Józef Baryła

Józef Baryła

członek Biura Politycznego KC PZPR gen. broni dr Józef Baryła w 1986
generał broni
Data i miejsce urodzenia	21 listopada 1924 Zawiercie
Data i miejsce śmierci	4 sierpnia 2016 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1945–1991 (faktycznie do 1985)
Siły zbrojne	Wojsko Polskie (ludowe)
Stanowiska	z-ca ds. politycznych komendanta Oficerskiej Szkoły Samochodowej, z-ca ds. politycznych d-cy 8. Dywizji Artylerii Przełamania, szef Zarządu Propagandy i Agitacji GZP WP, z-ca ds. politycznych d-cy Pomorskiego Okręgu Wojskowego, I zastępca szefa i szef GZP WP, wiceminister obrony narodowej, członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Późniejsza praca	członek Biura Politycznego KC PZPR, sekretarz KC PZPR, ambasador PRL i RP w Syrii i Jordanii
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Baryła (ur. 21 listopada 1924 w Zawierciu, zm. 4 sierpnia 2016 w Warszawie) – generał broni Wojska Polskiego, doktor nauk humanistycznych (1964), szef Głównego Zarządu Politycznego WP (1980–1986), wiceminister obrony narodowej (1980–1986), członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (1981–1983), działacz partyjny i państwowy, członek Komitetu Centralnego PZPR (1980–1981 i 1985–1990), sekretarz KC PZPR (1985–1988), członek Biura Politycznego KC PZPR (1986–1988), przewodniczący Komisji Prawa i Praworządności KC PZPR (1985–1986), członek prezydium Rady Naczelnej ZBoWiD (1985–1990), ambasador w Syrii i Jordanii (1988–1990). Poseł na Sejm PRL IX kadencji (1985–1989). Uhonorowany wieloma odznaczeniami, w tym Orderem Budowniczych Polski Ludowej i Orderem Odrodzenia Polski II, III i IV klasy.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Antoniny z Burzyńskich i Edwarda. W czasie II wojny światowej pracował jako robotnik w Hucie Szkła w Zawierciu. Do ludowego Wojska Polskiego wstąpił ochotniczo w maju 1945. Został wcielony do 21 Zapasowego Pułku Artylerii. W latach 1945–1947 brał czynny udział w walkach z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii. Ukończył Oficerską Szkołę Artylerii w Toruniu (25 maja 1947).

Na początku swej kariery wojskowej służył w artylerii. Od 1947 był dowódcą plutonu w 23 Pułku Artylerii Lekkiej w Bielsku-Białej (pułk ten wchodził w skład 6 Dywizji Piechoty w Krakowie). W 1949 przeszedł do aparatu partyjno-politycznego wojska. Początkowo był kierownikiem sekcji polityczno-wychowawczej w 40 Pułku Artylerii Lekkiej w Jarosławiu (pułk ten znajdował się w strukturach 9 Dywizji Piechoty w Rzeszowie). W 1949 przeszedł na stanowisko inspektora Zarządu Politycznego Dowództwa Okręgu Wojskowego nr V w Krakowie. Od 1950 studiował w Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie, którą ukończył z pierwszą lokatą w 1953 (w 1956 uzyskał stopień magistra pedagogiki). W latach 1953–1955 był zastępcą komendanta do spraw politycznych Oficerskiej Szkoły Samochodowej w Pile. W latach 1955–1960 zastępca ds. politycznych dowódcy 8 Dywizji Artylerii Przełamania w Bemowie Piskim. W latach 1960–1968 – zastępca szefa Zarządu Propagandy i Agitacji Głównego Zarządu Politycznego WP.

W 1964, studiując zaocznie, obronił pracę doktorską w Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego. W kolejnych latach ukończył kurs Operacyjno-Strategiczny Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR w Moskwie (1973) oraz Centralny Kurs Kadry Kierowniczej przy Komitecie Centralnym PZPR (1977).

W latach 1968–1969 pełnił funkcję szefa Zarządu Propagandy i Agitacji GZP WP. Od 11 stycznia 1969 do 7 lipca 1972 był zastępcą dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego ds. politycznych. Będąc na tym stanowisku, 6 października 1970 został awansowany uchwałą Rady Państwa PRL do stopnia generała brygady. Nominację wręczył 10 października 1970 w Belwederze przewodniczący Rady Państwa PRL marszałek Polski Marian Spychalski.

W lipcu 1972 objął stanowisko I zastępcy szefa Głównego Zarządu Politycznego WP (gen. Włodzimierza Sawczuka). 1 października 1974 awansowany uchwałą Rady Państwa PRL do stopnia generała dywizji. Nominację wręczył w Belwederze przewodniczący Rady Państwa PRL prof. Henryk Jabłoński.

7 maja 1980 mianowany (w miejsce odwołanego gen. Włodzimierza Sawczuka) szefem Głównego Zarządu Politycznego WP, a 11 października 1980 wiceministrem obrony narodowej. W latach 1981–1983 był członkiem Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. 24 września 1983 awansowany uchwałą Rady Państwa PRL do stopnia generała broni. Nominacje wręczył 10 października 1983 w Belwederze przewodniczący Rady Państwa PRL prof. Henryk Jabłoński. Odpowiadał za propagandę wojskową w okresie stanu wojennego (1981–1983).

Jako szef Głównego Zarządu Politycznego ustalał kierunki pracy partyjno-politycznej w siłach zbrojnych, wydawał zarządzenia, wytyczne i instrukcje normujące działalność instancji i organizacji partyjnych w wojsku. Jego zastępcami i bliskimi współpracownikami byli generałowie: Henryk Koczara, Tadeusz Szaciłło, Albin Żyto, Władysław Honkisz, Tadeusz Kojder i Mieczysław Włodarski.

Równolegle z karierą wojskową piastował szereg funkcji partyjnych: członek PPR od 1946, PZPR od 1948. Wielokrotnie był członkiem instancji partyjnych na różnych szczeblach. W latach 1956–1958 członek egzekutywy PZPR w Piszu. W 1960 był członkiem egzekutywy PZPR w Giżycku. W 1969 został członkiem plenum Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Bydgoszczy. Od VI Zjazdu PZPR (1971) wchodził w skład centralnych władz partyjnych: w latach 1971–1975 – członek Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR, w latach 1975–1980 – zastępca członka KC PZPR, w latach 1980–1981 – członek KC PZPR. Od 1977 wchodził w skład Rady Redakcyjnej „Życia Partii”^[1]. W 1981 był członkiem tzw. Komisji Grabskiego powołanej przez Komitet Centralny PZPR w celu ustalenia odpowiedzialności osobistej członków ekipy Edwarda Gierka^[2]. Na IX Nadzwyczajnym Zjeździe PZPR (lipiec 1981) nie został wybrany w skład Komitetu Centralnego PZPR. W latach 1981–1983 był członkiem Komisji KC PZPR powołanej dla wyjaśnienia przyczyn i przebiegu konfliktów społecznych w dziejach Polski Ludowej^[3]. 16 lipca 1982 na wniosek I sekretarza KC PZPR gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego dokooptowany w skład Komitetu Centralnego został ponownie zastępcą członka KC PZPR, od 14 maja 1985 ponownie członkiem KC PZPR. Podczas Krajowej Konferencji Delegatów PZPR w dniach 16–18 marca 1983 brał udział w pracach Komisji Wniosków i Rezolucji.

21 grudnia 1985 wybrany na sekretarza KC PZPR. W związku z tym faktem 4 stycznia 1986 został urlopowany z wojska i przestał być szefem GZP WP. Od tego momentu wchodził w skład ścisłych władz partyjnych. Jako sekretarz KC nadzorował pion organizacyjny KC oraz MON i MSW. W latach 1985–1986 – przewodniczący Komisji Prawa i Praworządności KC PZPR. Na X Zjeździe PZPR (3 lipca 1986) wybrany na członka Biura Politycznego KC PZPR. Od lipca 1986 do marca 1989 przewodniczący Komisji ds. Wewnątrzpartyjnych oraz Działalności Partii w Organach Przedstawicielskich i Administracji Państwowej KC PZPR oraz przewodniczący Rady Redakcyjnej „Życia Partii”. Stał także na czele Zespołu Komitetu Obrony Kraju ds. Patriotyczno-Obronnego Wychowania Społeczeństwa ze Szczególnym Uwzględnieniem Młodzieży.

Ponadto w latach 1985–1989 był posłem na Sejm PRL IX kadencji z okręgu Bydgoszcz, członkiem prezydium Klubu Poselskiego PZPR oraz członkiem Sejmowej Komisji Edukacji Narodowej. Był długoletnim zastępcą przewodniczącego, a w latach 1984–1989 przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego kwartalnika „Wojskowy Przegląd Historyczny”. W latach 1985–1990 – członek Prezydium Rady Naczelnej ZBoWiD^[4]. W latach 1983–1989 był członkiem prezydium Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, a w latach 1983–1988 zastępcą przewodniczącego Rady Obywatelskiej Budowy Pomnika Szpitala Centrum Zdrowia Matki Polki^[5].

14 czerwca 1988 odwołany z funkcji sekretarza KC PZPR. W dniach 20–21 grudnia 1988, na I części X Plenum KC PZPR, gen. Wojciech Jaruzelski przeprowadził głęboką rekonstrukcję kierownictwa PZPR. Z Biura Politycznego KC odeszło sześciu z piętnastu członków: Józef Baryła oraz Jan Główczyk, Tadeusz Porębski, Zbigniew Messner, Zygmunt Murański i Zofia Stępień (po ich odejściu awansowali w strukturach PZPR m.in. Stanisław Ciosek, Leszek Miller i Zygmunt Czarzasty), co umożliwiło podczas II części tego Plenum, która odbyła się w styczniu 1989, podjęcie decyzji o rozpoczęciu rozmów z „Solidarnością”, które zakończyły się likwidacją PZPR-owskiego systemu władzy w PRL.

W 1982 znalazł się w grupie wojskowych działaczy partyjnych wyróżnionych przez Sekretariat KC PZPR medalem 100-lecia Polskiego Ruchu Robotniczego. 28 listopada 1988 wszedł w skład Honorowego Komitetu Obchodów 40-lecia Kongresu Zjednoczeniowego PPR-PPS – powstania PZPR, któremu przewodniczył I sekretarz KC PZPR^[6].

Od 17 listopada 1988 do 30 września 1990 Józef Baryła pełnił funkcję ambasadora PRL i RP w Syrii, a od 15 grudnia 1988 do 30 września 1990 także w Haszemidzkim Królestwie Jordanii. Listy uwierzytelniające w Syrii złożył 26 stycznia 1989, a w Jordanii 8 czerwca 1989. Po powrocie do kraju we wrześniu 1990 przebywał w dyspozycji MON. Od 3 lipca 1991 w stanie spoczynku. Z okazji zakończenia zawodowej służby wojskowej został pożegnany przez ministra obrony narodowej wiceadmirała Piotra Kołodziejczyka.

Był członkiem Klubu Generałów Wojska Polskiego. Zmarł w Warszawie, został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie (kwatera H-1-3)^[7]. Informacja o śmierci nie została podana do publicznej wiadomości.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Od 1948 żonaty z Martą z domu Tomiczek. Małżeństwo miało córkę^[8].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Książki i opracowania

• Charakter stosunków międzyludzkich i ich społeczne uwarunkowanie w armiach kapitalistycznych i socjalistycznych, Wydawnictwo MON, Warszawa 1966, materiały nr 5 do szkolenia politycznego;
• Charakterystyka współczesnej cywilizacji i kierunki jej rozwoju, Materiały do Szkolenia Politycznego Generałów i Oficerów, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967;
• W marksizmie-leninizmie nasza siła, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1984;
• Zainteresowania kadry oficerskiej w świetle współczesnej cywilizacji, Warszawa 1965;
• Zawsze tam skąd Ojczyzny wołanie dobiega, Biblioteczka Wojska Ludowego, Warszawa 1983.

Artykuły

• Bieżące i perspektywiczne kierunki pracy ideowo-wychowawczej (w) „Wojsko Ludowe”, 1983, nr 1
• Budżet wolnego czasu kadry oficerskiej tzw. leśnego garnizonu i sposób jego spożytkowania (w) Zeszyty Naukowe WAP, 1961, nr 5
• Być członkiem partii – znaczy być w centrum życia (w) „Wojsko Ludowe”, 1984, nr 5 (408)
• Czas ocalenia, czas odrodzenia (w) „Żołnierz Wolności”, 1982, nr 193
• Czas porozumienia, czas walki (w) „Żołnierz Wolności”, 1983, nr 33
• Czas nadziei, czas tworzenia (w) „Żołnierz Wolności”, 1983 nr 200
• Jubileusz znaczony walką, pracą i służbą (w) „Wojsko Ludowe”, 1984, nr 8 (411), ss. 11–15
• Linia skuteczności i konsekwencji (w) „Nowe Drogi”, 1987, nr 2, ss. 18–28
• Literatura w służbie obronności kraju (w) F. Kulej, J. Lewicki, Wojsko w literaturze, Wydawnictwo MON, Warszawa 1984, ss. 224–232
• Partia w wojsku – zawsze na wysokości zadania (w) „Wojsko Ludowe”, 1985, nr 5
• Polska myśl niepodległościowa i rewolucyjna 1794–1918 (w) „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1988, nr 3, ss. 3–16
• Socjalizmu będziemy bronić tak jak niepodległości (w) „Wojsko Ludowe”, 1981, nr 8
• Sprawie partii i narodu żołnierze oddani są całym sercem /w/ „Wojsko Ludowe”, 1981, nr 1
• W służbie partii i narodu (w) „Życie Partii” 1977, nr 10 ss. 17—19
• Wciąż lepiej służyć socjalistycznej ojczyźnie (w) „Wojsko Ludowe”, 1976, nr 8, ss. 4–13
• Wyższa jakość działalności kulturalnej – ważnym zadaniem ZSM w Siłach Zbrojnych PRL (w) „Kultura i oświata w WP”, 1977 nr 1, ss. 8–15
• Znaczenie historii w patriotycznym wychowaniu młodzieży (w) „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1983, nr 2–3, s. 12
• Związki i zależności między polityką a wychowaniem (w) Z. Misztal,Rada Ministerstwa Obrony Narodowej do Spraw Nauk Społecznych, Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych, Wojskowa Akademia Polityczna im. Feliksa Dzierżyńskiego, Polityka i Wychowanie, Wydawnictwo MON, Warszawa 1986, s. 7

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1980)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1968)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1963)
• Order Budowniczych Polski Ludowej (1984) – z okazji 40-lecia PRL
• Order Sztandaru Pracy I klasy (1973)^[9]
• Złoty Krzyż Zasługi (1957)
• Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej”
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1954)
• Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Srebrny medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Brązowy medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Złota Odznaka „Za zasługi w ochronie porządku publicznego”
• Srebrna Odznaka „Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego”
• Brązowa Odznaka „Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego”
• Złota Odznaka „Za zasługi w obronie granic PRL”
• Złoty Medal „Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju”
• Złota Odznaka „Za Zasługi dla Obrony Cywilnej”
• Medal im. Ludwika Waryńskiego (1988)^[10]
• Złote Odznaczenie im. Janka Krasickiego (ZSMP)
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
• Odznaka „Za Zasługi dla Związku Bojowników o Wolność i Demokrację”
• Złota Odznaka Kół Młodzieży Wojskowej
• Złota Odznaka Socjalistycznego Związku Młodzieży Wojskowej
• Medal za zasługi dla Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki (1979)^[11]
• Medal pamiątkowy „40-lecia PZPR” (1988)^[12]
• Medal „100 lat ruchu robotniczego w Polsce” (1982)^[13]
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1977)^[14]
• Honorowa Odznaka Miasta Łodzi (1983)^[15]
• Order Przyjaźni Narodów (1973, Związek Radziecki)
• Order Czerwonej Gwiazdy (1984, Związek Radziecki)
• Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (1980, Związek Radziecki)
• Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1972, Związek Radziecki)
• Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1975, Związek Radziecki)
• Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1985, Związek Radziecki)
• Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (1978, Związek Radziecki)
• Medal jubileuszowy „70 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (1988, Związek Radziecki)
• Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (1980, Bułgaria)
• Medal „30 lat Bułgarskiej Armii Ludowej” (1974, Bułgaria)
• Order Czerwonej Gwiazdy (1985, Czechosłowacja, order wręczał Prezydent Czechosłowacji Gustáv Husák)
• Medal Za Umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych I stopnia (Czechosłowacja)
• Medal „40 lat Wyzwolenia Czechosłowacji przez Armię Radziecką” (1985, Czechosłowacja)
• Medal „Braterstwa Broni” Republiki Kuby (1983, Kuba)
• Złoty Order Zasługi dla Ojczyzny (1984, Niemcy Wschodnie)
• Medal „30 lat Narodowej Armii Ludowej NRD” (1986, Niemcy Wschodnie)
• Złoty Medal Braterstwa Broni (Niemcy Wschodnie)
• Złoty medal „Virtutea Ostaseasca” (1971, Rumunia)
• Złoty Medal Braterstwa Broni (1980, Węgry)
• Order Zasługi Wojskowej I klasy (1985, Wietnam)^[16]
• Medal Przyjaźni (Wietnam)
• inne medale i odznaczenia jubileuszowe i pamiątkowe państw socjalistycznych, organizacyjne i regionalne

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL [online], bip.ipn.gov.pl .
• A. Dudek: Reglamentowana rewolucja. Rozpad dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2005
• Leksykon Historii Polski, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1995
• Encyklopedia Powszechna PWN, tom IV – suplement, PWN, Warszawa 1989
• L. Grot, T. Konecki, E. Nalepa: Pokojowe dzieje Wojska Polskiego, Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej, Warszawa 1988
• M. Jędrzejko, M. Paszkowski, M. Krogulski: Generałowie i admirałowie III Rzeczypospolitej (1989–2002), Wydawnictwo Von Borowiecky, Warszawa 2002
• J. Królikowski: Generałowie i Admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010
• T. Mołdawa: Ludzie władzy 1944–1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991
• H.P. Kosk: Generalicja Polska, tom I, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1999
• Kto jest kim w Polsce 1984, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
• Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
• A. Paczkowski: Pół wieku dziejów Polski, PWN, Warszawa 1996
• VII Kongres ZBoWiD, Wydawnictwo ZG ZBoWiD, Warszawa 1985
• „Trybuna Ludu”, 4 lipca 1986, ss. 1–2
• Dane o odznaczeniach na podstawie kroniki w kwartalniku „Wojskowy Przegląd Historyczny”