magisterium z teologii uzyskał w 1973 na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu. Wyświęcony na prezbitera został 26 maja 1973 w archikatedrze św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu przez kardynała Bolesława Kominka, miejscowego arcybiskupa metropolitę. W latach 1974–1980 kontynuował studia na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, gdzie w 1976 uzyskał licencjat, a w 1980 doktorat na podstawie dysertacji Nauka Wojciecha Nowopolczyka o Eucharystii. W latach 1985–1986 realizował stypendium naukowe w Paderborn[1].
W latach 1973–1974 pracował jako wikariusz i katecheta w parafii św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy[3]. W latach 1988–1993 był proboszczem parafii Bożego Ciała we Wrocławiu[1], a w 2001 pełnił funkcję wpierw administratora, a następnie proboszcza parafii Ducha Świętego we Wrocławiu[4].
W latach 1980–1985 pełnił funkcję ojca duchownego w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu[5]. W 1980 został wykładowcą na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu[5], gdzie objął stanowisko adiunkta w Katedrze Teologii Dogmatycznej[1], a w latach 1981–1988 sprawował urząd sekretarza[5]. Wszedł w skład kolegium redakcyjnego „Colloquium Salutis”[1].
24 września 1988 papież Jan Paweł II mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji wrocławskiej[3] ze stolicą tytularną Nova Sinna[6]. Święcenia biskupie otrzymał 5 listopada 1988 w archikatedrze św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu. Udzielił mu ich kardynał Henryk Gulbinowicz, arcybiskup metropolita wrocławski, w asyście wrocławskich biskupów pomocniczych: Tadeusza Rybaka, Adama Dyczkowskiego i Józefa Pazdura[1]. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa „Crux ave spes unica” (Witaj Krzyżu, jedyna nadziejo)[7]. W 1989 objął urząd wikariusza generalnego archidiecezji[1]. Zajmował się duszpasterstwem świeckich i młodzieży, a także był cenzorem wydawnictw religijnych[3] i egzaminatorem prosynodalnym[1]. Należał do rady kapłańskiej i rady konsultorów. W 1989 został kanonikiem kapituły katedralnej. Był przewodniczącym komisji głównej synodu wrocławskiego i sekretarzem generalnym komitetu organizacyjnego międzynarodowego kongresu eucharystycznego we Wrocławiu[3].
24 lutego 2004 decyzją Jana Pawła II został przeniesiony na urząd biskupa diecezjalnego nowo ustanowionej z dniem 25 marca 2004 diecezji bydgoskiej[8][9]. Ingres do katedry bydgoskiej, w trakcie którego kanonicznie objął diecezję, odbył 28 marca 2004[10]. W 2020 w procesie wytoczonym przez byłego ministranta molestowanego w dzieciństwie przez księdza archidiecezji wrocławskiej Pawła Kanię przeciwko kuriom wrocławskiej i bydgoskiej zapadł prawomocny wyrok, w którym sąd ustalił, że pomimo wiedzy na temat pedofilnych zachowań księdza[11] i postępowania przeciwko niemu o posiadanie dziecięcej pornografii (za co ostatecznie został skazany)[12] hierarcha umożliwił mu kontynuowanie działalności duszpasterskiej (w tym pracę z dziećmi i młodzieżą) w diecezji bydgoskiej[11]. 12 maja 2021 Nuncjatura Apostolska w Polsce poinformowała, że Stolica Apostolska zgodnie z motu proprio Vos estis lux mundi przeprowadziła postępowanie dotyczące sygnalizowanych jego zaniedbań w prowadzeniu spraw o nadużycia seksualne na szkodę osób małoletnich ze strony niektórych podległych mu duchownych. W następstwie postępowania, mając też na względzie inne trudności w zarządzaniu diecezją, złożył rezygnację z urzędu, którą tego dnia przyjął papież Franciszek[13][14].
W ramach Konferencji Episkopatu Polski został członkiem Komisji „Iustitia et Pax”, Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego[1] oraz Rady ds. Środków Społecznego Przekazu[3]. Objął również funkcje: przedstawiciela Konferencji Episkopatu Polski dla kontaktów z Konferencją Episkopatu Austrii, asystenta Konferencji Episkopatu Polski ds. Radia i Telewizji Niepokalanów. Ponadto wszedł do Rady Programowej Katolickiej Agencji Informacyjnej oraz Rady Nadzorczej Fundacji Opoka. Z ramienia Episkopatu Polski został także członkiem Komitetu Organizacyjnego Środkowoeuropejskiego Dnia Katolików[3].
W 2009 był współkonsekratorem podczas sakry biskupiej nuncjusza apostolskiego w Kongu Jana Pawłowskiego[6].
W 2016 został przyjęty do Rycerskiego i Szpitalnego Zakonu św. Łazarza z Jerozolimy obediencji orleańskiej[15] i do 2022 pełnił w nim funkcję przeora duchowego Wielkiego Przeoratu Polski[16].
W Wojsku Polskim otrzymał awanse na stopnie kapitana (1997)[17], majora (2013)[18] i podpułkownika (2017)[19].
W 2018 otrzymał medal „Błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki”, przyznany przez biskupa polowego Wojska Polskiego Józefa Guzdka[17].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j K.R. Prokop: Biskupi Kościoła katolickiego w III Rzeczpospolitej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1998, s. 152. ISBN 83-7052-900-3.
- ↑ Papież ustanowił nowe polskie diecezje. „Niedziela”. 10/2004. ISSN 0208-872X. [dostęp 2013-04-27].
- ↑ a b c d e f Nowa diecezja, nowy biskup.... „Przewodnik Katolicki”. 11/2004. ISSN 0137-8384. [dostęp 2015-07-06].
- ↑ Ks. Bp Jan Tyrawa. duchsw.archidiecezja.wroc.pl. [dostęp 2013-04-27].
- ↑ a b c G. Polak: Kto jest kim w Kościele. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, 1999, s. 384–385. ISBN 83-911554-0-4.
- ↑ a b Jan Tyrawa. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2013-04-27]. (ang.).
- ↑ Jan Tyrawa na stronie Konferencji Episkopatu Polski. episkopat.pl. [dostęp 2016-11-18].
- ↑ Erezione della Diocesi di Bydgoscz e nomina del primo Vescovo. press.vatican.va, 2004-02-24. [dostęp 2017-02-06]. (wł.).
- ↑ Komunikat Nuncjusza Apostolskiego w Polsce (dokumentacja). ekai.pl (arch.), 2004-02-24. [dostęp 2019-01-08].
- ↑ M. Woźniak. Bp jan Tyrawa objął diecezję bydgoską [sic!]. „Niedziela”. 15/2004. ISSN 0208-872X. [dostęp 2013-04-27].
- ↑ a b J. Harłukowicz: Precedensowy wyrok: kurie zapłacą za przestępstwa księży pedofilów. Ofiara ks. Kani: czuję wielką ulgę. wroclaw.wyborcza.pl, 2020-12-03. [dostęp 2021-08-28].
- ↑ M. Kącki: Pedofilia w Kościele. Jak biskupi chronili księdza Pawła Kanię. wyborcza.pl, 2016-10-13. [dostęp 2021-08-22].
- ↑ Rinuncia del Vescovo di Bydgoszcz. press.vatican.va, 2021-05-12. [dostęp 2021-05-12]. (wł.).
- ↑ Komunikat Nuncjatury Apostolskiej w Polsce. episkopat.pl, 2021-05-12. [dostęp 2021-05-12].
- ↑ Rzym: bp Tyrawa przyjęty do Rycerskiego i Szpitalnego Zakonu św. Łazarza z Jerozolimy. ekai.pl (arch.), 2016-10-15. [dostęp 2017-02-06].
- ↑ I. Fac: Święto Zakonu lazarytów w Bydgoszczy. izabelafac.pl, 2022-08-10. [dostęp 2022-12-11].
- ↑ a b Bp Jan Tyrawa odznaczony medalem ks. Jerzego Popiełuszki. ekai.pl, 2018-03-29. [dostęp 2018-04-09].
- ↑ Ordynariusz bydgoski awansowany na stopień majora. iwspsz.wp.mil.pl (arch.), 2013-04-17. [dostęp 2013-04-27].
- ↑ Biskup Jan Tyrawa został podpułkownikiem. portalkujawski.pl, 2017-11-12. [dostęp 2018-04-07].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jan Tyrawa na stronie diecezji bydgoskiej (arch.). [dostęp 2022-10-11].
- Jan Tyrawa na dawnej stronie diecezji bydgoskiej (arch.). [dostęp 2012-08-11].
- Jan Tyrawa na stronie Konferencji Episkopatu Polski [dostęp 2016-11-18].
- Jan Tyrawa [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-26] (ang.).
- Jan Tyrawa, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2010-12-02].[martwy link]