Jan Kuźnar

Jan Kuźnar
Ilustracja
porucznik piechoty porucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia

20 maja 1893
Jasienica Rosielna

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1918–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

53 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
kampania wrześniowa

Późniejsza praca

urzędnik bankowy

Odznaczenia
Medal Niepodległości

Jan Kuźnar[a] (ur. 20 maja 1893 w Jasienicy Rosielnej, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – doktor praw, porucznik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 20 maja 1893 w Jasienicy[1][2] jako syn Jakuba (rolnik w Jasienicy[1], celem utrzymania rodziny przebywał w Ameryce) i Katarzyny z domu Śnieżek. Miał brata Stanisława i siostrę Katarzynę. Dom rodziny Kuźnarów znajduje się w części wsi Czarna Górka pod numerem 277.

W 1913 zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C.K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Jan Ciałowicz, Włodzimierz Mozołowski, Franciszek Prochaska, Klemens Remer, Michał Terlecki – wszyscy także późniejsi oficerowie Wojska Polskiego)[3][2][4]. Działał w Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”. Po maturze udał się na studia na wydziale teologicznym[2].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 wstąpił do Wojska Polski. W 1921 został przeniesiony do rezerwy. W 1922 posiadał przydział w rezerwie do Wojskowego Okręgowego Zakładu Gospodarczego Nr 6 we Lwowie[5], a od następnego roku do 53 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Stryju. 8 stycznia 1924 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 5872. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[6][7].

W 1934 roku, jako oficer pospolitego ruszenia piechoty pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[8].

Ukończył studia prawnicze z tytułem naukowym doktora na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Zawodowo pracował jako urzędnik bankowy. Był zatrudniony we Lwowie, a następnie w Wielkopolsce: w Szamotułach i Poznaniu. Jego żoną była Janina, z domu Owoc, także pochodząca z Jasienicy Rosielnej. Oboje zamieszkiwali w Poznaniu.

Po wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej i agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Na wiosnę 1940 został zabrany do Katynia i tam został rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Jest pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu, gdzie w 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 3967 (pierwotnie dosł. określony jako Jan Kuzmar[9]; przy zwłokach zostały odnalezione znak tożsamości, pismo z Ministerstwa Skarbu, dwa listy, pocztówka, którą nadał Stanisław Kuźnar z Jasienicy Rosielnej, Powiat Brzozów[b])[10].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 jego nazwisko zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939–1945[11] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[12].

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie do stopnia majora[13]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[14].

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nr 14384) – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie żołnierzy polskich zamordowanych w Katyniu i innych nieznanych miejscach kaźni, nadane przez Prezydenta RP na Uchodźstwie profesora Stanisława Ostrowskiego (11 listopada 1976)

Krzyż Kampanii Wrześniowej – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie pamiątkowe wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej (1 stycznia 1986)

29 września 2009, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy" / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, przy Szkole Podstawowej w rodzinnej Jasienicy Rosielnej został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Jana Kuźnara (drugim uhorowanym był Stanisław Walczak, także jasieniczanin zamordowany w Katyniu)[15][16].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W niektórych źródłach (m.in. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń, wydana przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa została przedstawiona forma nazwiska „Kuźniar”. Nazwisko w formie „Kuźnar” zostało podane w źródłach gimnazjalnych w Sanoku, w 2007 podczas pośmiertnych awansów ofiar zbrodni katyńskiej oraz w uroczystościach upamiętniających w rodzinnej wsi porucznika, Jasienicy Rosielnej. W tej miejscowości forma nazwiska Kuźnar jest często spotykana wśród mieszkańców.
  2. ↑ Dokumentach niemieckich dosł określone jako „Jasienica Kościelna Kreis Bezczow”.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 214.
  2. ↑ a b c XXXII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1912/13. Sanok: Fundusz Naukowy, 1913, s. 58.
  3. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 27 z 1 lipca 1913. 
  4. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-15].
  5. ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 152.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 276, 542, 1835.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 253, 480.
  8. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 260, 984.
  9. ↑ Katyń według źródeł niemieckich - 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-04-19].
  10. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 94. ISBN 83-7001-294-9.
  11. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 67.
  12. ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 231.
  13. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  14. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
  15. ↑ Obchody uroczystości zasadzenia „Dębu Pamięci”. sp.zs-jasienicaros.pl, 29 września 2009. [dostęp 2014-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 kwietnia 2014)].
  16. ↑ Uroczystości „Katyń 1940 – 2010”. sp.zs-jasienicaros.pl, 29 września 2009. [dostęp 2014-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 kwietnia 2014)].
  17. ↑ M.P. z 1932 r. nr 48, poz. 53.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Kuźnar&oldid=72754804”