Jan Frey
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Dziedzina sztuki |
Jan Antoni Frey, Johannes Frey (ur. 17 maja 1711 w Braniewie, zm. 4 stycznia 1784 w Braniewie) – warmiński rzeźbiarz i snycerz, twórca oryginalnej stylistyki późnobarokowej rzeźby warmińskiej, tworzący w latach 1730–1760[1][2][3].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jan Antoni Frey urodził się 17 maja 1711 roku w rodzinie Jacoba Johanna i Elisabeth Hornki. 9 września 1725 rozpoczął naukę w braniewskim gimnazjum (Collegium Hosianum). 26 czerwca 1738 zawarł w Braniewie związek małżeński z Elisabeth Fischer[4][5]. Mieli czworo dzieci, spośród których wieku dorosłego dożyła tylko najstarsza córka (która zmarła bezpotomnie)[3].
Przybliżony czas jego działalności obejmuje lata około 1735–1760.
W pierwszej połowie XVIII w. daje się zaobserwować na Warmii wzmożony ruch fundatorski, wynikający z potrzeby naprawienia zniszczeń dokonanych przez Szwedów w czasie III wojny północnej. Biskupi warmińscy dysponowali pokaźnymi funduszami pochodzącymi z uposażenia, które dawało im siódmą pozycję wśród wszystkich biskupstw polskich, zatem działalność Jana Freya to przede wszystkim sztuka sakralna. Zmarł 4 stycznia 1784. Pochowany został 8 stycznia 1784[5] na średniowiecznym cmentarzu św. Jana w Braniewie.
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
- Do wczesnych prac Jana Freya należą wykonane w 1734 wraz z Janem Schmidtem Kapliczki różańcowe z piaskowca przy drodze z Reszla do Świętej Lipki. Następnie przypisywane są mu m.in. takie działa jak:
- 1735: ambona w kościele św. Krzyża w Braniewie
- 1740: późnobarokowa ambona dla kościoła w Kiwitach[1]
- Ambona w kościele w Błudowie (dziś w Młynarach)
- 1740: ołtarz Świętej Rodziny w Ornecie (razem z Janem Christianem Schmidtem)
- 1744: ambona w kościele św. Jana Chrzciciela w Ornecie
- 1745: ołtarz św. Józefa w kościele św. Jana Chrzciciela w Ornecie
- 1745: ołtarz w katolickim kościele parafialnym w Bażynach
- 1750: ołtarz Trójcy w kościele katolickim w Braniewie
- 1753: wykonał rzeźby dla nowego ołtarza głównego w kościele św. Katarzyny w Braniewie
Cztery figury świętych dłuta Jana Freya są eksponowane (rok 2021) w Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku (zdjęcie obok).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Celulozowe Muzeum Ziemi Braniewskiej, Braniewo 2015
- ↑ Arkadiusz Wagner, Problemy atrybucyjne późnobarokowej rzeźby warmińskiej : J. Chr. Schmidt, J. Frey i K. Perwanger a barokizacja kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela w Ornecie, Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1, 17-32, 2001
- ↑ a b Jerzy Przeracki Artyści działający na Warmii w XVIII wieku : Krzysztof Peucker, Jan Chrystian Schmidt, Chrystian Bernard Schmidt, Krzysztof Sand, Jan Witt, Jan Ignacy Witt, Jan Antoni Frey, Piotr Andrzej Kolberg i Józef Joachim Korzeniewski Komunikaty Mazursko-Warmińskie 3 (273), 441-499 2011
- ↑ Georg Lühr Die Matrikel der päpstlichen Seminars zu Braunsberg 1578–1798, Nachträge, s. 191
- ↑ a b Janusz Pałubicki Artyści i rzemieślnicy artystyczni Gdańska, Prus Królewskich oraz Warmii epoki nowożytnej, Gdańsk 2019