Józef Świerczyński
 pułkownik dyplomowany kawalerii | |
| Data i miejsce urodzenia | 19 stycznia 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | do 1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | główny instruktor wyszkolenia bojowego |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
       | |
Józef Świerczyński (ur. 19 stycznia 1893 w Byszewach, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 19 stycznia 1893 w Byszewach, w ówczesnym powiecie brzezińskim guberni piotrkowskiej, w rodzinie Józefa i Heleny z Plichtów[1][2]. Jego przodkowie po mieczu pieczętowali się herbem Ostoja[3]. Starszy brat kapitana artylerii Wincentego Bonawentury Świerczyńskiego, który również został zamordowany w Charkowie[1]. W latach 1911–1913 jego korepetytorem był Jarosław Iwaszkiewicz. Egzamin maturalny zdał w 4 Gimnazjum Filologicznym w Kijowie[4]. Ukończył cztery semestry na Wydziale Prawa Uniwersytetu Kijowskiego[5].
Od 1 grudnia 1914 do 1 maja 1915 był junkrem w Szkole Kawalerii w Jelizawetgradzie (ros. Елисаветградское кавалерийское училище)[6]. Po ukończeniu szkoły został przydzielony do 7 zapasowego pułku kawalerii (ros. Запасной 7-й кавалерийский полк), a 1 sierpnia 1915 wcielony do 14 Mitawskiego Pułku Huzarów na stanowisko młodszego oficera[7]. W szeregach tego oddziału walczył na I wojnie światowej[8]. 1 maja 1917 został dowódcą szwadronu[7]. Od 1 grudnia 1917 do 1 czerwca 1918 służył w 2 pułku ułanów I Korpusu Polskiego na stanowisku dowódcy szwadronu karabinów maszynowych[7], a od 1 sierpnia 1918 w 2 pułku piechoty Polskiej Siły Zbrojnej na stanowisku młodszego oficera kompanii[7].
15 października 1918 Rada Regencyjna mianowała go porucznikiem „z patentem” z 19 listopada 1916[9]. W listopadzie 1918 dowodził II batalionem 34 pułku piechoty[7]. Od stycznia 1919 dowodził oficerską kompanią karabinów maszynowych na kursach wyszkolenia oficerów piechoty[7]. Od 1 maja do 7 czerwca 1919 był słuchaczem II Kursu adiutantów w Warszawie, a po jego ukończeniu został powołany na I Kurs Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego[10][7]. 1 grudnia 1919, po ukończeniu kursu, został przydzielony do Oddziału V Sztabu Generalnego na stanowisko naczenika 2. wydziału 2. sekcji[7]. W lutym 1920 został przydzielony do V Brygady Jazdy na stanowisko I oficera sztabu[7]. Na tym stanowisku walczył w czasie wojny z bolszewikami. W lipcu tego roku został przeniesiony na takie samo stanowisko do IV Brygady Jazdy, 13 lipca został szefem oddziału operacyjno-informacyjnego 1 Dywizji Jazdy[11]. 27 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu rotmistrza, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej[12]. We wrześniu został przydzielony do Korpusu Jazdy na stanowisko szefa oddziału operacyjno-informacyjnego, w październiku pełnił obowiązki szefa sztabu korpusu, a w listopadzie ponownie obowiązki szefa oddziału operacyjno-informacyjnego[11].
W grudniu 1920 objął obowiązki szefa sztabu 1 Dywizji Jazdy[11]. W marcu 1921 został przeniesiony do VII Brygady Jazdy na stanowisko I oficera sztabu, a w maju tego roku na takie samo stanowisko do IV Brygady Jazdy[11]. 1 listopada 1921 został przydzielony do Inspektoratu Jazdy przy Inspektoracie Armii Nr V na stanowisko referenta[11]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 70. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii), a jego oddziałem macierzystym był 2 pułk ułanów grochowskich w Suwałkach[13][14]. Od 3 listopada 1922 do 15 października 1923 był słuchaczem II Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu kursu otrzymał dyplom naukowy oficera Sztabu Generalnego i przydział do Generalnego Inspektoratu Jazdy w Warszawie na stanowisko I referenta[15]. 10 stycznia 1924 został odkomenderowany na trzy miesiące do Oddziału IV Sztabu Generalnego[16]. 31 marca 1924 został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 21. lokatą w korpusie oficerów jazdy[17]. Z dniem 15 kwietnia tego roku został przydzielony do Departamentu II Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko kierownika referatu[18]. 15 sierpnia 1924 został przeniesiony do 3 pułku ułanów śląskich w Tarnowskich Górach[19]. 29 września tego roku objął stanowisko kwatermistrza pułku[20][21]. 6 sierpnia 1927 został przydzielony z Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych do składu osobowego generała do prac przy Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych, generała brygady Juliusza Rómmla[22]. 23 grudnia 1927 roku został przeniesiony do 4 pułku ułanów zaniemeńskich w Wilnie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[23][24]. 23 stycznia 1929 roku, razem z Adamem Mniszkiem i Witoldem Dzierżykraj-Morawskim został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[25]. W styczniu 1931 roku został mianowany dowódcą 23 pułku ułanów grodzieńskich w Podbrodziu, a później w Postawach[26]. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. W 1938 został głównym instruktorem wyszkolenia bojowego i komendantem kursów doskonalących Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu[27].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie na stopień generała brygady[28]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Był żonaty z Zofią z Kurkiewiczów. Dzieci nie miał[2].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie – 14 kwietnia 1922[29]
- Złoty Krzyż Zasługi – 18 marca 1932 „za zasługi na polu wyszkolenia i administracji wojska”[30]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[31]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[31]
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych – 12 maja 1936
- Medal Zwycięstwa
- Order Świętej Anny 3 stopnia[2]
- Order Świętego Stanisława 3 stopnia z mieczami i kokardą – 16 stycznia 1917[8][2]
- Order Świętej Anny 4 stopnia z napisem „Za odwagę” – 30 grudnia 1916[8][2]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- awanse generalskie oficerów II Rzeczypospolitej Polskiej z 2007
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
- zbrodnia katyńska
- Herb Ostoja
- Ród Ostojów (Mościców)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 553.
- ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 16.
- ↑ M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego
- ↑ Kolekcja ↓, s. 13, 16.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 12–13, 16.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 12–13, 16–17.
- ↑ a b c d e f g h i Kolekcja ↓, s. 17.
- ↑ a b c Памяти героев ↓.
- ↑ Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej Nr 1 z 28 października 1918, s. 6.
- ↑ Wszendyrówny 2015 ↓, s. 124, 131.
- ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 18.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 1 września 1920, s. 795.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 160.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 603, 678, na liście starszeństwa oficerów jazdy wyprzedzał rotmistrza Tadeusza Komorowskiego (73. lokata), który w latach 1938–1939 był jego przełożonym, jako komendant CWK w Grudziądzu.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 24.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 8 lutego 1924 roku, s. 54.
- ↑ Tadeusz Komorowski został awansowany tego samego dnia i z tym samym starszeństwem oraz 22. lokatą.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 3 kwietnia 1924 roku, s. 184.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 79 z 17 sierpnia 1924, s. 449.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 25.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 547, 600.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 238.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 293, 340.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 17.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 24 stycznia 1929 roku, s. 3.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 13.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 463.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 14 kwietnia 1922, s. 315.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 65, poz. 85.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 13.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Andrzej Wszendyrówny. I kurs Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego w budowaniu bezpieczeństwa państwa. „Bellona”. 3 (682), 2015. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej. ISSN 1897-7065.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Józef Świerczyński. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości, sygn. I.480.816 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-04].
- Памяти героев Великой войны 1914–1918 : Поиск героев войны : Сверчинский Иосиф Иосифович. Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej Zarząd ds. utrwalenia pamięci poległych w obronie Ojczyzny. [dostęp 2022-11-04]. (ros.).