Iron Man 3

Iron Man 3
Ilustracja
Logo filmu
Gatunek

superbohaterski
fantastyka naukowa
akcja

Rok produkcji

2013

Data premiery

14 kwietnia 2013
9 maja 2013 (Polska)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone
Chińska Republika Ludowa

Język

angielski

Czas trwania

130 minut[1]

Reżyseria

Shane Black

Scenariusz

Drew Pearce
Shane Black

Główne role

Robert Downey Jr.
Gwyneth Paltrow
Guy Pearce
Don Cheadle
Rebecca Hall
Stephanie Szostak
James Badge Dale
Jon Favreau
Ben Kingsley

Muzyka

Brian Tyler

Zdjęcia

John Toll

Scenografia

Bill Brzeski

Kostiumy

Louise Frogley

Montaż

Jeffrey Ford
Peter S. Elliot

Produkcja

Kevin Feige

Wytwórnia

Marvel Studios

Dystrybucja

Walt Disney Studios Motion Pictures

Budżet

200 000 000 USD

Przychody brutto

1 214 811 252 USD

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa
Chronologia
Produkcja
Przedmiot 47
(2012) 		Iron Man 3
(2013) 		Agentka Carter
(2013)
Wydarzenia
Thor: Mroczny świat[2]
(2013) 		Iron Man 3
(2013) 		Niech żyje król[2]
(2014)
Seria Iron Man
Iron Man 2
(2010) 		Iron Man 3
(2013) 		–

Iron Man 3 – amerykańsko-chiński fantastycznonaukowy film akcji z 2013 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym pseudonimie wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadał Shane Black, który wraz z Drew Pearcem napisał scenariusz. W tytułowej roli powrócił Robert Downey Jr., a obok niego w głównych rolach wystąpili: Gwyneth Paltrow, Don Cheadle, Guy Pearce, Rebecca Hall, Stephanie Szostak, James Badge Dale, Jon Favreau i Ben Kingsley.

Tony Stark walczy ze stresem i atakami paniki po wydarzeniach z Avengers. Przychodzi mu się zmierzyć z organizacją terrorystyczną kierowaną przez tajemniczego Mandaryna.

Iron Man 3 wchodzi w skład II Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to siódmy film należący do tej franczyzy i stanowi część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Jest to kontynuacja filmów Iron Man z 2008 i Iron Man 2 z 2010 roku. W serwisie Disney+ zadebiutuje jego serialowy spin-off, Armor Wars, z Cheadlem w głównej roli.

Światowa premiera filmu miała miejsce 14 kwietnia 2013 roku w Paryżu. W Polsce produkcja ta zadebiutowała 9 maja tego samego roku. Iron Man 3 zarobił przeszło 1,2 miliarda dolarów, a jego budżet wyniósł 200 milionów. Otrzymał pozytywne oceny od krytyków.

Streszczenie fabuły[edytuj | edytuj kod]

Tony Stark wspomina sylwestra 1999 roku, kiedy to spotykał się z Mayą Hansen, naukowcem, która wynalazła Extremis, eksperymentalny sposób na leczenie kalectwa nabytego w wyniku obrażeń. Tamtego roku niepełnosprawny naukowiec, Aldrich Killian, proponował im współpracę z Advanced Idea Mechanics, ale Stark odrzucił ofertę i upokorzył Killiana[3][4].

Wiele lat później, pół roku po bitwie o Nowy Jork, doświadczenia związane z atakiem Chitauri na Ziemię wywołują u Starka ataki paniki. W wyniku bezsenności spędza długie godziny na budowaniu kolejnych zbroi, a jego relacje z Pepper Potts zaczynają się pogarszać. W tym czasie dochodzi do wielu ataków bombowych, do których przyznaje się organizacja terrorystyczna dowodzona przez Mandaryna. Kiedy jego były ochroniarz i przyjaciel, Happy Hogan, zostaje ciężko ranny w wyniku jednego z ataków, Stark grozi Mandarynowi za pośrednictwem mediów. W jego posiadłości pojawia się Hansen, która próbuje ostrzec Starka, a w tym czasie jego dom zostaje zaatakowany przez terrorystów i zniszczony. Hansen i Potts udaje się wydostać z posiadłości, a Stark ucieka z niej w zbroi Iron Mana i zostaje skierowany przez J.A.R.V.I.S.-a na obrzeża Tennessee. W eksperymentalnym pancerzu Starka brakuje energii na powrót do Kalifornii i zostaje on uznany on za zmarłego w wyniku ataku[3][4].

Z pomocą 10-letniego chłopca, Harleya Keenera, Stark bada miejsce lokalnego wybuchu wyglądającego jak atak Mandaryna. Odkrywa, że zamachy wywołane są przez żołnierzy poddanych działaniu Extremis, a wybuchy te są przypisywane atakom terrorystycznym Manadaryna, aby ukryć wady Extremis. Stark zostaje zaatakowany przez agentów Mandaryna, Erica Savina i Ellen Brandt. Razem z Harleyem udaje mu się namierzyć kryjówkę Mandaryna w Miami. Infiltruje jego siedzibę przy pomocy improwizowanych broni i odkrywa, że Mandaryn to tak naprawdę brytyjski aktor Trevor Slattery, który twierdzi, że jest nieświadomy ataków w jego imieniu. Stark dowiaduje się, że Killian przywłaszczył badania Hansen nad Extremis i użył ich jako lekarstwo na własną niepełnosprawność, następnie rozbudował on ten program i zwerbował do niego niepełnosprawnych weteranów wojennych. Killian ujawnia, że to on jest prawdziwym Mandarynem, a Slattery jest tylko figurantem. Kiedy udaje mu się schwytać Starka, pokazuje mu Potts, która zostaje poddana działaniu Extremis szantażując Starka, aby pomógł mu naprawić program. Killian zabija Hansen, kiedy ta próbuje go powstrzymać[3][4].

Killian manipuluje amerykańskimi agencjami wywiadowczymi i ich informacjami dotyczącymi lokalizacji Mandaryna, aby zwabić Jamesa Rhodesa w zbroi Iron Patriot w pułapkę i odebrać mu pancerz. W tym czasie Stark ucieka i spotyka Rhodesa. Wspólnie odkrywają, że Killian ma zamiar zaatakować pokład Air Force One z prezydentem Ellisem na pokładzie. Starkowi udaje się uratować kilku pasażerów, jednak nie udaje mu się zapobiec porwaniu prezydenta. Killian chce zabić prezydenta i pokazać to na żywo w telewizji. Okazuje się, że z Killianem współpracuje wiceprezydent Rodriguez, który liczy na wyleczenie swojej córki z niepełnosprawności za pomocą Extremis. Na platformie, gdzie ma się odbyć egzekucja prezydenta, Stark próbuje odnaleźć Potts, a Rhodes ratuje prezydenta. By zwiększyć szansę na powodzenie akcji, Stark wzywa zbroje kontrolowane przez J.A.R.V.I.S.-a, następnie zwabia Killiana i zamyka go w jednym z pancerzy, który ulega autodestrukcji. To go jednak nie zabija. Potts, której Extremis pozwala przeżyć, interweniuje i zabija Killiana. Po tym Stark niszczy wszystkie pancerze, a Rodriguez i Slattery zostają aresztowani. Stark leczy Potts z działania Extremis, a sam poddaje się operacji usunięcia odłamków z klatki piersiowej[3][4].

W scenie po napisach, Stark budzi Bruce’a Bannera, który usnął podczas jego opowieści[3][4].

Obsada[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Lista obsady w filmach Filmowego Uniwersum Marvela.
Polski dubbing[5]
• Mariusz Bonaszewski jako Tony Stark / Iron Man
• Magdalena Kumorek jako Virginia „Pepper” Potts
• Tomasz Sapryk jako James „Rhodey” Rhodes / Iron Patriot
• Bartłomiej Topa jako Aldrich Killian
• Katarzyna Dąbrowska jako Maya Hansen
• Anna Gajewska jako Ellen Brandt
• Janusz Chabior jako Eric Savin
• Michał Piela jako Harold „Happy” Hogan
• Jerzy Kryszak jako Trevor Slattery

W filmie wystąpili również: Paul Bettany jako J.A.R.V.I.S., komputerowa sztuczna inteligencja stworzona przez Starka, która zarządza posiadłością i zbrojami Tony’ego[17]; Shaun Toub jako Ho Yinsen, afgański lekarz i naukowiec[18]; Ty Simpkins jako Harley Keener, chłopiec, który pomaga Starkowi; William Sadler jako Matthew Ellis, prezydent Stanów Zjednoczonych[10]; Miguel Ferrer jako Rodriguez, zastępca prezydenta Stanów Zjednoczonych[19]; Adam Pally jako Gary, operator kamery pomagający Starkowi[20]; Dale Dickey jako pani Davis, matka wojskowego, którego poddano działaniu Extremis, a następnie obarczono winą za samobójczy zamach[21]; Ashley Hamilton jako Jack Taggart, żołnierz poddany działaniu Extremis[22] oraz Wang Xuequi jako doktor Wu[23]. Fan Bingbing pojawiła się jako asystentka doktora Wu w dodatkowej scenie pokazywanej tylko w Chinach[24].

W rolach cameo pojawili się: twórca komiksów Marvela, Stan Lee, jako sędzia konkursu piękności[25]; Bill Maher, Joan Rivers, Pat Kiernan, Thomas Roberts[26], George Kotsiopoulos, Josh Elliott i Megan Henderson grają siebie samych[27], a w scenie po napisach pojawia się Mark Ruffalo jako Bruce Banner, naukowiec i przyjaciel Starka[28].

Robert Downey Jr.
(Tony Stark / Iron Man)
Gwyneth Paltrow
(Virginia „Pepper” Potts)
Don Cheadle
(James „Rhodey” Rhodes / Iron Patriot)
Guy Pearce
(Aldrich Killian)
Rebecca Hall
(Maya Hansen)
Stephanie Szostak
(Ellen Brandt)
James Badge Dale
(Eric Savin)
Jon Favreau
(Harold „Happy” Hogan)
Ben Kingsley
(Trevor Slattery)

Produkcja[edytuj | edytuj kod]

Rozwój projektu[edytuj | edytuj kod]

Shane Black, reżyser filmu

Po wydaniu filmu Iron Man 2 i przejęciu Marvel Entertainment przez The Walt Disney Company pojawił się problem dotyczący dystrybucji trzeciej części, do której prawa posiadało Paramount Pictures[29]. W październiku 2010 roku poinformowano, że Walt Disney Studios zapłaci Paramountowi przynajmniej 115 milionów dolarów za prawa do dystrybucji[30]. W tym samym miesiącu zapowiedziano, że film będzie miał swoją amerykańską premierę 3 maja 2013 roku[6]. W grudniu reżyser pierwszej i drugiej części, Jon Favreau, poinformował, że nie powróci na stanowisko reżysera Iron Mana 3[31]. Pozostał on jednak producentem wykonawczym[32]. Jeszcze w tym samym roku Robert Downey Jr. skontaktował się z Shane’em Blackiem proponując mu napisanie scenariusza i wyreżyserowanie filmu[33]. W lutym 2011 roku Black prowadził rozmowy z Marvel Studios[34]. W marcu poinformowano, że zajmie się on reżyserią i napisze scenariusz wspólnie z Drew Pearcem[35]. W kwietniu 2012 roku poinformowano, że film będzie wyprodukowany we współpracy z Chinami[36].

Fabuła filmu została zainspirowana serią komiksów Extremis autorstwa Warrena Ellisa wydawanych w latach 2005−2006[37]. W pierwszej wersji scenariusza głównym antagonistą miała być Maya Hansen; miała ona pełnić podobną rolę do Aldricha Killiana. Marvel Entertainment jednak nie chciało się zgodzić na wprowadzenie kobiety – antagonistki ze względu na sprzedaż zabawek. Z tego powodu decydowano się na wprowadzenie postaci Mandaryna i Killiana. Podczas prac nad scenariuszem podjęto decyzję, aby Mandaryn był aktorem zatrudnionym przez Killiana; sam Killian dopiero w ostatnim akcie miałby zostać ujawniony jako główny przeciwnik[38].

Casting[edytuj | edytuj kod]

W maju 2010 roku Robert Downey Jr. poinformował, że w jego kontrakcie uwzględniony został udział w trzecim filmie o Iron Manie[29]. W październiku potwierdzony został jego powrót w tytułowej roli[6]. W maju 2011 roku ujawniono, że Gwyneth Paltrow zagra ponownie Pepper Potts[7]. W czerwcu poinformowano, że Don Cheadle powróci jako James Rhodes[8]. W marcu 2012 roku pojawiły się doniesienia, że Scarlett Johansson zagra ponownie Natashę Romanoff[39], jednak miesiąc później aktorka poinformowała, że nie wystąpi w filmie[40].

W kwietniu do obsady dołączyli Guy Pearce jako Aldrich Killian[9] i Ben Kingsley[41], a Jessica Chastain[42] i Andy Lau rozpoczęli negocjacje ze studiem[43]. W maju poinformowano, że Chastain zrezygnowała[15] i zastąpiła ją Rebecca Hall[11]. Ujawniono również, że James Badge Dale[13], Ashley Hamilton[22] i William Sadler[44] zagrają w filmie, a Jon Favreau powróci jako Happy Hogan[14]. W czerwcu Lau zrezygnował z roli w filmie[45]. W lipcu do obsady dołączyła Stephanie Szostak. Na początku grudnia poinformowano, że Wang Xuequi został obsadzony jako Wu i zastąpił w tej roli Lau[23]. W 2019 roku ujawniono, że Emilia Clarke była obsadzona w jednej z ról w filmie, jednak jej rola została usunięta ze scenariusza[46].

Zdjęcia i postprodukcja[edytuj | edytuj kod]

Port w Wilmington, gdzie kręcone były sceny finałowej walki

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 23 maja 2012 roku w Wilmington, w Karolinie Północnej w EUE/Screen Gems Studios[47] pod roboczym tytułem Caged Heat[48]. Na początku czerwca zrealizowano sceny w Cary, w siedzibach Epic Games i SAS Institute[49] oraz część scen na Wilmington International Airport[47]. W drugiej połowie miesiąca realizowano zdjęcia w Oak Island[50]. Na początku sierpnia prace odbywały się w Rose Hill[51]. Produkcja został wstrzymana na kilka tygodni z powodu kontuzji nogi Roberta Downeya Jr.[52]. W październiku produkcja przeniosła się na Florydę, gdzie zrealizowano sceny w Dania Beach[53] i Miami Beach[54]. W połowie miesiąca zdjęcia ponownie realizowano w Wilmington[55]. 7 lipca zakończono prace w Stanach Zjednoczonych[56].

W grudniu nakręcono sceny w Pekinie w Chinach[23]. Natomiast styczniu 2013 roku pracowano w Hajdarabad i Bengaluru w Indiach[57]. W tym samym miesiącu zrealizowano dodatkowe zdjęcia na Manhattan Beach[58] oraz w TCL Chinese Theatre[59]. Za zdjęcia odpowiadał John Toll. Scenografią zajął się Bill Brzeski, a kostiumy zaprojektowała Louise Frogley[60]. Ze względu na problemy z nogą Downeya, część zdjęć z jego udziałem musiała zostać nakręcona z wykorzystaniem dublera i efektów specjalnych[61].

Montażem zajęli się Jeffrey Ford i Peter S. Elliot[60]. Efekty specjalne przygotowały studia: Weta Digital, Digital Domain, Scanline VFX, Trixter, Framestore, Luma Pictures, Fuel VFX, Cantina Creative, Cinesite, The Embassy Visual Effects, Lola VFX, Capital T, Prologue, Rise FX[62] i The Third Floor[63], a odpowiadał za nie Chris Townsend[62].

Digital Domain, Scanline VFX i Trixter współpracowały nad scenami ze zbroją „Mark 42”[63]. Scanline VFX odpowiadało ponadto za scenę ataku na posiadłość Starka[64]. Framestore przygotowało sceny związane z działaniem Extremis, w tym nad sekwencjami z ogniem i regeneracją[65]. Method Studios pracowało nad efektem Extremis w ciele Killiana, Savina i Pepper oraz sceną zniszczenia wieży wodnej[66]. Weta Digital pracowało nad finałową walką łącznie z eksplozją wszystkich zbroi Iron Legionu[67]. Fuel VFX przygotowało sceny z hologramami: w warsztacie Starka, który odtwarza wybuch w Chinese Theatre oraz spotkanie Killiana z Pepper, w której pokazuje jej swój mózg[68].

Muzyka[edytuj | edytuj kod]

W październiku 2012 roku poinformowano, że Brian Tyler został zatrudniony do skomponowania muzyki do filmu[69]. Ścieżka dźwiękowa została nagrana w Abbey Road Studios z udziałem London Philharmonic Orchestra[70]. Album z muzyką Tylera, Iron Man 3 Original Motion Picture Soundtrack, został wydany 30 kwietnia 2013 roku przez Hollywood Records[71]. Równocześnie ukazał się album koncepcyjny, Iron Man 3: Heroes Fall – Music Inspired by the Motion Picture, który zawiera dwanaście utworów zainspirowanych filmem w gatunkach alternatywnego i indie rocka[72].

Ponadto w filmie wykorzystano utwory: „Blue (Da Ba Dee)” (Eiffel 65), „Mambo No. 5 (A Little Bit of...)” (Lou Bega), „Jingle Bells” (Joe Williams) i „Santa Claus is Back in Town” (Dwight Yoakam)[73].

2013Iron Man 3 Original Motion Picture Soundtrack
Nr Tytuł utworu MuzykaDługość
1.„Iron Man 3”B. Tyler2:24
2.„War Machine”B. Tyler7:19
3.„Attack on 10880 Malibu Point”B. Tyler4:36
4.„Isolation”B. Tyler2:01
5.„Dive Bombers”B. Tyler2:24
6.„New Beginnings”B. Tyler3:55
7.„Extremis”B. Tyler5:07
8.„Stark”B. Tyler4:32
9.„Leverage”B. Tyler2:16
10.„The Mandarin”B. Tyler2:37
11.„Heat and Iron”B. Tyler5:43
12.„Misfire”B. Tyler3:27
13.„Culmination”B. Tyler2:30
14.„The Mechanic”B. Tyler3:44
15.„Hot Pepper”B. Tyler4:42
16.„Another Lesson from the Mandarin”B. Tyler2:57
17.„Dr. Wu”B. Tyler2:41
18.„Return”B. Tyler6:20
19.„Battle Finale”B. Tyler3:57
20.„Can You Dig It (Iron Man 3 Main Titles)”B. Tyler2:42
1:15:54
2013Iron Man 3: Heroes Fall – Music Inspired by the Motion Picture
Nr Tytuł utworu AutorWykonawcaDługość
1.„Ready Aim Fire”D. Reynolds, W. Sermon, B. McKee, D. PlatzmanImagine Dragons4:01
2.„Some Kind of Joke”A. BrunoAwolnation4:54
3.„Some Kind of Monster”T. Glenn, S. Hollander, D. KatzNeon Trees3:48
4.„American Blood”M. AngelakosPassion Pit4:24
5.„No Time”Z. RogueRogue Wave3:16
6.„One Minute More”R. Merchant, S. SimonianCapital Cities3:40
7.„Back to the Start”M. Birkenes, A. Burke, B. TylerMr Little Jeans4:06
8.„Keep Moving”A. StockdaleAndrew Stockdale3:02
9.„Redemption”M. Kasprzyk, W. GagelRedlight King3:40
10.„Big Bad Wolves”N. Petricca, E. Maiman, K. Ray, S. WaugmanWalk the Moon2:10
11.„Bad Guy”S. Foreman, N. Motte3OH!33:07
12.„Let’s Go All the Way”G. L. CooperThe Wondergirls (featuring Ashley Hamilton i Robbie Williams)4:28
44:36

Promocja[edytuj | edytuj kod]

Obsada i twórcy podczas San Diego Comic-Conu w 2012 roku

W lipcu 2012 roku Shane Black, Robert Downey Jr., Don Cheadle i Jon Favreau pojawili się na panelu Marvel Studios podczas San Diego Comic-Conu. Publiczności pokazano wtedy również fragmenty filmu i zaprezentowano nową zbroję Iron Mana[74]. 23 października opublikowany pierwszy zwiastun filmu[75]. Został on obejrzany w serwisie YouTube 32 miliony razy w ciągu pierwszych 24 godzin[76]. 3 lutego 2013 roku zaprezentowano spot promujący film podczas Super Bowl XLVII[77]. Natomiast 5 marca pokazano ostateczny zwiastun[78]. 25 marca została uruchomiona strona na Facebooku nazwana Iron Man 3: Armor Unlock, na której znalazły się zbroje Iron Mana[79]. 13 kwietnia otworzono w Disneylandzie wystawę Iron Man Tech Presented by Stark Industries[80]. Film był promowany również w parku rozrywki Walt Disney World we wnętrzach kolejki jednoszynowej[81]. 25 kwietnia Gameloft wydało grę na urządzenia mobilne zatytułowaną Iron Man 3: The Official Game[82].

Partnerami promocyjnymi filmu były firmy: Audi, Verizon Fios, TCL Corporation, Subway, Schwan Food Company[83], Oracle Corporation[84], Yili Group, Zoomlion[85], Lego[86] i Hasbro[87]. Koszty kampanii marketingowej oszacowane zostały na 131 milionów dolarów[88].

Komiksy powiązane / Przewodniki
 Osobny artykuł: Lista komiksów powiązanych z Filmowym Uniwersum Marvela.

2 stycznia i 6 lutego 2013 roku Marvel Comics wydało dwu-zeszytowy komiks powiązany Iron Man 3 Prelude. Jego scenariusz napisali Christos Gage i Will Corona Pilgrim, a rysunki stworzył Steve Kurth[89][90]. Natomiast 1 maja pojawił się komiks inspirowany, Iron Man: The Coming of the Melter, za którego scenariusz odpowiadał Gage, a za rysunki Axel Alonso[91].

16 i 30 grudnia 2015 roku oraz 6 i 27 stycznia 2017 roku Marvel Comics wydało cztero-zeszytowy komiks Captain America: Civil War Prelude zawierający adaptacje filmów Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz i Iron Man 3. Scenariusz do niego napisał Pilgrim, a rysunki stworzył Szymon Kudranski[92][93][94][95].

4 maja 2016 roku został wydany cyfrowo Guidebook to the Marvel Cinematic Universe: Marvel’s Iron Man 3, który zawiera fakty dotyczące filmu, porównania do komiksów, oraz informacje produkcyjne[4]. 13 grudnia 2017 roku udostępniono drukiem wydanie zbiorcze, zatytułowane Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Good, The Bad, The Guardians, w którym znalazła się także treść tego przewodnika[96].

Wydanie[edytuj | edytuj kod]

Światowa premiera filmu Iron Man 3 miała miejsce 14 kwietnia 2013 roku w Le Grand Rex w Paryżu[97]. Brytyjska premiera odbyła się 18 kwietnia w Odeon Leicester Square w Londynie[98], a amerykańska 24 kwietnia w El Capitan Theatre w Los Angeles[99]. W tych trzech wydarzeniach uczestniczyła obsada i ekipa produkcyjna filmu oraz zaproszeni goście specjalni. Premierom tym towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych[97][98][99].

Dla szerszej widowni film zadebiutował 24 kwietnia w Belgii, Francji, Szwecji i we Włoszech. Następnego dnia, 25 kwietnia, pojawił się w Wielkiej Brytanii[100], Holandii, Peru, Australii, Nowej Zelandii i Korei Południowej[101]. Od 26 kwietnia dostępny był w Hiszpanii, Brazylii, Meksyku[101], Indiach[102] i Japonii[103]. 1 maja zadebiutował w Niemczech, Austrii[101] i Chinach[104]. 2 maja pojawił się w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Izraelu[101] i Rosji[105]. W Stanach Zjednoczonych, Kanadzie[6] i Turcji dostępny był od 3 maja[101]. W Polsce zadebiutował 9 maja[106].

Film został wydany cyfrowo w Stanach Zjednoczonych 3 września 2013 roku przez Walt Disney Studios Home Entertainment, a 24 września tego samego roku na nośnikach DVD i Blu-ray[107]. W Polsce został wydany 6 września tego samego roku[108] przez CD Projekt[109]. Wersja Blu-ray zawiera film krótkometrażowy Agentka Carter (oryg. Agent Carter) z serii Marvel One-Shots, który bezpośrednio nawiązuje do wydarzeń z filmu Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie[110].

8 grudnia 2015 roku został wydany również w 13-dyskowej wersji kolekcjonerskiej Marvel Cinematic Universe: Phase Two Collection, która zawiera 6 filmów Fazy Drugiej[111], a 15 listopada 2019 roku w specjalnej wersji zawierającej 23 filmy franczyzy tworzące The Infinity Saga[112].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

Box office[edytuj | edytuj kod]

Iron Man 3 mając budżet wynoszący 200 milionów dolarów[101] i debiutując w 42 krajach zarobił w weekend otwarcia ponad 198 milionów dolarów[113]. W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie w weekend otwarcia uzyskał wynik ponad 174 milionów dolarów. Jego łączny przychód z biletów na świecie osiągnął ponad 1,2 miliarda dolarów, z czego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie ponad 409 milionów[101].

Do największych rynków należały: Chiny (121,2 miliona), Korea Południowa (64,2 miliona), Wielka Brytania (57,1 miliona), Meksyk (48,6 miliona), Brazylia (47,9 miliona), Rosja (44,2 miliona), Francja (39 milionów), Australia (36,2 miliona), Japonia (25,2 miliona) i Niemcy (24,4 miliona). W Polsce w weekend otwarcia film zarobił ponad 1,5 miliona dolarów, a w sumie prawie 4,3 miliona[101].

Krytyka w mediach[edytuj | edytuj kod]

Film spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 79% z 327 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7 na 10[114]. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 44 recenzji wyniosła 62 punkty na 100[115]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A w skali od F do A+[116].

Nick De Semlyen z „Empire Magazine” napisał, że: „Black okazuje się idealnym kowalem, wykuwając inteligentne nowe technologie i scenariusze dla zarozumiałego supergeniusza. Jeśli okaże się, że jest to ostatnia samodzielna wycieczka Downeya Jr., jest ona bardzo udana”[117]. Kenneth Turan z „Los Angeles Times” stwierdził, że kiedy „studia próbują tchnąć nowe życie w nazbyt znane serie komiksów, rebooty – ze zmianą tonu, reżysera i gwiazd – jest to jakaś mania. Ale Iron Man 3 udowadnia, że istnieje więcej niż jeden sposób na oskórowanie tego konkretnego kota”[118]. Todd McCarthy z „The Hollywood Reporter” napisał: „Wymachując co najmniej kilkoma zabójczymi zwrotami akcji, to wydawnictwo Disneya będzie pierwszym ogromnym hitem lata”[119]. Michael Phillips z „Chicago Tribune” napisał, że: „nawet przy błyskach czarnego humoru Blacka, maszyneria mniej więcej dba o siebie, oferując mniej więcej połowę genialnego dowcipu i radości z pierwszego Iron Mana”[120]. Scott Foundas z „Variety” stwierdził, że: „pomimo wyczerpania świeżych pomysłów, ta seria nadal dostarcza fanom więcej niż oczekują”[62]. Peter Bradshaw z „The Guardian” napisał, że „Iron Man 3 jest inteligentny, zabawny i spektakularny”[121]. David Edelstein z Vulture chwalił film za „niezwykle dużą liczbę dowcipnych zwrotów akcji”[122]. Natomiast Chris Tilly z IGN stwierdził, że jest to „film superbohaterach ze sprytem, głębią i cudownie psotnym poczuciem zabawy”[123].

Michał Walkiewicz z portalu Filmweb napisał, że: „Trzecia część wydaje się w warstwie fabularnej najcięższa. Przyszedł bowiem czas, aby los podważył wreszcie bohaterstwo Starka i zmusił go do odpowiedzi na fundamentalne pytanie: czy Iron Man istnieje bez chroniącej jego ciało, ultranowoczesnej zbroi?[124]”. Krzysztof Domaradzki z tygodnika „Newsweek” podsumował: „Iron Man 3 jest ostatnią częścią trylogii – lub kwadrologii, jeżeli liczyć Avengers – a przy okazji zdecydowanie najlepszą: zabawną, dynamiczną, atrakcyjną wizualnie i zgrabnie zakończoną. Black pokazuje, jak niezwykłe możliwości oferuje filmowcom komiks. W dodatku ulepszył zupełnie niezłe filmy Favreau, co wcale nie było zadaniem prostym. A co ważniejsze – znakomitym poczuciem humoru być może wyznaczył nowy trend w tworzeniu filmów o superbohaterach”[125]. Kamil Śmiałkowski z serwisu Stopklatka.pl stwierdził: „Oto zaprzeczenie teorii, że filmowe kontynuacje muszą być gorsze. Tym razem część trzecia jest najlepsza. Pierwsze dwa „Iron Many” to świetne kino rozrywkowe, ale kiedy do reżyserowania zaproszono Shane’a Blacka – okazało się, że można jeszcze lepiej”[126]. Przemysław Dobrzyński z portalu Onet.pl napisał, że: „Iron Man 3 to produkt najwyższej jakości i gołym okiem widać, że twórcy podeszli do niego oraz do wszystkich fanów w pełni poważnie, z pasją i najlepiej jak potrafili”[127].

Krytycy w Chinach negatywnie ocenili scenę stworzoną specjalnie dla tamtejszej publiczności, przede wszystkim za lokowanie produktu[85]. W recenzji dla „Yangtze River Post” napisano, że jest „to bezsensowna reklama z wieloma dziurami w fabule”. W programie „Shuo Tian Xia” stwierdzono, że „Szkoda. Niektórzy widzowie powiedzieli, że dodawanie chińskich scen jest bezcelowe i nie dodaje nic do filmu”. Eric Jou z portalu Kotaku powiedział, że „To osłabia inteligencję Chińczyków i umiejętności filmowe”[128]. Poza tym sam film został pozytywnie przyjęty przez krytyków[85].

Nagrody i nominacje[edytuj | edytuj kod]

Rok Ceremonia Kategoria Nominowani Rezultat Przypis
2013 Teen Choice Awards Ulubiony film akcji Iron Man 3 Wygrana [129][130]
Ulubiony aktor filmu akcji Robert Downey Jr. Wygrana
Ulubiona aktorka filmu akcji Gwyneth Paltrow Nominacja
Ulubiony film fantasy / fantastycznonaukowy Iron Man 3 Nominacja
Ulubiony aktor w filmie fantastycznonaukowym / fantasy Robert Downey Jr. Nominacja
Ulubiona aktorka w filmie fantastycznonaukowym / fantasy Gwyneth Paltrow Nominacja
Ulubiony czarny charakter Ben Kingsley Nominacja
Ulubiona chemia filmowa Don Cheadle i Robert Downey Jr. Nominacja
BMI Film & TV Awards Najlepsza muzyka filmowa Brian Tyler Wygrana [131]
Golden Schmoes Awards Najbardziej przereklamowany film Iron Man 3 Nominacja [132]
Największe rozczarowanie Iron Man 3 Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Iron Man 3 Nominacja
Najlepszy plakat filmowy Iron Man 3 Nominacja
Najlepszy zwiastu filmowy Iron Man 3 Nominacja
Najlepsze wydnie DVD/Blu-Ray Iron Man 3 Nominacja
Hollywood Post Alliance Awards Najlepszy dźwięk w filmie Michael Keller, Mike Prestwood Smith, Mark P. Stoeckinger, Andrew DeCristofaro Nominacja [133]
Najlepsze efekty specjalne w filmie Guy Williams, Matt Aitken, Aaron Gilman, Daniel Macarin, Thrain Shadbolt Nominacja
Najlepsza gradacja koloru w filmie Steven J. Scott Nominacja
St. Louis Film Critics Association Najlepsze efekty specjalne Christopher Townsend, Guy Williams, Erik Nash, Daniel Sudick Nominacja [134]
2014 CAS Awards Najlepszy miksowanie dźwięku w filmie fabularnym Iron Man 3 Nominacja [135]
ETC Bollywood Business Awards Najbardziej popularny film zagraniczny Iron Man 3 Wygrana [136]
Amerykańskie Stowarzyszenie Montażystów Dźwięku Najlepszy montaż dźwięku w filmie pełnometrażowym – efekty i imitacje dźwiękowe Iron Man 3 Nominacja [137]
Online Film & Television Association Najlepsze efekty specjalne Christopher Townsend, Guy Williams, Erik Nash, Daniel Sudick Nominacja [138]
People’s Choice Awards Ulubiony film Iron Man 3 Wygrana [139]
Ulubiony aktor filmowy Robert Downey Jr. Nominacja
Ulubiona aktorka filmowa Gwyneth Paltrow Nominacja
Ulubiony duet filmowy Robert Downey Jr. i Gwyneth Paltrow Nominacja
Ulubiony film akcji Iron Man 3 Wygrana
Ulubiony aktor w filmie akcji Robert Downey Jr. Wygrana
Critics’ Choice Movie Awards Najlepsze efekty specjalne Christopher Townsend, Guy Williams, Erik Nash i Dan Sudick Nominacja [140]
Najlepszy film akcji Iron Man 3 Nominacja
Najlepszy aktor w filmie akcji Robert Downey Jr. Nominacja
Najlepsza aktorka w filmie akcji Gwyneth Paltrow Nominacja
Nagroda Akademii Filmowej Najlepsze efekty specjalne Christopher Townsend, Guy Williams, Erik Nash i Dan Sudick Nominacja [141]
Kids’ Choice Awards Ulubiony film Iron Man 3 Nominacja [142][143]
Ulubiony męski kopacz tyłków Robert Downey Jr. Wygrana
Ulubiony aktor filmowy Robert Downey Jr. Nominacja
Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej Najlepsze efekty specjalne Christopher Townsend, Guy Williams, Erik Nash i Dan Sudick Nominacja [144]
Saturn Awards Najlepsza adaptacja komiksu Iron Man 3 Wygrana [145]
Najlepszy aktor Robert Downey Jr. Wygrana
Najlepszy aktor drugoplanowy Ben Kingsley Wygrana
Najlepsza kreacja młodego aktora lub aktorki Ty Simpkins Nominacja
Najlepsza muzyka Brian Tyler Nominacja
MTV Movie Awards Najlepszy bohater Robert Downey Jr. Nominacja [146]
Najlepsza rola cameo Joan Rivers Nominacja
VES Awards Najlepsze efekty specjalnie w filmie, gdzie efekty odgrywają główną rolę Christopher Townsend, Mark G. Soper, Guy Williams, Bryan Grill Nominacja [147]
Najlepsza wirtualne zdjęcia w filmie aktorskim Mark Smith, Aaron Gilman, Thelvin Cabezas, Gerardo Ramirez Nominacja
Najlepsza kompozycja w filmie aktorskim Michael Maloney, Francis Puthanangadi, Justin van der Lek, Howard Cabalfin Nominacja
Darren Poe, Stefano Trivelli, Josiah Holmes Howison, Zachariah Zaubi Nominacja
Najlepiej wykreowane środowisko w filmie aktorskim John Stevenson-Galvin, Greg Notzelman, Paul Harris, Justin Stockton Nominacja
Hugo Awards Najlepsza prezentacja dramatyczna – długa forma Drew Pearce, Shane Black Nominacja [148]

Kontynuacja[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Niech żyje król.

Robert Downey Jr. powrócił do roli Tony’ego Starka / Iron Mana w filmach Avengers: Czas Ultrona z 2015[149], Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów z 2016[150], Spider-Man: Homecoming z 2017[151], Avengers: Wojna bez granic z 2018[152] i Avengers: Koniec gry z 2019 roku[153].

W 2014 roku do wydania Blu-ray dołączono film krótkometrażowy Niech żyje król (oryg. All Hail the King) z serii Marvel One-Shots, który bezpośrednio nawiązuje do wydarzeń z filmu Iron Man 3. Ben Kingsley powtórzył swoją rolę Trevora Slattery’ego, a Sam Rockwell powrócił jako Justin Hammer z filmu Iron Man 2. Za jego reżyserię odpowiadał Drew Pearce, który napisał również scenariusz[154].

We wrześniu 2014 roku Downey Jr. wyjawił, że Marvel Studios nie ma w planach produkcji filmu Iron Man 4[155]. W kwietniu 2016 roku aktor poinformował, że chętnie zagrałby w potencjalnej kontynuacji[156]. W styczniu 2020 roku, po śmierci postaci w Avengers: Koniec gry, Downey ujawnił, że jest otwarty na powrót do roli Tony’ego Starka[157].

We wrześniu 2018 roku poinformowano, że Marvel Studios pracuje nad kilkoma limitowanymi serialami dla serwisu Disney+, które skoncentrowane mają być wokół postaci drugoplanowych z filmów franczyzy[158]. W grudniu 2020 roku zapowiedziano serialowy spin-off, Armor Wars, z Donem Cheadlem w głównej roli[159].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Iron Man 3 (2013). British Board of Film Classification. [dostęp 2020-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  2. ↑ a b New MCU Timelines Arrive on Disney+. marvel.com, 2024-02-08. [dostęp 2024-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-11)]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e Shane Black, Iron Man 3, Walt Disney Studios Motion Pictures.
  4. ↑ a b c d e f O’Sullivan2016 ↓.
  5. ↑ Jacek Stankiewicz: „Iron Man 3”: obsada polskiego dubbingu. Polski-Dubbing.pl. [dostęp 2013-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (pol.).
  6. ↑ a b c d Josh Wigler: 'Iron Man 3' Release Date Announced. MTV. [dostęp 2010-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-24)]. (ang.).
  7. ↑ a b Daniel Krupa: Gwyneth Paltrow Talks Avengers. IGN. [dostęp 2011-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-24)]. (ang.).
  8. ↑ a b Sheila Roberts: Don Cheadle Talks Iron Man 3, The Avengers, House of Lies, and His Miles Davis Biopic. MTV. [dostęp 2011-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-23)]. (ang.).
  9. ↑ a b Marc Graser, Justin Kroll: Guy Pearce bonds with ‘Iron Man 3’. Variety. [dostęp 2012-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-15)]. (ang.).
  10. ↑ a b c d e Kim Newman: Film of the week: Iron Man Three. Brytyjski Instytut Filmowy. [dostęp 2015-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  11. ↑ a b Borys Kit: Rebecca Hall in Talks to Join 'Iron Man 3'. The Hollywood Reporter. [dostęp 2012-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-14)]. (ang.).
  12. ↑ Mike Fleming Jr: Stephanie Szostak Joins Cast Of 'Iron Man 3': Comic-Con. Deadline Hollywood. [dostęp 2012-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-12)]. (ang.).
  13. ↑ a b Mike Fleming Jr: James Badge Dale In 'Iron Man 3' Talks. Deadline Hollywood. [dostęp 2012-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-17)]. (ang.).
  14. ↑ a b Brent Lang: Jon Favreau Won’t Direct ‘Iron Man 3,’ But He Will Play Happy Hogan Again. The Wrap. [dostęp 2012-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-08)]. (ang.).
  15. ↑ a b Simon Brew: Iron Man 3: Ben Kingsley in, Jessica Chastain out. Den of Geek. [dostęp 2012-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-25)]. (ang.).
  16. ↑ Mike Reyes: Ben Kingsley Thinks The Mandarin May Have Tricked All Of Us In Iron Man 3. Cinema Blend. [dostęp 2014-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-23)]. (ang.).
  17. ↑ Robert Yaniz Jr.: New ‘Iron Man 3′ Artwork Released; Jarvis Actor Paul Bettany Hasn’t Seen Marvel’s Films. Sreen Rant. [dostęp 2012-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  18. ↑ Scott Harris: 'Iron Man 3': 7 Things You May Have Missed the First Time Around. nextmovie.com. [dostęp 2016-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-14)]. (ang.).
  19. ↑ William Goss: Review: ‘Iron Man 3′. Film.com. [dostęp 2013-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
  20. ↑ Adam B. Vary: How „Happy Endings” Star Adam Pally Ended Up In „Iron Man 3". BuzzFeed. [dostęp 2013-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-21)]. (ang.).
  21. ↑ Russ Burlingame: Iron Man 3 Gets True Blood Vet Dale Dickey. Comic Book. [dostęp 2017-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-19)]. (ang.).
  22. ↑ a b Jeff Sneider, Marc Graser: Ashley Hamilton in talks for ‘Iron Man 3’. Variety. [dostęp 2012-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-05)]. (ang.).
  23. ↑ a b c Nikki Finke: ‘Iron Man 3’ Casts China’s Wang Xuequi As New ‘Dr Wu’: Beijing Filming Starts Monday. Deadline Hollywood. [dostęp 2012-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (ang.).
  24. ↑ Jordan Zakarin: Marvel to Release Special Chinese Cut of 'Iron Man 3'. The Hollywood Reporter. [dostęp 2013-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-25)]. (ang.).
  25. ↑ Scott Johnson: Stan Lee Apologizes In Regards To Iron Man 3. Comic Book. [dostęp 2017-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-24)]. (ang.).
  26. ↑ Michael Arbeiter: ‘Iron Man 3’ Has So Many ‘Hey, It’s That Guy!’ Roles. Hollywood.com. [dostęp 2013-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-28)]. (ang.).
  27. ↑ The MCU Ranked: ‘Iron Man 3’. Funk’s House of Geekey. [dostęp 2018-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-01)]. (ang.).
  28. ↑ IAR Exclusive: Mark Ruffalo talks Marvel cameos and the future of the Hulk. IAmRogue. [dostęp 2013-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  29. ↑ a b Daniel Frankel: Will There Be an ‘Iron Man 3’ – and Whose Will It Be?. The Wrap. [dostęp 2010-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-16)]. (ang.).
  30. ↑ Daniel Frankel: Disney to Distribute ‘Iron Man 3’, ‘Avengers’; Sets Release Dates (Updated). The Wrap. [dostęp 2010-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-20)]. (ang.).
  31. ↑ Jeff Sneider: No Favreau? 10 Directors Who Could Take Over 'Iron Man 3'. The Wrap. [dostęp 2010-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-17)]. (ang.).
  32. ↑ Jordan Zakarin: Jon Favreau Talks 'Iron Man 3,' Praises Joss Whedon for Avengers and Leads 'Revolution'. The Hollywood Reporter. [dostęp 2012-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-21)]. (ang.).
  33. ↑ Shane Black talks direction of Iron Man 3 and whether or not to expect more Marvel cameos!. Ain’t It Cool. [dostęp 2011-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-08)]. (ang.).
  34. ↑ Mike Fleming Jr., Nikki Finke: Shane Black To Direct Marvel’s 'Iron Man 3'. Deadline Hollywood. [dostęp 2011-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-25)]. (ang.).
  35. ↑ Mike Fleming Jr: Marvel Taps Its ‘Runaways’ Scribe Drew Pearce To Write 'Iron Man 3' Script. Deadline Hollywood. [dostęp 2011-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-25)]. (ang.).
  36. ↑ Marvel’s Iron Man 3 to Be Co-Produced in China. Business Wire. [dostęp 2012-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  37. ↑ Ben Moore: ‘Iron Man 3′: Four Comic Books to Prepare You for the Movie. Screen Rant. [dostęp 2013-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-26)]. (ang.).
  38. ↑ Cooper Hood: Iron Man 3's Original Villain Plan (& Why It Was Changed). Screen Rant. [dostęp 2020-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-18)]. (ang.).
  39. ↑ Rob Keyes: 'Iron Man 3' Casting Call Confirms Returning Characters. Screen Rant. [dostęp 2012-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-01)]. (ang.).
  40. ↑ Kevin Jagernauth: Scarlett Johansson Says She Won’t Be Appearing In ‘Iron Man 3’. Indie Wire. [dostęp 2012-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-24)]. (ang.).
  41. ↑ Adam Chitwood: Sir Ben Kingsley in Talks to Play the Villain in Iron Man 3. Collider. [dostęp 2012-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-16)]. (ang.).
  42. ↑ Borys Kit: Jessica Chastain in Talks to Join 'Iron Man 3'. The Hollywood Reporter. [dostęp 2012-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-12)]. (ang.).
  43. ↑ Iron Man 3 Eyeing Andy Lau. Movie Web. [dostęp 2012-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-23)]. (ang.).
  44. ↑ Angie Han: ‘Die Hard 2’ Actor William Sadler Joins ‘Iron Man 3’. /Film. [dostęp 2012-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-04)]. (ang.).
  45. ↑ Kevin Jagernauth: Andy Lau Drops Out Of ‘Iron Man 3’. Indie Wire. [dostęp 2012-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-24)]. (ang.).
  46. ↑ Cooper Hood: Iron Man 3 Writer Reveals Emilia Clarke Originally Appeared Before Script Changes. Screen Rant. [dostęp 2019-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  47. ↑ a b Cassie Foss: Area has a full film dance card. Star-News. [dostęp 2012-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  48. ↑ Cassie Foss: Casting calls set up for ‘Caged Heat’ film. Star-News. [dostęp 2012-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  49. ↑ Jonathan Carlson: 'Iron Man 3' shoot comes to Epic Games in Cary. NBC-17. [dostęp 2012-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-08)]. (ang.).
  50. ↑ Cassie Foss: ‘Iron Man 3’ skydivers, crew filming aerial drops over ocean. Star-News. [dostęp 2012-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  51. ↑ ‘Iron Man 3’ filming locations in Rose Hill and Wilmington N.C. through September 7, 2012. OLV. [dostęp 2012-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-11)]. (ang.).
  52. ↑ Robert Downey Jr. Injured on Set of 'Iron Man 3'. Entertainment Tonight. [dostęp 2012-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-30)]. (ang.).
  53. ↑ Arlene Satchell: Iron Man 3 to film in Dania, nearby areas. Sun Sentinel. [dostęp 2012-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  54. ↑ Lisa Cilli: Ready, Set, Action: Iron Man 3 Now Films In S. Fla.. CBS Miami. [dostęp 2012-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-03)]. (ang.).
  55. ↑ Cassie Foss: ‘Iron Man 3’ villain tours the Battleship. Star-News. [dostęp 2012-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  56. ↑ ‘Iron Man 3’ wraps up filming in Wilmington, N.C.. OLV. [dostęp 2012-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-26)]. (ang.).
  57. ↑ Dibyojyoti Baksi: Indian techies to rescue Iron Man?. Hindustan Times. [dostęp 2013-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-24)]. (ang.).
  58. ↑ Christina Radish: Don Cheadle Talks House of Lies Season 2, Iron Man 3, Shane Black, the Sucess of Flight, and More. Collider. [dostęp 2013-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-08)]. (ang.).
  59. ↑ Dave McNary: ‘Iron Man 3′ shoots at Chinese Theater. Variety. [dostęp 2014-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-25)]. (ang.).
  60. ↑ a b Marvel Studios Begins Production on Iron Man 3. Coming Soon. [dostęp 2012-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-25)]. (ang.).
  61. ↑ Paul Hellard: . 'Iron Man 3' – Production Focus. Society of Digital Artists. [dostęp 2013-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-07)]. (ang.).
  62. ↑ a b c Scott Foundas: Film Review: ‘Iron Man 3’. Variety. [dostęp 2013-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-08)]. (ang.).
  63. ↑ a b Ian Failes: Iron Man 3: more suits to play with. FX Guide. [dostęp 2013-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-31)]. (ang.).
  64. ↑ Vincet Frei: Iron Man 3: Bryan Grill – VFX Supervisor – Scanline VFX. Art of VFX. [dostęp 2013-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-21)]. (ang.).
  65. ↑ Vincet Frei: Iron Man 3: Mark Bakowski – VFX Supervisor – Framestore. Art of VFX. [dostęp 2013-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-04)]. (ang.).
  66. ↑ Vincet Frei: Iron Man 3: Matt Dessero – VFX Supervisor – Method Studios. Art of VFX. [dostęp 2013-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-28)]. (ang.).
  67. ↑ Vincet Frei: Iron Man 3: Guy Williams – VFX Supervisor & Aaron Gilman – Animation Supervisor – Weta Digital. Art of VFX. [dostęp 2013-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-05)]. (ang.).
  68. ↑ Vincet Frei: Iron Man 3: Simon Maddison – VFX Supervisor – Fuel VFX. Art of VFX. [dostęp 2013-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-25)]. (ang.).
  69. ↑ Brian Tyler to Score ‘Iron Man 3′. Film Music Reporter. [dostęp 2012-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-27)]. (ang.).
  70. ↑ Marvel Music/Hollywood Records Presents Marvel’s Iron Man 3 Original Motion Picture Score Soundtrack Available on April 30th. Movie Motion. [dostęp 2013-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  71. ↑ ‘Iron Man 3’ Soundtrack Details. Film Music Reporter. [dostęp 2013-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-22)]. (ang.).
  72. ↑ Heroes Fall Album Of Music Inspired By Marvel’s „Iron Man 3” Set For Release April 30. PR Newswire. [dostęp 2013-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-26)]. (ang.).
  73. ↑ Andrew C. Miller: Marvel Studios: Iron Man 3. Le Cinema Paradiso. [dostęp 2019-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-28)]. (ang.).
  74. ↑ Marvel At Comic-Con: Robert Downey Jr., Kevin Feige, Shane Black, Jon Favreau, Don Cheadle, Edgar Wright. Deadline Hollywood. [dostęp 2012-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-25)]. (ang.).
  75. ↑ Nick Levine: ‘Iron Man 3’ first trailer unveiled – watch. NME. [dostęp 2012-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-28)]. (ang.).
  76. ↑ Deborah Netburn: ‘Iron Man 3' trailer, catching up to ‘Avengers’ on YouTube. Los Angeles Times. [dostęp 2012-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-28)]. (ang.).
  77. ↑ Dominic Patten: Super Bowl XLVII To Air 6 Studio Film Ads. Deadline Hollywood. [dostęp 2013-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (ang.).
  78. ↑ Kirsten Acuna: The Final 'Iron Man 3' Trailer Shows More Of Villain Mandarin. Business Insider. [dostęp 2013-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-28)]. (ang.).
  79. ↑ Silas Lesnick: Iron Man 3 Reveals Mark XXXIII and XL Armors. Coming Soon. [dostęp 2013-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-01)]. (ang.).
  80. ↑ Marc Nix: Disneyland Introduces Their First Marvel Exhibit with Iron Man Tech. IGN. [dostęp 2013-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-08)]. (ang.).
  81. ↑ 'Iron Man 3' monorail wrapper debuts at Disney World: Photos. Bay News 9. [dostęp 2013-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-01)]. (ang.).
  82. ↑ Justin Davis: Iron Man 3 – The Official Game Review. IGN. [dostęp 2013-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-09)]. (ang.).
  83. ↑ Iron Man swoops in to help Verizon, Audi, Subway, TCL opublikowany = Investor’s Business Daily. [dostęp 2013-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-26)]. (ang.).
  84. ↑ Tim Beyers: 2 Reasons to Believe Tony Stark Would Buy Oracle Stock. The Motley Fool. [dostęp 2013-10510]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-24)]. (ang.).
  85. ↑ a b c Clarence Tsui: 'Iron Man 3' China-Only Scenes Draw Mixed Response. The Hollywood Reporter. [dostęp 2013-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-04)]. (ang.).
  86. ↑ Chris Carle: Iron Man 3 Lego: A Closer Look. IGN. [dostęp 2013-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-31)]. (ang.).
  87. ↑ Steve Weintraub: Toy Fair 2013: Images and Info on Iron Man 3, Transformers, Kre-o G.I. Joe, and More. Collider. [dostęp 2013-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-24)]. (ang.).
  88. ↑ Mike Fleming Jr.: 2013 Most Valuable Blockbuster Tournament Tip-Off – #1 ‘Iron Man 3’ Vs. #16 ‘The Conjuring’; #8 ‘Gravity’ Vs. #9 ‘Man Of Steel’. Deadline Hollywood. [dostęp 2014-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-12)]. (ang.).
  89. ↑ Marvel’s Iron Man 3 Prelude #1 (of 2). marvel.com. [dostęp 2013-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-16)]. (ang.).
  90. ↑ Marvel’s Iron Man 3 Prelude #2 (of 2). marvel.com. [dostęp 2013-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-11)]. (ang.).
  91. ↑ Iron Man: The Coming of the Melter! (2013) #1. marvel.com. [dostęp 2013-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-27)]. (ang.).
  92. ↑ Marvel’s Captain America: Civil War Prelude (2015) #1. marvel.com. [dostęp 2021-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)]. (ang.).
  93. ↑ Marvel’s Captain America: Civil War Prelude (2015) #2. marvel.com. [dostęp 2021-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-29)]. (ang.).
  94. ↑ Marvel’s Captain America: Civil War Prelude (2015) #3. marvel.com. [dostęp 2021-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-22)]. (ang.).
  95. ↑ Marvel’s Captain America: Civil War Prelude (2015) #4. marvel.com. [dostęp 2021-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-27)]. (ang.).
  96. ↑ Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Good, The Bad, The Guardians HC (Hardcover). marvel.com. [dostęp 2020-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-26)]. (ang.).
  97. ↑ a b Gwyneth Paltrow At The 'Iron Man 3' Red Carpet Premiere: Pepper Potts Goes Floral (PHOTOS). The Huffington Post. [dostęp 2013-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-23)]. (ang.).
  98. ↑ a b Iron Man 3 Stars Hit London Premiere. MTV. [dostęp 2013-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (ang.).
  99. ↑ a b Noelene Clark: ‘Iron Man 3’ Hollywood red carpet premiere: Watch it live. Los Angeles Times. [dostęp 2013-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-30)]. (ang.).
  100. ↑ Ellie Davis: Iron Man 3 leads Hollywood's Chinese charge. BBC. [dostęp 2013-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-25)]. (ang.).
  101. ↑ a b c d e f g h Iron Man 3. Box Office Mojo. [dostęp 2021-04-25]. (ang.).
  102. ↑ Iron Man 3 packs a punch in India. Hindustan Times. [dostęp 2013-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-29)]. (ang.).
  103. ↑ Gavin J Blair: 'Iron Man 3' to Become First Film to Play in 4DX Format in Japan. The Hollywood Reporter. [dostęp 2013-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-09)]. (ang.).
  104. ↑ Dominic Patten: Update: ‘Iron Man 3’ China Release Shifted. Deadlien Hollywood. [dostęp 2013-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-13)]. (ang.).
  105. ↑ Vladimir Kozlov: ‘Iron Man 3’ Sets Box Office Records in Russia. The Hollywood Reporter. [dostęp 2013-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-17)]. (ang.).
  106. ↑ Iron Man 3 – premiera w Polsce już 9 maja 2013!. Eska.pl. [dostęp 2013-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-17)]. (pol.).
  107. ↑ John Latchem: ‘Iron Man 3’ Bows Digitally Sept. 3, on Disc Sept. 24. Home Media Magazine. [dostęp 2013-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-06)]. (ang.).
  108. ↑ Iron Man 3. interia.pl. [dostęp 2021-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-28)]. (pol.).
  109. ↑ Marcin Kargul: Człowiek bez stali. NaEkranie.pl. [dostęp 2013-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-28)]. (pol.).
  110. ↑ Rob Keyes: 'Iron Man 3' Blu-ray To Include Agent Carter Short Film. Screen Rant. [dostęp 2013-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-02)]. (ang.).
  111. ↑ Marvel Cinematic Universe Phase Two Box Set Coming Exclusively to Amazon December 8. marvel.com. [dostęp 2015-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-04)]. (ang.).
  112. ↑ Gina Carbone: MCU Infinity Saga Box Sets Quickly Sold Out, And Fans Complain They're Damaged. Cinema Blend. [dostęp 2019-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-16)]. (ang.).
  113. ↑ Pamela McClintock: Box Office Report: 'Iron Man 3' Opens to Massive $198.4 Million Overseas, Bigger Than 'Avengers'. The Hollywood Reporter. [dostęp 2013-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-11)]. (ang.).
  114. ↑ Iron Man 3. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-04-25]. (ang.).
  115. ↑ Iron Man 3. Metacritic. [dostęp 2021-04-25]. (ang.).
  116. ↑ Ray Subers: Weekend Report: 'Iron Man 3' Takes Off with Second-Highest Opening Ever. Box Office Mojo. [dostęp 2013-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-28)]. (ang.).
  117. ↑ Nick De Semlyen: Iron Man 3 Review. Empire Magazine. [dostęp 2013-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-01)]. (ang.).
  118. ↑ Kenneth Turan: Review: ‘Iron Man 3' smartly reboots the suit midflight. Los Angeles Times. [dostęp 2013-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-06)]. (ang.).
  119. ↑ Todd McCarthy: Iron Man 3: Film Review. The Hollywood Reporter. [dostęp 2013-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-05)]. (ang.).
  120. ↑ Michael Phillips: 'Iron Man 3': High anxiety for Tony Stark. Chicago Tribune. [dostęp 2014-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-02)]. (ang.).
  121. ↑ Peter Bradshaw: Iron Man 3 – review. The Guardian. [dostęp 2013-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  122. ↑ David Edelstein: Edelstein: Iron Man 3 Succeeds by Skimping on the Iron Man. Vulture. [dostęp 2013-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-03)]. (ang.).
  123. ↑ Chris Tilly: Iron Man 3 Review. IGN. [dostęp 2013-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-12)]. (ang.).
  124. ↑ Michał Walkiewicz: Paint it, Black. Filmweb. [dostęp 2013-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-24)]. (pol.).
  125. ↑ Krzysztof Domaradzki: „Iron Man 3”. Superbohater z przymrużeniem oka (Recenzja). Newsweek. [dostęp 2013-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
  126. ↑ Kamil Śmiałkowski: „Iron Man 3”: Do trzech razy sztuka. Stopklatka.pl. [dostęp 2013-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-24)]. (pol.).
  127. ↑ Przemysław Dobrzyński: "Iron Man 3": człowiek z żelaza lepszy niż kiedykolwiek. Onet.pl. [dostęp 2013-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-26)]. (pol.).
  128. ↑ Brian Ashcraft: Why Many in China Hate Iron Man 3's Chinese Version. Kotaku. [dostęp 2013-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-16)]. (ang.).
  129. ↑ Katie Atkinson: 2013 Teen Choice Awards: Miley Cyrus, 'Glee,' ‘Twilight’ win big. Entertainment Weekly. [dostęp 2013-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (ang.).
  130. ↑ Philiana Ng: Teen Choice Awards: 'Twilight: Breaking Dawn – Part 2' Leads First Wave of Nominees. The Hollywood Reporter. [dostęp 2013-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-25)]. (ang.).
  131. ↑ Cliff Martinez and Top Composers Honored at the 2013 BMI Film & TV Awards. BMI. [dostęp 2013-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-28)]. (ang.).
  132. ↑ Golden Schmoes Winners and Nominees (2013). JoBlo.com. [dostęp 2021-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-08)]. (ang.).
  133. ↑ 'Star Trek Into Darkness,' 'Pacific Rim,' 'Iron Man 3' Lead HPA Awards Feature Nominations. The Hollywood Reporter. [dostęp 2013-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-11)]. (ang.).
  134. ↑ ’12 Years a Slave,’ ‘Nebraska’ and ‘Her’ lead the way with St. Louis critics nominations. Uproxx. [dostęp 2013-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-22)]. (ang.).
  135. ↑ David S. Cohen: Cinema Audio Society Noms Zig Where Others Zag. Variety. [dostęp 2014-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-11)]. (ang.).
  136. ↑ ETC Bollywood Business Awards 2013: Dhoom:3 show all the way. India.com. [dostęp 2014-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-26)]. (ang.).
  137. ↑ Motion Picture Sound Editors Announces 2014 Golden Reel Award Nominees. Broadway World. [dostęp 2014-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)]. (ang.).
  138. ↑ 18th Annual Film Awards (2013). Online Film & Television Association Awards. [dostęp 2021-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (ang.).
  139. ↑ Chris E. Hayner: People’s Choice Awards 2014 – Full winners list. Zap2It. [dostęp 2014-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-17)]. (ang.).
  140. ↑ Tim Gray: Critics Choice Awards: ’12 Years,’ ‘American Hustle’ Earn 13 Nominations Each. Variety. [dostęp 2013-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-08)]. (ang.).
  141. ↑ Tracy Brown: Oscar nominations 2014: The complete list. Los Angeles Times. [dostęp 2014-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-19)]. (ang.).
  142. ↑ Philiana Ng: Nickelodeon’s Kids’ Choice Awards Nominations Revealed. The Hollywood Reporter. [dostęp 2014-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-08)]. (ang.).
  143. ↑ Aaron Couch, Arlene Washington: Nickelodeon’s Kids’ Choice Awards: The Winners. The Hollywood Reporter. [dostęp 2014-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-08)]. (ang.).
  144. ↑ Baftas 2014: full list of nominations. The Guardian. [dostęp 2014-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-10)]. (ang.).
  145. ↑ Nikara Johns: ‘Gravity,’ ‘The Hobbit: The Desolation of Smaug’ Lead Saturn Awards Noms. Variety. [dostęp 2014-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-11)]. (ang.).
  146. ↑ Brent Lang: MTV Movie Awards 2014: Complete List of Winners and Nominees. The Wrap. [dostęp 2014-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-14)]. (ang.).
  147. ↑ Francesca Bacardi: ‘Gravity’ Tops Visual Effects Society Nominations. Variety. [dostęp 2014-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-08)]. (ang.).
  148. ↑ Robbie Gonzalez: Announcing the 2014 Hugo Award Nominees. Gizmodo. [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-19)]. (ang.).
  149. ↑ Scott Foundas: Film Review: ‘Avengers: Age of Ultron’. Variety. [dostęp 2015-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-25)]. (ang.).
  150. ↑ Justin Chang: Film Review: ‘Captain America: Civil War’. Variety. [dostęp 2016-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-07)]. (ang.).
  151. ↑ Owen Gleiberman: Film Review: ‘Spider-Man: Homecoming’. Variety. [dostęp 2017-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-21)]. (ang.).
  152. ↑ Owen Gleiberman: Film Review: ‘Avengers: Infinity War’. Variety. [dostęp 2018-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-30)]. (ang.).
  153. ↑ Peter Debruge: Film Review: ‘Avengers: Endgame’. Variety. [dostęp 2019-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
  154. ↑ Anthony Breznican: Marvel One-Shot: First Look at Ben Kingsley’s Mandarin encore in 'All Hail the King’ short film -- Exclusive. Entertainment Weekly. [dostęp 2014-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-26)]. (ang.).
  155. ↑ Maane Khatchatourian: Robert Downey Jr: No Plans for ‘Iron Man 4’. Variety. [dostęp 2014-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-24)]. (ang.).
  156. ↑ Kevin Merlose: Robert Downey Jr. Hints at "Iron Man 4": "I Could Do One More". CBR.com. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-25)]. (ang.).
  157. ↑ Gregory Wakeman: Iron Man could return to the MCU, admits Robert Downey Jr. Yahoo!. [dostęp 2020-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-28)]. (ang.).
  158. ↑ Justin Kroll: Loki, Scarlet Witch, Other Marvel Heroes to Get Own TV Series on Disney Streaming Service (EXCLUSIVE). Variety. [dostęp 2018-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-11)]. (ang.).
  159. ↑ Erik Pedersen: Disney+ Programming: Here’s What Was Announced Or Confirmed For Streamer During Disney Investor Day. Deadline Hollywood. [dostęp 2020-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-17)]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Filmowe Uniwersum Marvela
Filmy
(2008–)
Faza I
(2008–2012)
Faza II
(2013–2015)
Faza III
(2016–2019)
Faza IV
(2021–2022)
Faza V
(2023–)
Seriale
(Marvel Studios)
(2021–)
Faza IV
(2021–2022)
Faza V
(2023–)
Seriale
(Marvel Television)
(2013–2020)
ABC
(2013–2020)
Netflix
(2015–2019)
Hulu
(2017–2020)
Freeform
(2018–2019)
Marvel One-Shots
(2011–)
Obsada i postaci
Pozostałe
Filmy fabularne na podstawie publikacji Marvel Comics
Pojedyncze
filmy
Ant-Man
Avengers
Blade
Czarna Pantera
Doktor Strange
Kapitan Ameryka
Kapitan Marvel
Deadpool
Fantastyczna Czwórka
Ghost Rider
Hulk
Iron Man
Punisher
Spider-Man
Strażnicy Galaktyki
Thor
Venom
Wolverine
X-Men
Na podstawie
imprintów
Faceci w czerni
Kick-Ass
Kingsman
Filmy w reżyserii Shane’a Blacka
2000–09
2010–19
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iron_Man_3&oldid=72832040”