Józef Smaga (wojskowy)
 | |
 generał brygady | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1917–1948 |
| Siły zbrojne |
|
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
      | |
Józef Smaga (ur. 2 listopada 1896 w Dąbrówce, zm. 9 grudnia 1982 w Leningradzie) – polski i radziecki wojskowy, generał major Armii Czerwonej, generał brygady LWP.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1908 skończył szkołę powszechną i został ślusarzem w Lublinie, w 1915 ewakuowany na wschód, pracował w Piotrogrodzie. W 1916 zwolniony z pracy i aresztowany za udział w strajkach, potem wcielony do rosyjskiej armii.
Po rewolucji lutowej 1917 wrócił do pracy i wstąpił do Gwardii Czerwonej, SDPRR(b) i SDKPiL. Podczas rewolucji październikowej brał udział w walkach o Piotrogród. W lutym 1918 walczył w obronie tego miasta. W marcu 1918 został dowódcą drużyny i plutonu w Jurjewskim Batalionie Putiłowskiej Dywizji Strzelców, a w kwietniu 1918 agitatorem-organizatorem w oddziale politycznym Zachodniej Dywizji Strzelców. Od stycznia 1919 w lotnictwie tej dywizji. Komisarz 38 Oddziału Lotniczego Frontu Zachodniego. W 1920 zdobył uprawnienia pilota wojskowego i został instruktorem w szkole pilotów w Jegoriewsku. Od października 1925 dowódca klucza w 8 Eskadrze Lotniczej w Moskwie, a od maja 1929 dowódca eskadry w 3 Wyższej Szkole Lotniczej w Orenburgu. Od lipca 1933 dowódca 23 Brygady Ciężkich Bombowców w Monino. W latach 1935–1936 słuchacz Wojskowej Akademii Lotniczej w Moskwie, następnie dowódca brygady lotniczej w Wojskowej Szkole Lotniczej Marynarki Wojennej im. Stalina. W latach 1938–1940 zwolniony w ramach czystek stalinowskich, od sierpnia 1940 zastępca dowódcy brygady lotniczej w Północnokaukaskim Okręgu Wojskowym, od maja 1941 dowódca pułku w Wojskowej Szkole Lotniczej w Krasnodarze. Na przełomie 1942/1943 brał udział w walkach z Niemcami.
W kwietniu 1944 został skierowany do służby w Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR w stopniu pułkownika. 30 VII 1944 został p.o. dowódcy, a od 31 VIII dowódcą 1 Polskiej Dywizji Lotniczej. Kierował operacjami tej dywizji na przyczółku warecko-magnuszewskim i w okolicach Warszawy. 11 XI 1944 mianowany przez KRN generałem brygady; później zweryfikowany przez Radę Komisarzy Ludowych ZSRR jako generał-major Armii Czerwonej. Od 27 grudnia 1944 komendant Zjednoczonej Szkoły Lotniczej WP w Zamościu, a od 13 kwietnia 1945 – Wojskowej Szkoły Pilotów w Dęblinie. W maju 1946 odwołany ze stanowiska przez marsz. Michała Żymierskiego-Rolę za niewłaściwe kierowanie szkołą i dopuszczenie do upadku dyscypliny i nadużyć finansowych. W lipcu 1946 powrócił do ZSRR. W 1948 przeniesiony do rezerwy.
Jego imię nosiła 4 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego w Malborku i Szkoła Podstawowa w Korytowie k. Żyrardowa.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Order Lenina (1945)[1]
- Order Czerwonego Sztandaru (dwukrotnie w 1944)[1]
- Order Czerwonej Gwiazdy[1]
- Order Odrodzenia Polski III klasy (1945)[1]
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (11 maja 1945)[1][2]
- Złoty Krzyż Zasługi (1946)[1]
- Medal za Warszawę 1939–1945[1]
- medale pamiątkowe[1]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia. Warszawa: 2008, s. 57.
- ↑ Uchwałą Prezydium Krajowej Rady Narodowej z 11 maja 1945 za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą. Odznaczenia Generałów Wojska Polskiego przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej. „Polska Zbrojna”, s. 1, 12 maja 1945. Por. Kazimierz Konieczny, Henryk Wiewióra: Karol Świerczewski Walter. Zbiory Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”, 1971, s. 263.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. III:M-S, Toruń 2010, s. 453-455.