Henryk Struve
 Henryk Struve na portrecie narysowanym przez Tytusa Maleszewskiego w 1876 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Odznaczenia | |
   | |
Henryk Struve, pseudonim Florian Gąsiorowski (ur. 27 czerwca 1840 w Gąsiorowie, zm. 16 maja 1912 w Eltham) – polski filozof, psycholog, tłumacz, estetyk, encyklopedysta.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Uczęszczał do gimnazjum w Warszawie i Piotrkowie, studiował w latach 1858–1863 na uniwersytetach w Tybindze, Heidelbergu, Erlangen, Gettyndze, Hall, Lipsku i Jenie. W marcu 1863 uzyskał stopień doktora filozofii na Uniwersytecie w Jenie. W lutym 1863 objął obowiązki adiunkta logiki w Szkole Głównej Warszawskiej, a w listopadzie r. 1864 mianowany został profesorem nadzwyczajnym filozofii w tejże Szkole. Z powodu zamiany Szkoły Głównej na Cesarski Uniwersytet w 1870 roku, doktoryzował się ponownie w Moskwie i w 1871 roku został profesorem zwyczajnym filozofii na Uniwersytecie Warszawskim (do 1903). W latach 1875-1894 pełnił obowiązki Prezesa Komisji egzaminacyjnej dla nauczycieli. W 1868 roku został wybrany Członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Krakowie[1]. Od 1873 roku członek Akademii Umiejętności. Był też członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1903 roku przeniósł się do Anglii. Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu św. Stanisława, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu św. Anny i Krzyżem Komandorskim Orderu Świętego Włodzimierza[2].
Erudyta, posiadający wszechstronne zainteresowania filozoficzne, był przez szereg lat czołowym przedstawicielem nauki polskiej. Zasłużył się raczej na polu historii oraz propagandy filozofii polskiej w kraju i zagranicą. Jako filozof eklektyk o poglądach staroświeckich, którymi rządził się też w sprawach sztuki (na tym tle głośna była jego polemika ze Stanisławem Witkiewiczem). W filozofii łączył ontologiczny idealizm z trójpoznawczym pozytywizmem.
Publikacje i dzieła[edytuj | edytuj kod]
Oprócz licznych artykułów i rozpraw (ps. Florian Gąsiorowski) w czasopismach, oddzielnie wydał m.in.:
- O istnieniu duszy i jej udziale w chorobach umysłowych (1867)[3],
- Wykład systematyczny logiki (1871)[4],
- Synteza dwóch światów (1876)[5],
- Hamlet. Eine Charakter-Studie (1876),
- Życie i prace Józefa Kremera (1881)[6],
- Estetyka barw (1886)[7],
- Sztuka i piękno (1892),
- Wstęp krytyczny do filozofii (1896[8], III wyd. 1903),
- Historia logiki jako teorii poznania w Polsce (1911, główne jego dzieło).
Był również encyklopedystą oraz w latach 1900–1914 członkiem komitetu redakcyjnego Encyklopedii Wychowawczej[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Skład Akademii Umiejętności Rocznik Akademii Umiejętności w Krakowie, Rok 1897/8 s. 16
- ↑ Jan Woleński Henryk Srruve w Polski Słownik Biograficzny tom XLIV wyd.2006-2007
- ↑ O istnieniu duszy i jej udziale w chorobach umysłowych : 2 rozprawy czytane na posiedzeniu Tow. Lekarskiego Warszawskiego [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
- ↑ Wykład systematyczny logiki czyli Nauka dochodzenia i poznania prawdy. T. 1, Cz. wstępna [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
- ↑ Synteza dwóch światów : szkic filozoficzny [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
- ↑ Życie i prace Józefa Kremera [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
- ↑ Estetyka barw : zasady upodobania w barwach i ich zastosowanie do stroju, sztuki pięknej i wychowania estetycznego [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
- ↑ Wstęp krytyczny do filozofii czyli Rozbiór zasadniczych pojęć o filozofii : z dodaniem słownika filozoficznego i spisu autorów [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
- ↑ Kierski, t.I 1923 ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962–1969)
- Ilustrowana Encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego (1924–1927)
- Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1934–1939)
- Elwira Kosnarewicz: Struve Henryk. W: Słownik psychologów polskich. Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.). Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 181-183.
- Kierski Feliks: Podręczna encyklopedia pedagogiczna. T. I. Lwów, Warszawa: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, Wydawnictwo Książnica Polska, 1923, s. 90-91.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Struve – publikacje dostępne cyfrowo w bibliotece Polona