Jacobus Sibrandi Mancadan
| Data i miejsce urodzenia | 1602 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 4 października 1680 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Gatunek |
Jacobus Sibrandi Mancadan (ur. 1602 w Minnertsga, zm. 4 października 1680 w Tjerkgaast)[1][2] – holenderski malarz i urzędnik państwowy; uważany jest za jednego z najlepszych malarzy pejzażystów, działających we Fryzji w XVII wieku[3][4].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był burmistrzem Franeker (1637–1639) i Leeuwarden (1645), jednak przede wszystkim był malarzem[2]. Uczył się u Lamberta Jacobszoona i Mosesa van Uyttenbroecka[1]. Karierę artystyczną rozpoczął prawdopodobnie w średnim wieku[2]. W 1644 przeniósł się z Franeker do Leeuwarden, gdzie kupił dom, płacąc kilkoma swoimi obrazami[1]. Po śmierci żony w 1669, zamieszkał ze swoją córką w Beetsterzwaag w zachodniej Fryzji[1].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Malował dwa rodzaje pejzaży: włoskie i rodzime holenderskie. Fantastyczne pejzaże italianizujące, nasycone motywami arkadyjskimi, przedstawiały idylliczne sceny pasterskie z górami i ruinami w tle (Pejzaż górski z pasterzami)[2][3]. Nie ma dowodów na to, że Mancadan kiedykolwiek odwiedzoł Włochy[2][4]. Najwyraźniej inspirowały go wczesne pejzaże Salvatora Rosy[2] lub prace współczesnych mu malarzy holenderskich – Cornelisa van Poelenburgha i Bartholomeusa Breenberga, którzy obaj spędzili kilka lat we Włoszech[4].
Drugą grupą były obrazy przedstawiące wieś fryzyjską (Pejzaż z piaszczystą drogą)[2][3], lokalne pejzaże leśne i morskie oraz sceny rodzajowe, przedstawiające wydobywanie torfu – co było raczej rzadkim tematem w owym czasie, aczkolwiek istotnym w twórczości Mancadana, gdyż miał on częściowe udziały w torfowisku w południowo-wschodniej części Fryzji[2]. W późniejszym okresie artysta zajmował się też malarstwem alegorycznym i mitologicznym[5].
Mancadan miał bardzo indywidualny styl. Jego postaci zawsze można rozpoznać po dziwnie krzywej postawie[2]. W pejzażach stosował przytłumioną, stonowaną paletę[2][3] brązów i zieleni, ożywianą jedynie okazjonalnym użyciem czerwieni w strojach pasterzy[2]. Tylko kilka obrazów jest w pełni podpisanych; inne mają monogram, ale większość jest niesygnowana[2]. Dzieła artysty mają w swoich zbiorach m.in. Fries Museum w Leeuwarden, Muzeum Bodego w Berlinie i Mauritshuis w Hadze[5].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Zuidelijk landschap met herder en herderin bij een ruïne, ok. 1617–1680, Mauritshuis, Haga -
Zuidelijk landschap met figuren bij een ruïne, 1617–1680, Mauritshuis, Haga -
Landschap met slapende herder, 1650, Fries Museum, Leeuwarden -
Twee jagers in een roeiboot, 1617–1680, kolekcja prywatna
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Jacob Sibrandi Mancadan [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2024-04-02] (ang. • niderl.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l C. Boschma, Mancadan, Jacobus Sibrandi, Oxford Art Online. Grove Art Online, 2003, DOI: 10.1093/gao/9781884446054.article.T053672 [dostęp 2023-08-23] (ang.).
- ↑ a b c d Maciej Monkiewicz, Mancadan, Jacobus Sibrandi, [w:] Robert Genaille, Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe; Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 221–222, ISBN 83-221-0686-6 (pol.).
- ↑ a b c Jacobus Sibrandi Mancadan w Codart.nl Documentatie. [dostęp 2023-08-23]. (ang. • niderl.).
- ↑ a b Mancadan, Jacobus Sibrandi nickname: Mankendam, Benezit Dictionary of Artists, 31 października 2011, DOI: 10.1093/benz/9780199773787.article.B00115498 [dostęp 2023-08-23] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Chudzikowski (red.): Krajobraz holenderski XVII wieku. Warszawa: Muzeum Narodowe, 1958, s. 58–59.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jacobus Sibrandi Mancadan w Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie. [dostęp 2012-08-22]. (ang.).