Jan Lemański (pisarz)
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 7 lipca 1866 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 11 listopada 1933 |
| Zawód, zajęcie | pisarz |
_(signature_of_Jan_Lema%C5%84ski).png){kind=small} | |
| Odznaczenia | |
  | |
.JPG)
Jan Lemański (ur. 7 lipca 1866 w Głażewie pod Płockiem, zm. 11 listopada 1933 w Warszawie) – polski poeta, satyryk i bajkopisarz okresu Młodej Polski.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Kształcił się w gimnazjum w Płocku, a potem na Wydziale Prawa Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Od roku 1894 publikował drobne utwory w pismach warszawskich. W latach 1901–1907 wchodził w skład redakcji pisma Chimera, w którym często publikował swoją twórczość. Był mężem poetki Marii Komornickiej[1].
W okresie międzywojennym pracował jako urzędnik w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, pod koniec życia jako cenzor filmowy[1]. Wtedy wycofał się z życia literackiego i zaprzestał działalności.
Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 62-1-27)[2].
We wspomnieniach współczesnych Lemański został zapamiętany jako infantylny dziwak[1]. Irena Lorentowicz pisała o nim: „Wielki przyjaciel dzieci, dziwak i czarodziej, samotnik i milczek”[1].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[3]
- Złoty Krzyż Zasługi (pośmiertnie, 16 marca 1934)[4]
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
- Bajki (1902)
- Proza ironiczna. Bajki, bajeczki, przypowiastki dla dziatek, sielanki (1904)
- Colloqvia albo Rozmowy (1905)
- Ofiara królewny. Powieść fantastyczna (1906)
- Nowenna, czyli Dziewięćdziesiąt dziewięć dytyrambów o szczęściu (1906)
- Prawo własności (1909)
- Baśń o prawdzie. Nowy zbiór piosnek, bajek, poematów, baśni satyrycznych, melodyi i pieśni (1910)
- Noc i dzień (1910)
- Czyn. Poezye, satyry, piosenki (1911)
- Jasełka (1911)
- Kamień filozoficzny. Nowele, satyry, groteski[5] (1911)
- Zwierzyniec (1912)
- Bajki o zwierzętach (1916)
- Lis na łowach. Lisy na dworze królewskim (1919)
- W kraju słońca[6] (1919)
- Złota rybka (1919)
- Tao[7] (1921)
- Księga Rodzaju[8] (1921), poemat satyryczny
- Prawo mężczyzny[9] (1922)
- Toast. Bajki powojenne (1923)
Był redaktorem książki Satyra polska (1914) w 2 tomach.
W jego twórczości widać motywy satyry obyczajowej. Stworzył nowy typ bajki z wyraźnymi elementami drwiny. Satyryczną twórczość Lemańskiego można uważać za prekursorską w stosunku do „Zielonego Balonika”.
Dokonał przekładu Murzyna z załogi Narcyza[10] (1923) i Uśmiechu szczęścia (wyd. w tomie Między lądem a morzem, 1924) Josepha Conrada, Fletnika z Hamelnu[11] Roberta Browninga (1924), baśni Odmieńczyk[12] Ryszarda Dehmela (1925).
W twórczości Lemańskiego niektórzy publicyści dopatrzyli się obsesyjnej niechęci do kobiet[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Nie ma Komornickiej!, [w:] Krzysztof Tomasik, Homobiografie.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MARJA LEMAŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 276, poz. 638 „za zasługi na polu literackiem”.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu literatury”.
- ↑ Jan Lemański, Kamień filozoficzny: (nowele, satyry, groteski), wyd. 1911 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-17].
- ↑ Jan Lemański, W kraju słońca, wyd. 1919 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-17].
- ↑ Jan Lemański, Tao: (poezje), wyd. 1921 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-17].
- ↑ Jan Lemański, Księga rodzaju, wyd. 1921 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-17].
- ↑ Jan Lemański, Prawo mężczyzny, wyd. 1922 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-17].
- ↑ Murzyn z załogi Narcyza = The Nigger of the Narcissus. Opowiadanie o kasztelu, Józef Conrad Korzeniowski ; z upoważnienia autora tłumaczył z angielskiego Jan Lemański, wyd. 1923 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-17].
- ↑ Robert Browning: Fletnik z Hamelnu, tłum. Jan Lemański (rękopis). polona.pl. [dostęp 2018-07-24]. (pol.).
- ↑ Odmieńczyk. Baśń Ryszarda Dehmel’a ; w przekł. Jana Lemańskiego, wyd. 1925 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-17].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kopie cyfrowe dzieł w KPBC [1]
- Utwory Jana Lemańskiego w serwisie Wolne Lektury
- Jan Lemański – dzieła i rękopisy w bibliotece Polona