Jan Szmurło
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk medycznych | |
| Specjalność: otorynolaryngologia | |
| Alma Mater | |
| Profesura | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | Uniwersytet Wileński |
| Odznaczenia | |
     | |
Jan Szmurło (ur. 5 czerwca 1867 w Miedznie, zm. 1 maja 1952 w Łodzi) – polski lekarz, profesor otorynolaryngologii, filozof medycyny, działacz niepodległościowy, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w osadzie Miedźnie, w rodzinie Juliana, pisarza gminnego, i Marianny z Zawadzkich[1]. Uczęszczał do Gimnazjum w Siedlcach, następnie kontynuował naukę w Warszawie, początkowo II Progimnazjum, a później w V Państwowym Gimnazjum Męskim, gdzie uzyskał maturę w 1887. Studia lekarskie odbył na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1887–1892. Dyplom lekarza uzyskał w 1892 roku cum exima laude. W 1923 roku objął kierownictwo Katedry i Kliniki Otolaryngologii Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie, którą kierował do 1936 roku. Ponadto w 1926 roku został powołany na stanowisko kierownika Oddziału Wziewalnego w Ciechocinku. Był także organizatorem inhalatorium w Druskienikach. W 1927 roku wydał podręcznik Choroby nosa i jamy nosogardłowej. Był zwolennikiem podniesienia znaczenia otorynolaryngologii jako odrębnej gałęzi medycyny. Propagował także ideę uczynienia z otolaryngologii odrębnego przedmiotu w uczelniach medycznych. Dzięki tym staraniom otolaryngologia na Uniwersytecie Wileńskim stała się obowiązkowym przedmiotem nauczania. W klinice stworzył bazę dydaktyczną do nauczania tego przedmiotu. W 1929 roku przy klinice powstała Poradnia Wad Głosu i Mowy. Zorganizował także pracownię do badań nad twardzielą, która w tamtym okresie szczególnie często występowała na Kresach Wschodnich. Opisał nowe metody diagnostyki, rozpoznawania i rodzinnego występowania tej choroby. Był wychowankiem wielu specjalistów otorynolaryngologii. Pozostawił po sobie bogaty dorobek naukowy. Opublikował 4 tomowy podręcznik otolaryngologii, który w 1936 został nagrodzony przez Polską Akademię Umiejętności. W 1936 roku odszedł na emeryturę jako profesor honorowy Uniwersytetu Wileńskiego. Jednak z powodu śmierci swojego następcy prof. T. Wąsowskiego kierował kliniką Otolaryngologii w Wilnie jeszcze w latach 1937–1938. Od 1938 roku pracował w Zakładzie Histologii Uniwersytetu Warszawskiego.
W czasie II wojny światowej prowadził zajęcia z otolaryngologii na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Po wojnie był założycielem i pierwszym kierownikiem Kliniki Laryngologicznej w Łodzi[2]. Jego następcą był jego wychowanek, także z Uniwersytetu St. Batorego w Wilnie prof. Józef Borsuk[2]. W 1947 roku został mianowany kierownikiem inhalatorium i konsultantem naukowym Państwowego Zakładu Zdrojowego w Ciechocinku. W 1949 prof. Szmurło został kierownikiem Katedry Historii Medycyny Uniwersytetu Łódzkiego. Zajmował się także filozofią medycyny i należał do polskiej szkoły filozofii medycyny. Posiadał także tytuł honorowego profesora UŁ.
Był dwukrotnie żonaty: od 1895 z Michaliną z domu Michałowska (1870–1908), od 1916 z Marią Bolesławą z domu Michalczewska (1894–1934), primo voto Skowrońska, śpiewaczka. Z pierwszego małżeństwa miał pięcioro dzieci: Jana Mieczysława (1897–1985), adwokata, Zofię (ur. 1898), lekarza okulistę, Piotra (ur. 1899), inżyniera, Stanisława (1901–1902), Wandę (ur. 1903), handlowca, a z drugiego - córkę Marię Janinę (ur. 1917), chemika.
Zmarł w Łodzi. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 88-6-1,2)[3].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 10 listopada 1933 „za czterdziestoletnią działalność na polu pracy społecznej, naukowej i pedagogicznej”[4]
- Złoty Krzyż Zasługi – 1936
- Medal Niepodległości – 21 kwietnia 1937 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[5][6][7]
- Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża I stopnia
- tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata – 1983[8]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zabłocki 2006 ↓, s. 4.
- ↑ a b Władysław Korowajczyk. Naukowe Wilno w powojennej Łodzi. „Nasz Czas”. 7(596), 2003.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: SZMURŁOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-10-28].
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 93, poz. 128.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-29].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-29].
- ↑ The Righteous Among the Nations Database [online], righteous.yadvashem.org [dostęp 2020-08-31].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Zabłocki. Jan Szmurło (1867–1952). „Magazyn Otorynolaryngologiczny”. 1 (17), styczeń-marzec 2006. [dostęp 2024-03-29].