Jacques Rossi

Jacques François Rossi (ur. 10 października 1909 we Wrocławiu, zm. 30 czerwca 2004 w Paryżu) – francusko-polski językoznawca, poliglota, pisarz tematyki łagrowej, leksykograf mowy gułagu.

Życie[edytuj | edytuj kod]

Urodził się jako Franciszek Ksawery Heyman i był według metryki młodszym synem Martina (Marcina) Heymana (architekta i pierwszego starosty powiatu rypińskiego) i Leontine Charlotte z d. Goyet (ur. 1877 w Bourg-en-Bresse, zm. 1920), Francuzki, byłej guwernantki w domu Heymanów. Był bratem Piotra Heymana i Sylwii Mamroth. Według komentarzy w swojej książce był pasierbem Marcina Heymana. W sierpniu 1962 roku zmienił w Polsce nazwisko z Franciszek Ksawery Heyman na Jacek Franciszek Rossi. W akcie naturalizacji francuskiej, w sierpniu 1990 roku, przyjął nazwisko Jacques Francois Rossi.

Wczesne lata spędził we Francji, a następnie mieszkał w Warszawie. W młodości miał angielską guwernantkę. W wieku 17 (1926) lat został członkiem Komunistycznej Partii Polski, a następnie członkiem Międzynarodówki Komunistycznej. W 1937 roku został zawezwany do Moskwy, gdzie został aresztowany. Spędził 19 lat w obozach w Związku Radzieckim, głównie na Syberii. Wyszedł z obozów w 1956 roku, ale przez kilka lat nie dostawał zgody na opuszczenie Rosji. W 1961 roku wrócił na wezwanie brata Piotra Heymana do Polski[1]. Od 1964 do 30 września 1977 roku pracował na Wydziale Filologii Obcych na Uniwersytecie Warszawskim[2], gdzie prowadził wykłady m.in. z wiadomości o życiu współczesnym francuskiego obszaru językowego[3],[4] i mieszkał w tym czasie na Mokotowie (ul. Kielecka 34) w Warszawie. W 1977 wyjechał na rok do Tokio, a w 1979 wyjechał z Polski. W 1985 zamieszkał we Francji. 9 sierpnia 1990 roku przyjął obywatelstwo francuskie i zmienił imiona z Franciszek Ksawery Rossi na Jacques Francois Rossi[5]. We Francji był znany jako Jacques Rossi. W 1992 uczestniczył w międzynarodowym kongresie w Moskwie dotyczącym ruchu oporu w łagrach. W 1992 był też w Polsce. Został pochowany w Paryżu 2 lipca 2004.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Opublikował książki poświęcone systemowi obozów pracy przymusowej - gułag. Jego największym dziełem jest Encyklopedia i słownik mowy Gułagu wydana w oryginale po rosyjsku (1987) i przetłumaczona na francuski (1997), angielski (1989) [6], japoński (1996), czeski (1999) i włoski (2006). Pierwszy tom opowiadań Fragments de Vies (Fragmenty ludzkich biografii) był wydany we Francji w 1995 roku i jest złożony z 55 krótkich opowiadań. Był wznowiony w tomie Qu'elle etait belle cette Utopie! [7] został uzupełniony o dodatkowe 27 opowiadań. Pod koniec życia wyszła biograficzna książka napisana przez profesorkę literatury francuskiej Michèle Sarde Jacques, le Français: pour mémoire du Goulag[8], która m.in. nagrała taśmy z jego wywiadami.

7 października 2003 przedstawiono w Bibliotece Narodowej w Warszawie Polsce film dokumentalny Georga Mourier pod tytułem Tricher? (Oszustwa?) o Jacku Rossim.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ James Kirkup, Obituary: Jacques Rossi, The Independent, 6 lipca 2004
  2. ↑ Skład osobowy i spis wykładów w roku 1966, Uniwersytet Warszawski, 1966
  3. ↑ Rossi, Jacques (Rossi, Jacek), Tableaux chronologiques et bref lexiqe d'historie de France. P. 2, Bref lexique et tableaux chronologiques d'historie de France / Jacek Rossi ; 1973, Uniwersytet Warszawski. Wydział Filologii Obcych, ISBN 0-903868-97-0
  4. ↑ Rossi Jacek, La France et les activités des ses habitants vues par les auteurs français. Warszawa 1968 s. 231. Uniwersytet Warszawski, Wyższe Studium Językowe
  5. ↑ Naturalizacja opublikowana w Journal Officiel de la Republique Francaise, 12 sierpnia 1990, Nat. 7838x90. 093. DT 28.
  6. ↑ Jacques Rossi, The Gulag handbook: an encyclopedia dictionary of Soviet penitentiary institutions and terms related to the forced labor camps, wyd. 1st ed, New York: Paragon House, 1989, ISBN 1-55778-024-2, OCLC 18350327.
  7. ↑ Jacques Rossi i Sophie Benech, Qu'elle était belle cette utopie: chroniques du Goulag, illustrées par l'auteur, Paris: Cherche Midi, 2000, 234 strony, ISBN 2-86274-777-7 9782862747774
  8. ↑ Jacques Rossi i Michèle Sarde, Jacques, le Français: pour mémoire du Goulag, Paris, Le cherche midi, 2002. ISBN 2-86274-939-7 (autobiografia).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

  • Gorzkowska-Rossi, Regina, Pour Memoire du Goulag Rossiego po Polsku, Odra (miesięcznik), 7-8, lipiec-sierpień, 2003, w dziale Listy i Świadectwa, str. 67.
  • Pike, D. W. David Rousset and Jacques Rossi Two important onlookers on the European stage of 1936-1937, GUERRES MONDIALES ET CONFLITS CONTEMPORAINS (190): 143-146, czerwiec 1998.
  • Kauffer R., Rossi J., Twenty-five years in the gulag: Interview with Jacques Rossi, Historia (614): 84-84, luty 1998.
  • Chauvin, J. R. i Rossi, J., Interview with Rossi, Jacques on his 24 years in the Gulag, Quinzaine Litteraire, (611): 23-25, listopad 1 1992.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jacek Rossi, Les Controverses continuent autour de la Revolution francaise, Mówią Wieki, Warszawa, marzec 1972, str. 19-24.
  • Jacek Rossi, Controverses autour de la Commune de Paris, Mówią Wieki, grudzień 1974, Warszawa, str. 6-11.
  • Jacques Rossi, opowiadania Puddofiej, Żarówka, Krok w Lewo, Odra (miesięcznik), 7-8, lipiec-sierpień, 2003, w dziale Listy i Świadectwa.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jacques_Rossi&oldid=73141349”