Hystoria de predicacione episcopi Brunonis
Hystoria de predicacione episcopi Brunonis (Historia misji biskupa Brunona) – średniowieczny utwór w języku łacińskim z początku XI w. opisujący misję i męczeńską śmierć Brunona z Kwerfurtu.
Według samego tekstu jego autorem jest mnich Wipert (Vuipertus, Uuibertus), towarzyszący Brunonowi w misji do Prus, który był jedynym ocalałym uczestnikiem wyprawy, aczkolwiek został oślepiony[1]. Wiarygodność przekazu Wiperta, a nawet sam fakt jego istnienia, były podawane w wątpliwość, jednak współcześnie wątpliwości te zostały złagodzone[2]. Tekst uznawano m.in. za sfałszowany żebraczy list rzekomego towarzysza Brunona, który w ten sposób próbował uzyskać wsparcie (Wilhelm Giesebrecht, Wilhelm Wattenbach)[3]. Zdaniem innych badaczy (Heinrich Gisbert Voig, Stanisław Zakrzewski, Walerian Meysztowicz) relacja mogła być zniekształcona i pisana w celu uzyskania wsparcia, co jednak nie wyklucza częściowej wiarygodności faktów[3].
Tekst nie zawiera żadnych nazw miejscowych (poza nazwą krainy Pruscia), w związku z czym miejsce misji i śmierci jest przedmiotem wielu hipotez[3]. W Hystorii wymieniony jest władca Prusów o imieniu Nethimer[4]. Pochodzenie tego imienia nie jest jasne – dopatrywano się nim języka słowiańskiego, bałtyjskiego (pruskiego lub litewskiego), a nawet hybrydy prusko-skandynawskiej[4]. Z imienia wymienionych jest też pięciu duchownych towarzyszących Brunonowi: Wipertus, Tiemicus, Aicus, Hezichus, Apichus[5].
Tekst relacji znajduje się w Bayerische Staatsbibliothek, w kodeksie opatrzonym sygnaturą Clm 18897, pochodzącym z biblioteki klasztoru benedyktynów w Tegernsee[6][1]. Hystoria umieszczona jest w jednej składce z anonimową Pasją z Tegernsee, opisującą męczeństwo św. Wojciecha[7]. Zapisana została jednak inną ręką[1]. Oryginalny tytuł relacji, jeśli istniał, nie jest znany – tytuł Hystoria de predicacione episcopi Brunonis dopisany został pismem piętnastowiecznym[2].
Po raz pierwszy tekst został wydany drukiem w 1841, w tomie 4 serii Monumenta Germaniae Historica[8][9]. W Polsce pierwsza edycja tego tekstu ukazała się w 1864, w tomie 1 serii Monumenta Poloniae Historica pod redakcją Augusta Bielowskiego[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Sosnowski 2012 ↓, s. 50.
- ↑ a b Sosnowski 2012 ↓, s. 51.
- ↑ a b c Rutkowska-Płachcińska 2002 ↓, s. 28.
- ↑ a b Sosnowski 2012 ↓, s. 53.
- ↑ Rutkowska-Płachcińska 2002 ↓, s. 29.
- ↑ Sosnowski 2012 ↓, s. 6.
- ↑ Sosnowski 2012 ↓, s. 8.
- ↑ a b Sosnowski 2012 ↓, s. 55.
- ↑ Rutkowska-Płachcińska 2002 ↓, s. 19.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Anna Rutkowska-Płachcińska. Pasje świętych Wojciecha i Brunona z tzw. kodeksu z Tegernsee. „Studia Źródłoznawcze”. 40, s. 19-41, 2002. ISSN 0081-7147.
- Miłosz Sosnowski. Anonimowa „Passio s. Adalperti martiris” (BHL 40) oraz Wiperta „Historia de predicatione episcopi Brunonis” (BHL 1471b) – komentarz, edycja, przekład. „Rocznik Biblioteki Narodowej”. 43, s. 5-74, 2012. ISSN 0083-7261.