Józef Sadzik
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 16 lutego 1933 |
| Data i miejsce śmierci | 26 sierpnia 1980 |
| Wyznanie | chrześcijańskie |
| Kościół | rzymskokatolicki |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat | 22 czerwca 1957 |
| Odznaczenia | |
 | |
Józef Sadzik (ur. 16 lutego[1] 1933 w Sułkowicach k. Krakowa, zm. 26 sierpnia 1980 w Osny k. Paryża) – ksiądz pallotyn, założyciel i długoletni dyrektor działającego na emigracji drukującego pozycje w języku polskim wydawnictwa Éditions du Dialogue.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Józef Sadzik był synem Stanisława i Anieli z domu Zając. Szkołę powszechną skończył w rodzinnym miasteczku. Do gimnazjum zaczął uczęszczać w roku 1945 w Strzelcach Opolskich, naukę kontynuował w Collegium Marianum w Wadowicach. Po maturze w 1950 rozpoczął studia filozoficzne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, z których po kilku miesiącach zrezygnował. Wstąpił następnie do nowicjatu pallotynów i po kilkuletniej formacji, 22 czerwca 1957 w Ołtarzewie przyjął święcenia kapłańskie z rąk kard. Stefana Wyszyńskiego.
W latach 1957-1962 studiował filozofię na Uniwersytecie we Fryburgu szwajcarskim i w Monachium. W 1962 obronił francuskojęzyczną pracę doktorską z filozofii Martina Heideggera pt. Esthétique de Martin Heidegger (Estetyka Martina Heideggera), która była jednym z pierwszych opracowań tego typu (druk w nieco zmienionej postaci Paryż 1963, przekład na język hiszpański Barcelona 1971).
W 1962 ks. Sadzik został przeniesiony do Francji przez ówczesnego prowincjała pallotynów ks. Eugeniusza Werona, początkowo na rok, a później na stałe. Zamieszkał w Osny pod Paryżem, a następnie w Paryżu, gdzie prowadził wydawnictwo SEI (Societé d’Editions Internationales). W roku 1966 założył pallotyńskie wydawnictwo Editions du Dialogue i został jego dyrektorem, a zarazem - przez długi czas - jedynym pracownikiem. Zainicjował serię "Znaki Czasu", prezentującą dzieła wybitnych myślicieli i pisarzy religijnych. Za jego redakcji opublikowano prace kilku autorów polskich (Karol Wojtyła, Bolesław Kominek, Tadeusz Żychiewicz) i wielu obcojęzycznych (Robert Coffy, Brat Roger, Joseph Möller, Henri de Lubac, Wolfhart Pannenberg, Karl Rahner). Ogółem wydał ok. 150 pozycji, w tym dokumenty Soboru, encykliki i przemówienia papieskie, teksty liturgiczne i modlitewne.
W 1973 ks. Sadzik założył w paryskim domu pallotynów przy ulicy Surcouf ośrodek odczytowo-dyskusyjny dla Polaków z kraju i emigracji pod nazwą Centrum Dialogu (Centre du Dialogue) i kierował nim, organizując odczyty i wieczory autorskie wybitnych pisarzy (z reguły Polaków, między innymi Czesława Miłosza). W roku 1975 odbył kilkutygodniową podroż po Rwandzie; sprawozdanie z niej ogłosił w broszurze Będziecie mi świadkami. Pallotyni polscy w Rwandzie (Paryż 1976).
Ks. Józef Sadzik przyjaźnił się z wielu wybitnymi twórcami kultury emigracyjnej, wywierając na nich duży wpływ. Byli wśród nich Józef Czapski, Zygmunt Hertz, Jan Lebenstein, Sławomir Mrożek, Alina Szapocznikow[2]. We wspomnieniach przedstawiano go jako nieprzeciętną osobowość, gorliwego kapłana i oryginalnego, choć mało produktywnego myśliciela religijnego[3].
Ks. Sadzik był wieloletnim przyjacielem Czesława Miłosza, zainspirował poetę do podjęcia prac nad przekładami Biblii. Współpracował przy ich weryfikacji, był też autorem wstępów do przekładów Księgi Psalmów i Księgi Hioba.
Ks. Józef Sadzik zmarł nagle w Osny 26 sierpnia 1980. Pochowano go na cmentarzu parafialnym w Sułkowicach.
Ks. Janusz Stanisław Pasierb mówił o nim "Delikatny, dyskretny i powściągliwy, miał jednak charyzmat spotykania ludzi"[4].
Wiersze poświęcili ks. Sadzikowi Miłosz (Do Józefa Sadzika, 1980, wydrukowany w tomie Hymn o perle, Kraków 1983) i ks. Pasierb (W Paryżu, 1978, wydrukowany w tomie Zdejmowanie pieczęci, Warszawa 1983). Ks. Sadzik publikował niewiele, głównie w pallotynskiej "Naszej Rodzinie". Tłumaczył m.in. mszał, katechizm, dzieła współczesnych teologów i filozofów. Pozostawił w maszynopisie Medytacje - religijne rozważania na każdy dzień roku oraz rozmowy z Miłoszem.
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Józef Sadzik, Aby stanowili jedno!.
- Józef Sadzik, Co to jest msza święta?.
- Józef Sadzik, Człowiek wiary.
- Józef Sadzik, Kraj tysiąca wzgórz.
- Józef Sadzik, Między Światłością i Ciemnością.
- Józef Sadzik, Zwiastuję wam radość wielką.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 2023, pośmiertnie[5][6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ według metryki chrztu, w nekrologach: 18 lutego
- ↑ Marek Beylin: Ferwor życie Aliny Szapocznikow. Kraków-Warszawa: Karakter, 2015, s. 232-235. ISBN 978-83-62376-82-7.
- ↑ Leksykon kultury polskiej poza krajem od roku 1939. Krzysztof Dybciak i Zdzisław Kudelski (red.). T. 1. Lublin: TN KUL, 2000, s. 386. ISBN 83-87703-18-4.
- ↑ Rodzisław Skręt: Józef Sadzik. [w:] Polski Słownik Biograficzny Tom XXXIV/2, z. 141 [on-line]. [dostęp 2008-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 maja 2009)].
- ↑ 50 lat Centrum Dialogu w Paryżu: ks. Józef Sadzik odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą OOP [online], dzieje.pl [dostęp 2023-12-15] (pol.).
- ↑ M.P. z 2024 r. poz. 61
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Leksykon kultury polskiej poza krajem od roku 1939. Krzysztof Dybciak i Zdzisław Kudelski (red.). T. 1. Lublin: TN KUL, 2000, s. 385-386. ISBN 83-87703-18-4.
- Czesław Miłosz, Zaczynając od moich ulic, Wrocław 1990, s. 351-358.
- Czesław Miłosz, Paryska strefa.
- Rościsław Skręt, Polski Słownik Biograficzny Tom XXXIV/2, z. 141
- Obecność chrześcijaństwa Z Czesławem MIŁOSZEM rozmawia ks. Józef SADZIK.
- Éditions du Dialogue Z Józefem SADZIKIEM rozmawia Zenon MODZELEWSKI.
- Julia Hartwig, Rodzaj Arki Noego.
- Wspomnienia o Józefie Sadziku.
- Jan Sochoń, Ks. Józef Sadzik.
- Marek Wittbrot, Ksiądz Józef.