Hieronim Przepiliński

Hieronim Przepiliński

Hieronim Przepiliński, okres legionowy
pułkownik intendent
Data i miejsce urodzenia	30 września 1870 Soroki
Data i miejsce śmierci	10 lipca 1923 Tatry
Przebieg służby
Lata służby	1914-1923
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VIII
Stanowiska	szef intendentury
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Hieronim Przepiliński (ur. 30 września 1870 w Sorokach, zm. 10 lipca 1923) – pułkownik intendent Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, organizator i dowódca Legionu Śląskiego, nauczyciel.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 30 września 1870 w Sorokach, w ówczesnym powiecie buczackim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Leona i Anny^[1][2]. Po ukończeniu seminarium nauczycielskiego rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Jenie^[2]. W trakcie studiów zdał egzamin na nauczyciela szkół wydziałowych i przemysłowych^[2]. Kierownik szkół w Sokalu, Kańczudze, Bohorodczanach i Komarnie, a od 1910 kierownik Prywatnej Szkoły Wydziałowej Macierzy Szkolnej w Cieszynie. W 1912 współtworzył pierwszą męską i żeńską drużynę skautową na Śląsku Cieszyńskim. Był także prezesem gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Cieszynie.

W sierpniu 1914 organizował, a następnie dowodził Legionem Śląskim. Po wcieleniu do Legionów Polskich został wyznaczony na stanowisko dowódcy 2. kompanii 3 pułku piechoty^[2]. Od 1 listopada 1914 do 15 lutego 1918 pełnił służbę na stanowisku oficera prowiantowego pułku^[2]. Awansował kolejno na: podporucznika (16 października 1914), porucznika (11 listopada 1914) i kapitana prowiantowego (1 lipca 1916)^[3]. 7 kwietnia 1917 został wymieniony we wniosku do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola^[4]. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917) został przeniesiony do Polskiego Korpusu Posiłkowego^[4]. W czasie bitwy pod Rarańczą (15/16 lutego 1918) został zatrzymany, a następnie internowany przez władze austriackie w Szeklence i oskarżony w procesie byłych legionistów w Syhocie Marmaroskim (8 czerwca – 2 października 1918)^[4][2]. 26 marca 1922 pułkownik Henryk Minkiewicz, były dowódca 3 pp, we wniosku na odznaczenie orderem „Virtuti Militari” napisał: „jako oficer prowiantowy pułku wypełniał nadzwyczaj gorliwie i starannie obowiązki swoje. Niejednokrotnie w najcięższych warunkach zaprowiantowywał pułk jak najlepiej. W czasie pięciodniowej bitwy pod Maksymcem dn. 2–7 II 1915 w najcięższych warunkach, pod ogniem nieprzyjacielskim, osobiście dowoził kuchnie pol. do pierwszych linii. W czasie ofensywy na Bukowinie i Besarabii również w ogniu nieprzyjacielskiej artylerii i ckm dowoził osobiście prowiant do pierwszych linii. Kochany przez cały pułk. W dniu przejścia frontu przez II Brygadę Legionów tj. dn. 15 lutego 1918 kapitan Przepiliński dowodził taborem 3 pp. Tabor ten został odcięty od pułku. Wówczas kapitan Przepiliński objął dowództwo nad całością oddziałów odciętych (łącznie z kompanią szturmową) i mimo krytycznej sytuacji, nie mając nawet dostatecznych sił do obrony przeciw przeważającym siłom nieprzyjaciela (kilka baonów piechoty), starał się mimo wszystko w walce przedostać się przez front. W walce tej osobistym przykładem męstwa i odwagi zachęcał taborytów do walki”^[5].

25 października 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego i zatwierdzeniem posiadanego stopnia kapitana prowiantowego^[6]. 1 listopada tego roku został wysłany do Lublina z zadaniem przejęcia zapasów żywnościowych po byłej armii austro-węgierskiej^[2]. Po zorganizowaniu intendentury kierował działem żywnościowym Dowództwa Okręgu Generalnego Lublin^[2]. 8 maja 1920 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Generalnego Pomorze na stanowisko szefa intendentury^[2]. Od 1 czerwca 1921 jego oddziałem macierzystym był Departament VII Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych^[7]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 15. lokatą w korpusie oficerów intendentów, a jego oddziałem macierzystym był nadal Departament VII MSWojsk.^[8]

Wieczorem 10 lipca 1923 zginął tragicznie w wypadku autobusu wycieczkowego na 21 km drogi do Morskiego Oka, niedaleko mostu do Jaworzyny Tatrzańskiej^[9][10]. Bezpośrednią przyczyną śmierci było „uderzenie w głowę ramą samochodu i uduszenie się w nurtach Białki, do której wpadł automobil z pasażerami”^[2]. Został pochowany na Cmentarzu Garnizonowym w Toruniu^[11].

Był żonaty z Klementyną Haurylinką, z którą miał trzy córki: Marię (ur. 19 grudnia 1894), Zofię (ur. 26 października 1897) i Annę Wandę (ur. 3 listopada 1901)^[4].

W 1934 w Cieszynie jego imieniem została nazwana jedna z ulic^[12].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5966 – 17 maja 1922^[13][14]
• Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 2 sierpnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[15][1][16]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 1923^[17]
• Krzyż Walecznych „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918-1921” – czterokrotnie
• Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych pośmiertnie^[18]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Przepiliński Hieronim. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.66-5860 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-06-03].
• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Golec J., Bojda S., Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t. 1, Cieszyn 1993, s. 226.