Hieronim Tarnowski
 Leliwa | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 12 sierpnia 1884 |
| Data i miejsce śmierci | 31 października 1945 |
| Ojciec | |
| Matka | Róża Maria Augusta Branicka |
| Żona | Wanda z Zamoyskich |
| Dzieci | Zofia Róża Maria, Stanisław Kostka, Artur Jan |
| Odznaczenia | |
  | |
Hieronim Jan hrabia Tarnowski herbu Leliwa (ur. 12 sierpnia 1884 w Krakowie, zm. 31 października 1945 tamże) – polski publicysta, działacz polityczny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Stanisława Kostki i Róży Marii Augusty hr. Branickiej h. Korczak (1854–1942)[1]. Odebrał bardzo staranne wykształcenie. Studiował leśnictwo w Monachium. Był znawcą literatury polskiej i obcej oraz historii. Po wybuchu I wojny światowej walczył w szeregach armii austro-węgierskiej w 2 Pułku Lansjerów księcia Schwarzenberga. W lipcu 1915 wrócił razem z żoną do Krakowa, gdzie awansował do stopnia oberleutnanta i objął komendanturę dwóch szpitali wojskowych, którymi zarządzał do końca wojny. Uczestnik, w stopniu porucznika, wojny polsko-czechosłowackiej o Śląsk Cieszyński[2]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej był w 8 Pułku Ułanów księcia Józefa Poniatowskiego, a następnie został adiutantem generała Maxima Weyganda. Po wojnie zajął się odbudową zrujnowanego w trakcie walk pałacu w Rudniku nad Sanem, w 1922 posiadał majątki ziemskie o powierzchni 11 370 ha[3].
Był jednym z założycieli Stronnictwa Zachowawczego. Hieronim Tarnowski był też wydawcą wraz z Konstantym Broel-Platerem, a później samodzielnie; oraz jednym z redaktorów pisma konserwatywno-monarchistycznego „PRO Fide, Rege et Lege” (1926–1928), kontynuującego tradycję: „Biuletynu Stronnictwa Zachowawczego” (1923–1925)[4][5].
Po wybuchu II wojny światowej zaangażował się w działalność konspiracyjną. Ukrywał kilkoro Żydów (wśród nich prof. Ludwika Ehrlicha), a w październiku 1939 na krótko zaopiekował się pułkownikiem Tadeuszem Komorowskim. Po wkroczeniu wojsk radzieckich, w październiku 1944, na mocy decyzji nowo zainstalowanej władzy, został wywłaszczony, zmuszony do opuszczenia majątku i otrzymał zakaz powrotu. Początkowo znalazł schronienie w domu gajowego swojego zięcia w majątku Góra Ropczycka. Potem przeniósł się do Krakowa, gdzie pod opieką rodziny, pozostał do końca życia[potrzebny przypis]. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera Ł-płn-po lewej Czeczelów)[6].
Był mężem Wandy z Zamoyskich (1892–1965) h. Jelita, z którą miał córkę Zofię (1917–2009) i synów Stanisława (1918–2006) oraz Artura (1930–2012)[1].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Dziesięciolecie niepodległości, druk. Zakładów Drukarskich W. Piekarniaka, Warszawa, 1929[7].
- O niektórych zbieżnych przejawach życia politycznego we Francji i u nas i o ich konsekwencjach, wydawnictwo własne, Warszawa, 1927[8].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż za Obronę Śląska Cieszyńskiego II kl. (2 października 1919)[2],
- Medal Pamiątkowy za Obronę Śląska Cieszyńskiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Hieronim Jan hr. Tarnowski z Tarnowa h. Leliwa. www.sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-12-30].
- ↑ a b Franciszek Ksawery Latinik: Walka o Śląsk Cieszyński w r. 1919. Cieszyn: P. Mitręga, 1934, s. 143. [dostęp 2020-05-07].
- ↑ Wojciech Roszkowski, Lista największych właścicieli ziemskich w Polsce w 1922 r., w: Przegląd Historyczny, 1983, Tom 74 , Numer 2, s. 285
- ↑ Konrad Zawadzki oraz Z. Brulińska, G. M. Lewandowska, J. Marciniak, E. Tomczak. Bibliografia czasopism warszawskich 1579-1981, Tom III (Litery M-Q), wydawnictwo Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy, Warszawa, 2001, str. 397, pozycja 6903.
- ↑ Do tradycji pisma wydawanego przez Hieronima Tarnowskiego nawiązuje obecnie wydawany kwartalnik „Pro Fide Rege et Lege”.
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 2020-05-07].
- ↑ Hieronim Tarnowski, Dziesięciolecie niepodległości, Warszawa 1929.
- ↑ Hieronim Tarnowski, O niektórych zbieżnych przejawach życia politycznego we Francji i u nas i o nich konsekwencjach, Warszawa: nakł. aut, 1927.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Mariusz Matuszewski: „Hieronim hrabia Tarnowski. Szkic biograficzny”
- Hieronim Tarnowski, Fałszywe poglądy na władze i prawo, „Bez Przyłbicy” 5-6 (1929), s. 175-183.
- Hieronim Tarnowski w towarzystwie Władysława Günthera i Aleksandra Bakałowicza – zdjęcie Józefa Sebalda z balu kostiumowego: „Menuet u Stanisława Augusta”, który odbył się w Krakowie 1 III 1909 r. w zbiorach Cyfrowego Muzeum Narodowego w Warszawie
- Publikacje Hieronima Tarnowskiego w bibliotece Polona