Jan Paweł Gawlik
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | teatrolog, |
| Odznaczenia | |
  | |
Jan Paweł Gawlik (ur. 3 maja 1924 we Lwowie, zm. 22 marca 2017 w Krakowie)[1] – polski eseista, teatrolog, krytyk teatralny, publicysta, dramaturg.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził ze Lwowa. Podczas wojny żołnierz Okręgu Lwowskiego Armii Krajowej. W 1946 zamieszkał w Krakowie. Ukończył studia na Akademii Handlowej w Krakowie oraz Szkołę Nauk Politycznych przy Wydziale Prawa UJ i Studium Dziennikarskie UJ. Pracował jako asystent w Katedrze Ekonomii Akademii Handlowej prowadzonej przez Feliksa Młynarskiego. Następnie był pracownikiem Muzeum Narodowego w Krakowie, Wydawnictwa Literackiego i redakcji Życia Literackiego. W latach 50. współpracował z redakcją Tygodnika Powszechnego. Wraz z Leopoldem Tyrmandem, Zbigniewem Herbertem, Tadeuszem Chrzanowskim należał do założonej przez Stefana Kisielewskiego grupy dyskusyjnej Partia Wariatów Liberałów. W latach 1968–1970 kierownik literacki Teatru Rozmaitości w Krakowie.
W 1970 objął stanowisko dyrektora naczelnego i kierownika artystycznego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie zastępując na tej funkcji Zygmunta Hübnera, który w 1969 zrezygnował protestując przeciw ingerencjom cenzury w działalność teatru. Kontynuował linię artystyczną poprzedniej dyrekcji, dbając o utrzymanie wysokiego poziomu repertuaru i inscenizacji. Za jego dyrekcji przedstawienia w Starym Teatrze reżyserowali m.in. Konrad Swinarski, Andrzej Wajda, Jerzy Jarocki, Jerzy Grzegorzewski, Krystian Lupa oraz Krzysztof Kieślowski, Agnieszka Holland i Krzysztof Zanussi. W 1974, wraz Jerzym Jarockim, Konradem Swinarskim i Andrzejem Wajdą nagrodzony „za nowatorską działalność teatralną, która wzbudziła szeroki oddźwięk społeczny” prestiżowym wyróżnieniem Drożdże, przyznawanym przez tygodnik „Polityka”.
W 1980, w następstwie porozumień sierpniowych w Starym Teatrze działalność rozpoczął NSZZ „Solidarność”, który pod przewodnictwem Jerzego Stuhra reprezentował zespół artystyczny w sporze z dyrekcją i ostatecznie doprowadził do dymisji Gawlika i zastąpienia go popieranym przez artystów teatru kompozytorem Stanisławem Radwanem.
W międzyczasie, w 1977 objął kierownictwo Teatru Telewizji, które sprawował do 1982. W latach 1983–1985 był jednocześnie dyrektorem Teatru Dramatycznego i Teatru Rzeczypospolitej w Warszawie. W 1985 powrócił do Krakowa, by objąć po Mikołaju Grabowskim stanowisko dyrektora Teatru im. Słowackiego, które zajmował do przejścia na emeryturę w 1989.
Autor wielu publikacji na temat teatru i dramatów teatralnych, m.in. monografii o kabarecie Jama Michalika pt. Powrót do Jamy (1961), tomu szkiców Twarze teatru (1963), sztuk: Pokusa (1965) oraz: Egzamin, Tor, Wybór, Portret, Procedura, wydanych w tomie Propozycje (1969).
W 1989 odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 1984 Medalem 40-lecia Polski Ludowej[2]. Laureat Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (za 1977)[3]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zmarł dramaturg i reżyser Jan Paweł Gawlik. krakow.pl. [dostęp 2017-03-22].
- ↑ Uznanie dla twórców kultury /w/ Trybuna Robotnicza, nr 170, 19 lipca 1984, str. 1-2
- ↑ Splendor Gedanensis 2016. Dali najwięcej gdańskiej kulturze
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Gazety Wyborczej, tom 5 (2006) Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
- Eustachiewicz Lesław, (1979) Dramaturgia polska w latach 1945–1977. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
- Gawlik Jan Paweł, (1989) Pożegnanie z Teatrem im. J. Słowackiego. Życie Literackie nr 36/1989.
- Gawlik Jan Paweł, (2008) Mój Stary Teatr. Miesięcznik społeczno-kulturalny „Kraków”, nr 9/2008.
- Kania Waldemar, (2001) Pisarze z Krupniczej. Informator biobibliograficzny, wyd. 3. Związek Literatów Polskich Oddział w Krakowie, Kraków.
- Kto jest kim w Polsce, (1993) Informator biograficzny, edycja 3. Wydawnictwo Integra, Warszawa.
- Pawlak Grażyna, (2004) Literatura polska w teatrze telewizji w latach 1953–1993. Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
- Tygodnik społeczno-polityczny „Polityka”, nr 889/1974, 1340/1980.
- Tyrański Władysław, (1998) Kto jest kim w Krakowie. Krakowska Agencja Informacyjna, Kraków.