Isanozaur

Isanozaur
	Isanosaurus
	Buffetaut et al., 2000
	; Kość udowa isanozaura
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	zauropodomorfy
Infrarząd	zauropody
Rodzaj	isanozaur
Gatunki
	I. attavipachi Buffetaut et al., 2000;
	I. attavipachi Buffetaut et al., 2000;

Isanozaur (Isanosaurus) – rodzaj zauropoda żyjącego na obecnych terenach Azji. Został opisany w 2000 roku przez Érica Buffetauta i współpracowników w oparciu o kość udową, kręgi i fragmenty obręczy barkowej należące do jednego osobnika. Skamieniałości te odnaleziono w osadach formacji Nam Phong w prowincji Chaiyaphum w Tajlandii. Wiek osadów, w których odkryto jego skamieniałości jest niepewny. Pierwotnie uznano, że kości Isanosaurus odkryto w osadach górnotriasowych, co czyniłoby go jednym z najstarszych jeśli nie najstarszym znanym zauropodem^[1]. Późniejsze badania sugerują jednak, że skamieniałości tego zauropoda mogły w rzeczywistości zostać odkryte w osadach górnojurajskich^[2].

Holotyp był stosunkowo niewielkim zwierzęciem jak na zauropoda – jego długość szacuje się na około 6,5 m – jednak prawdopodobnie zmarł przed osiągnięciem maksymalnych rozmiarów^[1]. Odkryto również kości drugiego triasowego tajlandzkiego zauropoda, mierzącego prawdopodobnie 12–15 m długości^[3], jednak nie ma materiału kopalnego pokrywającego się z holotypem isanozaura, dlatego też nie wiadomo, czy te skamieniałości należą do przedstawicieli jednego rodzaju. Budowa kości isanozaura wskazuje na jego przynależność do zauropodów, a nie bardziej bazalnych zauropodomorfów, jednak występuje u niego wiele cech prymitywnych dla zauropodów^[4].

W roku 2000, kiedy został nazwany, Isanosaurus był najstarszym zauropodem znanym z materiału kostnego^[1]. W 2003 roku opisano rodzaj Antetonitrus, pierwotnie uznany za prawdopodobnie jeszcze starszy od Isanosaurus^[5]; późniejsze badania sugerują jednak, że Antetonitrus mógł żyć we wczesnej jurze, a nie w późnym triasie^[6]. Nie jest też pewne, czy Antetonitrus należał do Sauropoda czy też był jedynie bliskim krewnym tej grupy^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Éric Buffetaut, Varavudh Suteethorn, Gilles Cuny, Haiyan Tong, Jean Le Loeuff, Sasidhorn Khansubha, Sutee Jongautchariyakul. The earliest known sauropod dinosaur. „Nature”. 407, s. 72–74, 2000. DOI: 10.1038/35024060. (ang.).
↑ Claire Peyre de Fabrègues i RonanC.P.F.R. Allain, Kholumolumo ellenbergerorum, gen. et sp. nov., a new early sauropodomorph from the lower Elliot Formation (Upper Triassic) of Maphutseng, Lesotho, „Journal of Vertebrate Paleontology”, 39 (6), 2020, e1732996, DOI: 10.1080/02724634.2019.1732996 (ang.).
↑ Éric Buffetaut, Varavudh Suteethorn, Jean Le Loeuff, Gilles Cuny, Haiyan Tong, Sasidhorn Khansubha. The first giant dinosaurs: a large sauropod from the Late Triassic of Thailand. „Comptes Rendus Palevol”. 1 (2), s. 103–109, 2002. DOI: 10.1016/S1631-0683(02)00019-2. (ang.).
↑ Éric Buffetaut, Varavudh Suteethorn, Jean Le Loeuff, Gilles Cuny, Haiyan Tong, Sasidhorn Khansubha: A review of the sauropod dinosaurs of Thailand. W: N. Mantajit (red.): Proceedings of the Symposium on the Geology of Thailand. Bangkok: Department of Mineral Resources, 2002, s. 95–101. (ang.).
↑ Adam M. Yates, James W. Kitching. The earliest known sauropod dinosaur and the first steps towards sauropod locomotion. „Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences”. 270 (1525), s. 1753–1758, 2003. DOI: 10.1098/rspb.2003.2417. (ang.).
↑ Claire Peyre de Fabrègues i Ronan Allain. New material and revision of Melanorosaurus thabanensis, a basal sauropodomorph from the Upper Triassic of Lesotho. „PeerJ”. 4: e1639, 2016. DOI: 10.7717/peerj.1639. (ang.).
↑ Blair W. McPhee, Adam M. Yates, Jonah N. Choiniere i Fernando Abdala. The complete anatomy and phylogenetic relationships of Antetonitrus ingenipes (Sauropodiformes, Dinosauria): implications for the origins of Sauropoda. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 171 (1), s. 151–205, 2014. DOI: 10.1111/zoj.12127. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Luis Rey: Isanosaurus. [dostęp 2010-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 października 2007)]. (ang.).

[B2000-1] Éric Buffetaut, Varavudh Suteethorn, Gilles Cuny, Haiyan Tong, Jean Le Loeuff, Sasidhorn Khansubha, Sutee Jongautchariyakul. The earliest known sauropod dinosaur. „Nature”. 407, s. 72–74, 2000. DOI: 10.1038/35024060. (ang.).

[2] Claire Peyre de Fabrègues i RonanC.P.F.R. Allain, Kholumolumo ellenbergerorum, gen. et sp. nov., a new early sauropodomorph from the lower Elliot Formation (Upper Triassic) of Maphutseng, Lesotho, „Journal of Vertebrate Paleontology”, 39 (6), 2020, e1732996, DOI: 10.1080/02724634.2019.1732996 (ang.).

[B002a-3] Éric Buffetaut, Varavudh Suteethorn, Jean Le Loeuff, Gilles Cuny, Haiyan Tong, Sasidhorn Khansubha. The first giant dinosaurs: a large sauropod from the Late Triassic of Thailand. „Comptes Rendus Palevol”. 1 (2), s. 103–109, 2002. DOI: 10.1016/S1631-0683(02)00019-2. (ang.).

[B2002b-4] Éric Buffetaut, Varavudh Suteethorn, Jean Le Loeuff, Gilles Cuny, Haiyan Tong, Sasidhorn Khansubha: A review of the sauropod dinosaurs of Thailand. W: N. Mantajit (red.): Proceedings of the Symposium on the Geology of Thailand. Bangkok: Department of Mineral Resources, 2002, s. 95–101. (ang.).

[YK03-5] Adam M. Yates, James W. Kitching. The earliest known sauropod dinosaur and the first steps towards sauropod locomotion. „Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences”. 270 (1525), s. 1753–1758, 2003. DOI: 10.1098/rspb.2003.2417. (ang.).

[Meroktenos-6] Claire Peyre de Fabrègues i Ronan Allain. New material and revision of Melanorosaurus thabanensis, a basal sauropodomorph from the Upper Triassic of Lesotho. „PeerJ”. 4: e1639, 2016. DOI: 10.7717/peerj.1639. (ang.).

[Antetonitrus2014-7] Blair W. McPhee, Adam M. Yates, Jonah N. Choiniere i Fernando Abdala. The complete anatomy and phylogenetic relationships of Antetonitrus ingenipes (Sauropodiformes, Dinosauria): implications for the origins of Sauropoda. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 171 (1), s. 151–205, 2014. DOI: 10.1111/zoj.12127. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Infrarzędy dinozaurów	ankylozaury ceratopsy ceratozaury ornitopody pachycefalozaury prozauropody stegozaury tetanury zauropody
Era dinozaurów	era mezozoiczna trias wymieranie triasowe jura kreda wymieranie kredowe
Dyscypliny powiązane	biologia paleontologia paleobotanika geologia ewolucja

Isanozaur

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

€4.95