Jan Szeruda
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | |
| P.o. biskupa Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP | |
| Okres sprawowania | 1945-1951 |
| Wyznanie | |
.JPG)
Jan Szeruda (ur. 26 grudnia 1889 w Wędryni, zm. 21 marca 1962 w Warszawie) – duchowny Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce, pełniący obowiązki biskupa (zwierzchnika) Kościoła w latach 1945–1951, biblista i teolog protestancki.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ukończył gimnazjum polskie w Cieszynie, a następnie studia teologiczne w Wiedniu i Halle. W 1915 objął posadę prefekta w polskim gimnazjum w Orłowej i w szkole podstawowej w Cieszynie, a w 1917 został wikariuszem parafii ewangelickiej w Nawsiu. Po I wojnie światowej, gdy organizowano Wydział Teologii Ewangelickiej na Uniwersytecie Warszawskim, został przez władze kościelne przewidziany do pracy naukowej na tym wydziale. W związku z tym w 1920 uzupełniał studia w Bazylei, gdzie uzyskał stopień licencjata. Po powrocie rozpoczął pracę dydaktyczną na Uniwersytecie Warszawskim. W 1922 został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1929 profesorem zwyczajnym oraz kierownikiem Katedry Egzegezy Starego Testamentu i Języka Hebrajskiego na Wydziale Teologii Ewangelickiej UW. Zajmował się też dziejami polskiego piśmiennictwa ewangelickiego.
Brał czynny udział w pracach towarzystw naukowych, był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Towarzystwa Badań Dziejów Reformacji w Polsce, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Podczas okupacji prowadził wykłady z teologii na tajnym uniwersytecie, gdzie pełnił funkcję dziekana.
Po wyzwoleniu w 1945 został wybrany prezesem Tymczasowego Konsystorza Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, a w czerwcu 1945 tymczasowym biskupem (zwierzchnikiem) Kościoła. Funkcję tę pełnił do czasu wyboru w 1951 biskupa Kościoła przez pierwszy zwołany zwyczajny Synod Kościoła. Wówczas władze nie zgodziły się na jego wybór na stanowisko biskupa. Jako p.o. biskupa odbudowywał rozbity w czasie II wojny światowej Kościół. Po wojnie nie godził się na poddaństwo Kościoła wobec władz partyjno-państwowych[1]. Ta jego postawa spowodowała, że został pozbawiony przywództwa w Kościele Ewangelicko-Augsburskim[2].
Wznowił też wykłady na Wydziale Teologii Ewangelickiej na Uniwersytecie Warszawskim, w 1954 przekształconym w samodzielną Chrześcijańską Akademię Teologiczną w Warszawie. Uczestniczył aktywnie w pracach komisji przekładowej powołanej przez Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne nad nowym tłumaczeniem, znanym później jako Biblia warszawska.
Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja E, grób 12)[3].
Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Księga psalmów, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne w Warszawie, 1937 i 1957
- Amos – prorok i proroctwo, Warszawa: Wydawnictwo Literatury Religijnej, 1960.
- Charakter narodowy i uniwersalny religji izraelskiej, Warszawa: „Zwiastun Ewangeliczny”, 1922.
- The Protestant Churches of Poland, London: 1938 (London : Eyre a Spottiswoode).
- Słowniczek hebrajsko-polski, Lwów: Książnica polska, 1921.
- Das Wort Jahwes. Eine Untersuchung zur israelitisch-jüdischen Religionsgeschichte, Łódź: 1921.
- Zarys dziejów teologii ewangelickiej w Polsce, Kraków: Polska Akademia Nauk, 1953[4].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Księga jubileuszowa z okazji 70-lecia urodzin księdza profesora dr. Jana Szerudy, Warszawa 1959.
- Jan Szturc, Szeruda Jan, ks. [w:] Tenże, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 290 ISBN 83-85970-50-9.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Barbara Polak. Dziel i rządź. O polityce wobec Kościołów protestanckich w PRL z Ryszardem Michalakiem rozmawia Barbara Polak. „Biuletyn IPN”, s. 58, marzec 2004. Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1641-9561.
- ↑ Ryszard Michalak: Polityka wyznaniowa państwa polskiego wobec mniejszości religijnych w latach 1945–1989. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, 2014, s. 355. ISBN 978-83-7842-124-5.
- ↑ śp. Jan Szeruda
- ↑ Szeruda, Jan (1889-1962). bn.org.pl. [dostęp 2015-02-20]. (pol.).
|
